Udział produktów mlecznych jako źródła jodu w diecie kobiet ciężarnych, DIETY, Dietetyka

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
560
Probl Hig Epidemiol 2010, 91(4): 560-563
Udział produktów mlecznych jako źródła jodu w diecie
kobiet ciężarnych
The contribution of dairy products to iodine intake in pregnant women’s diet
Katarzyna Waszkowiak, Krystyna Szymandera-Buszka, Monika Szewczyk
Katedra Technologii Żywienia Człowieka, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
Wstęp.
Ciąża jest okresem, w którym często następują zmiany zachowań
żywieniowych kobiet. Jednocześnie wzrasta zapotrzebowania na wiele
składników odżywczych. Dotyczy to m.in. jodu, którego określona
podaż warunkuje prawidłowy przebieg ciąży i rozwój płodu. Największą
zawartością jodu charakteryzują się produkty pochodzenia morskiego,
jednak ich spożycie w Polsce jest ciągle niskie. Natomiast mleko i jego
przetwory, choć zawierają mniej jodu, są częściej spożywane. Dzięki temu
mogą stanowić równie cenne źródło tego pierwiastka.
Cel pracy.
Przeprowadzenie szacunkowej oceny spożycia produktów
mlecznych wśród kobiet ciężarnych oraz określenie udziału tych wyrobów
jako potencjalnego źródła jodu w ich diecie.
Materiały i metody.
Badaniami objęto 257 kobiet ciężarnych zamieszkałych
na terenie województwa wielkopolskiego. Badania przeprowadzono metodą
ankiety bezpośredniej przy użyciu autorskiego kwestionariusza ankietowego
jako instrumentu pomiaru w 7 losowo wybranych przychodniach
i gabinetach ginekologiczno-położniczych.
Wyniki.
Średnia konsumpcja produktów mlecznych dostarczała
badanym kobietom ciężarnym jod w ilości, która pokryła w prawie 15%
zalecane spożycie dla tej grupy. Najważniejszymi źródłami jodu były sery
podpuszczkowe dojrzewające twarde (tzw. żółte), a także serek wiejski oraz
mleko i jogurty.
Wnioski.
Produkty mleczne mogą stanowić istotne źródło jodu w diecie
kobiet ciężarnych.
Introduction.
Pregnancy is a time of changes in nutritional behavior
of women as well as in nutritional requirements. It concerns also iodine
requirements. Suicient iodine supply determines a proper course of
pregnancy and fetal development. Various sea foods have the highest iodine
content, however, their consumption is inadequate in Poland. The iodine
concentration in dairy products is lower but their consumption frequency
is much higher. Therefore they can be a valuable iodine source.
Aim.
To estimate the consumption of dairy products among pregnant
women and analyze their contribution to satisfy the recommended daily
allowance for the population.
Material and methods.
A survey was conducted among a selected
group of 257 pregnant women residing in the Wielkopolska region. The
direct survey was carried out with the application of a questionnaire in
seven randomly selected medical centers and gynecologic and obstetric
consulting rooms.
Results.
The consumption of dairy products was shown to supply pregnant
women’s diet with the iodine amount which met 15% of the recommended
daily allowance. Hard cheeses were the most important iodine source as
well as cottage cheese, milk and yoghurt.
Conclusion.
Dairy products could be a signiicant iodine source in pregnant
women’s diet.
Key words:
dairy products, iodine source, pregnant women
Słowa kluczowe:
produkty mleczne, źródło jodu, kobiety ciężarne
©
Probl Hig Epidemiol 2010, 91(4): 560-563
Adres do korespondencji / Address for correspondence
Katarzyna Waszkowiak
ul. Wojska Polskiego 31, 60-624 Poznań,
tel. 61 8487379, e-mail kwaszkow@up.poznan.pl
www.phie.pl
Nadesłano: 08.10.2010
Zakwaliikowano do druku: 12.11.2010
Prawidłoweżywieniewczasieciążyjestważnym
czynnikiemdeterminującymzarównozdrowiekobiety,
jaki i prawidłowy rozwój płodu. W okresie tym na-
stępujezmianazapotrzebowaniaorganizmunawiele
składników odżywczych, m.in. jod [1]. Niedobór
joduworganizmiematkimożeprowadzićdopowsta-
wania zaburzeń pracy tarczycy oraz uszkodzenia
ośrodkowegoukładunerwowegodziecka,przyczym
rożnorodnośćobjawówklinicznychzależyodokresu
wystąpienianiedoboruijegonasilenia[2].Skutkami
niedoboru jodu podczas ciąży mogą być: wady wro-
dzone,kretynizm,zaburzeniarozwojupsychosoma-
tycznegodziecka,atakżewzrostryzykaporonieńoraz
śmiertelnościokołoporodowej[3,4,5].
Głównymnaturalnymźródłemjoduwdieciesą
produktypochodzeniamorskiego,przedewszystkim
ryby [6]. Jednak ich spożycie w Polsce jest ciągle
zbytniskie[7,8].Natomiastmlekoijegoprzetwory,
choćzawierająmniejjodu[9],sączęściejspożywane.
Wstęp
Waszkowiak K, Szymandera-Buszka K, Szewczyk M. Udział produktów mlecznych jako źródła jodu w diecie kobiet ciężarnych
561
Wzwiązkuztymmogąstanowićrówniecenneźródło
tegopierwiastka.Ponadtobadaniawskazują,żeżywie-
nie zwierząt wpływa na ilość jodu w mleku [6,10],
stwarzając możliwość zwiększania jego zawartości
wproduktachmlecznych.
Analizadanychuzyskanychzbadańankietowych
wykazała,żespośródproduktówmlecznychserystano-
wiły najważniejsze źródło jodu w diecie ankietowanej
populacji kobiet ciężarnych. Respondentki chętnie
konsumowałyserypodpuszczkowedojrzewającetwarde
–tzw.seryżółte.Tylko7%ankietowanychniespożywało
tychserów,aaż40%deklarowałokonsupmcję4-5razy
wtygodniu.Około35%badanychkonsumowałowtygo-
dniu100-200gróżnychserówżółtych,natomiast29%
respondentek do 300g. Duże spożycie bogatych w jod
serówżółtych(przeciętnie30µgI/100g;9)pozwoliło
nawprowadzeniedodietykobietciężarnychtakiejilości
pierwiastka,któraśredniopokrywałarekomendowane
dziennezapotrzebowaniew6,6%(tab.II).Umiejscowiło
topowyższeproduktynapierwszymmiejscuwrankingu
produktówmlecznychjakoźródełjodu.
Przeprowadzenie szacunkowej oceny spożycia
produktówmlecznychwśródkobietciężarnychoraz
określenieudziałutychwyrobówjakopotencjalnego
źródłajoduwdieciebadanejpopulacji.
Badaniaprzeprowadzonow7przychodniachiga-
binetachginekologiczno-położniczychznajdujących
sięnatereniewojewództwawielkopolskiego(Poznań,
SuchuLas,Chludowo,ObornikiWlkp.)wpierwszej
połowie2007r.iobjętonimi257kobietciężarnych.
Charakterystykę badanej polulacji przedstawiono
wtabeli I. Dobór miejsca badań przeprowadzono
wsposóblosowy,awwybranejjednostcenastępował
dobór nielosowy jednostek typowych – responden-
tów.
Wśród serów twarogowych kobiety ciężarne
częściej konsumowały serki typu wiejski („cottage
cheese”).Spożywałyje1-3razywtygodniuwilościpo-
między100ga300g.Natomiastokoło20%badanych
spożywałoaż400giwiecejtychproduktów.Twarożki
i serki homogenizowane konsumowano najczęściej
raz w tygodniu w podobnej ilości jak serki wiejskie.
Około30%badanychkobietciężarnychdeklarowało
niespożywanieserówtwarogowych.Łącznespożycie
serów należących do omawianej grupy było na tyle
duże,żepozwoliłonapokryciezapotrzebowaniakobiet
cieżarnych na jod w 2,6%, umiejscawiając je wśród
produktówmlecznychjakodrugiewkolejnościźródło
tegopierwiastka.
Badania przeprowadzono metodą ankiety bez-
pośredniej z użyciem autorskiego kwestionariusza
ankietowego zawierającego między innymi pytania
dotycząceczęstościiwielkościspożyciaróżnychpro-
duktów mlecznych, tj. mleka, serów oraz napojów
mlecznychfermentowanych.
Uzyskane wyniki wykorzystano do przeprowa-
dzenia szacunkowej analizy poboru jodu wraz ze
spożyciem produktów mlecznych, przyjmując jako
zawartośćjoduwtychproduktachdanezamieszczone
wTabeliwartościodżywczejproduktówspożywczych
[9].Następnieustalonowynikającyztegostopieńre-
alizacjizalecanegodziennegospożyciajodu(180µgI
/dzień;11)dlakobietciężarnych.
Sery topione oraz podpuszczkowe dojrzewające
miękkie(tzw.pleśniowe)spożywanebyłyprzezkobiety
ciężarnewmniejszychilościach.Ponad60%respon-
dentekdeklarowało,żeniespożywaserówpleśniowych.
Pozostałekonsumowałyjenajczęściejrazwtygodniu.
Serytopionespożywanebyłyprzezwiększośćrespon-
dentek 1-3 razy w tygodniu, choć 11% deklarowało
ich spożycie niemal codziennie (5razy w tygodniu
lub częściej). Analiza danych (tab. II) wykazała, że
obiegrupyserówmiałymniejszezanczeniewrealizacji
dziennegozapotrzebowaniakobietciężarnychnajod
wporównaniuzwcześniejomawianymi.
Tabela I. Charakterystyka socjodemograiczna badanej populacji kobiet
ciężarnych
Table I. Socio-demographic characteristics of examined population of pre-
gnant women
Cechy socjodemograiczne
/Socio-demographic characteristics
Odsetek respondentów
/Percentage of respon-
dents (n=257=100%)
Kobietyciężarnenajczęściejpiłymlekowłącznej
ilości2-3szklanek(65%ankietowanych).Tylkookoło
10% badanych kobiet deklarowało, że nie spożywa
mlekawcale.Powyższakonsumpcajdostarczałakobie-
tomciężarnymjodwilości,którazaspakajała1,4%ich
dziennezapotrzebowanienatenpierwiastek(tab.II),
umieszczającmlekonatrzeciejpozycjiwrankingu.
Wiek
/age
Poniżej 20 lat/under 20
11
21-30 lat
51
31-40 lat
22
Powyżej 40 lat /over 40
16
Wykształcenie
/education
Podstawowe/zawodowe
/Primary/vocational
31
Średnie /secondary
39
Wśródnapojówfermentowanychkobietyciężarne
najchętniej konsumowały jogurty smakowe. Kobiety
najczęściej deklarowały konsumpcję tych przetwo-
rów mlecznych 2-3 razy w tygodniu (około 50%
Wyższe /higher
30
Miejsce zamieszkania
/place of residence
Wieś /village
47
Miasto /city
53
Wyniki
Cel pracy
Materiały i metody
562
Probl Hig Epidemiol 2010, 91(4): 560-563
Tabela II. Udział produktów mlecznych w zaspokojeniu zapotrzebowania na jod kobiet ciężarnych
Table II. Contribution of dairy products to satisfy recommended daily allowance for pregnant women
Produkt mleczny/ dairy product
Średnie tygodniowe spożycie
/mean weekly intake
(w g lub ml)
Ilość wprowadzonego jodu do diety
1/
/Quantity of dietary iodine
(µg/tydzień)
Stopień pokrycia dziennego zapotrzebowania
na jod
2/
/Percentage of daily iodine allowance (w %)
A. Mleko /milk
591
17,72
1,41
B. Sery /cheeses
10,27
Sery żółte /semi-hard & hard cheeses
237
82,98
6,59
Sery twarogowe /soft fresh cheeses
Ser wiejski /cottage cheese
225
22,53
1,79
Ser homogenizowany/cream cheese
195
6,83
0,54
Twarogi i twarożki /other fresh cheese
309
3,98
0,32
Sery topione /processed cheese
42
2,95
0,23
Sery pleśniowe /soft-ripened & blue
chesses
25
10,18
0,81
C. Napoje mleczne fermentowane /fermented milk drinks
3,11
Jogurt /yogurt
430
13,76
1,09
Keir /keir
115
8,64
0,69
Jogurt pitny /drinking yogurt
116
3,72
0,30
Maślanka /buttermilk
222
13,09
1,04
Łącznie /Total
14,79
1/
na podstawie zawartości jodu w produktach spożywczych [9]
2/
jako 100% przyjęto zalecane dzienne spożycie jodu dla kobiet ciężarnych – 180 µg I / dzień [11]
badanych),aniektórenawet5razywtygodniu(21%
respondentów).Natomiastrzadziejspożywłyjogurty
naturalne.Ażjednatrzeciarespondentektwierdziła,
żeniespożywajogurtównaturalnychwporównaniu
z8%,któreniespożywałyjogurtówsmakowych.Mniej
niżpołowabadanychkobietciężarnychuzupełniała
swojądietęojogurtypitne,aśredniaichkonsupcjanie
przekraczała 0,5 szklanki tygodniowo. Łączna kon-
sumpcjajogurtówsmakowych,naturalnychipitnych
wprowadzaładodietyjodwilości,którapokrywałapo-
trzebykobietciężarnychw1,4%(tab.II).Wzwiązku
ztymznalazłysięonenapodobnejpozycjijakmleko
whierarchiproduktówmlecznychjakoźródełjodu.
Prezentowane badania ukazują, że produkty
mlecznemogąbyćnietylkoważnymźródłemwapnia,
ale i jodu w codziennej diecie. Uzyskane rezultaty
badańpotwierdzająwynikiwcześniejpublikowanych
prac[12,13,14,15,16].Analizastopieniarealizacji
zalecanego dziennego spożycia jodu dla kobiet cię-
żarnychwrazzespożyciemmlekaijegoprzetworów
wykazała, że łącznie średnie spożycie powyższych
wyrobówpokrywałajewokoło15%,przyczymkon-
sumpcjaserówstanowiło¾tejilości.Dlaporównania
średniakonsumpcjarybmorskichwśródbadanejpo-
pulacjikobietciężarnychpokrywałazapotrzebowanie
najodzaledwiew4%,cowynikałozniskiejczęstości
spożyciaryb;około37%spożywało100-200g-porcję
razwtygodniu,a40%niespożywałoichwcale(dane
niepublikowane).
Podsumowanie i wnioski
Dyskusja
Produktymlecznemogąstanowićistotneźródło
joduwdieciekobietciężarnych.Średniakonsumpcja
produktówmlecznychprzezbadanągrupędostarcza
jod w ilości, która pokrywa prawie w jednej szóstej
zalecane spożycie dla tej grup. Największy udział
wdostarczaniujodudoorganizmukobietciężarnych
maspożyciebogatychwjodserówżółtych.Ponadto
częstakonsumpcjaserówtwarogowychijogurtóworaz
piciemlekamożemiećrównieżznaczeniewewprowa-
dzaniujodudodietykobietciężarnych.Koniecznym
wydaje się więc rozwinięcie działań edukacyjnych
ipropagującychspożycietejwartościowejgrupypro-
duktówrównieżwśródkobietciężarnych.
Wokresieciążyzalecasięzwiększonespożywanie
mlekaijegoprzetworów,któresąm.in.ważnymźródłem
wapnianiezbędnegodlarozwojuszkieletudziecka[1].
Zwiększonezapotrzebowanienawapńkobietyciężarne
mogązaspokoićprzezwypicie3-4szklanekmlekalub
napojów mlecznych fermentowanych lub częściowe
zastąpienietychproduktówkonsumpcjąserów.Oszaco-
wanespożycieproduktówmlecznychwbadanejgrupie
kobietciężarnychokazałasięmniejszeodzalecanego.
Wydaje się to być wynikiem braku działań wspiera-
jących spożycie mleka wśród tej grupy, takich jak np
skierowanychdodzieciszkolnychiichrodziców.
Keirimaślankęspożywałaokołopołowaankie-
towanychkobietciężarnych,deklarującspożycietych
napojów1-2razywtygodniu.Zewzględunaniewiel-
kiespożycieproduktyteniestanowiłyistotnegoźródła
joduwdieciebadanychkobiet(tab.II).
Waszkowiak K, Szymandera-Buszka K, Szewczyk M. Udział produktów mlecznych jako źródła jodu w diecie kobiet ciężarnych
563
Piśmiennictwo / References
1. SłomkoZ,HasikJ,Blumska-HepnerK,KempiakJ,MościckiA,
RopackaM.Żywieniekobietciężarnychikarmiących.[w:]
Żywienieczłowiekazdrowegoichorego.HasikJ,GawęckiJ
(red.).T.2,PWN,Warszawa2008:48-85.
2. VulsmaT,deVijlderJ.Howmuchiodinedopre-terminfants
need?TheLancet2001,357:1145-1146.
3. HetzelBS.Theiodinedeiciencydisorders:theirnatureand
prevention.AnnRevNutr1989,9:21-38.
4. Hetzel BS. Iodine and neuropsychological development.
JNutr2000,130:493S-495S.
5. HetzelBS.Towardstheglobaleliminationofbraindamage
due to iodine deficiency – the role of the International
Council for Control of Iodine Deiciency Disorders. Med
JAust2006,185(11-12):646-650.
6. Kurosa A, Nicpoń J, Kubiak K, Jankowski M, Kungl K.
Występowanie,obiegiobszaryniedoborujoduorazgłówne
jegoźródławżywieniuczłowiekaizwierząt.AdvClinExp
Med2005,14(5):1019-1025.
7. Górska M. Rynek i spożycie ryb w ostatnich latach. www.
akwatech.pl/spożycie-ryb(2010-04-13).
8. SpożycierybwPolsce.RynekRybny2004,4(80):2-3.
9. KunachowiczH,NadolnaI,PrzygodaB,IwanowK.Tabela
wartościodżywczejproduktówspożywczych.WydPZWL,
Warszawa2005.
10. Dahl L, Opsahl JA, Meltzer HM, Julshamn K. Iodine
concentration in Norwegian milk and dairy products. Br
JNutr.2003,90(3):679-685.
11. Ziemlański Ś. Normy żywienia człowieka. Fizjologiczne
podstawy.WydLekarskiePZWL,Warszawa2005.
12. Waszkowiak K, Szymandera-Buszka K. Produkty mleczne
jakoźródłojoduwdieciedzieciprzedszkolnychzPoznania.
BromatChemToksykol2009,42(3):252-256.
13. KursaJ,HerzigI,TravnicekJ,KrupovaV.Milkasafordsource
of iodine for human consumption in the Czech Republic.
ActaVet2005,74:255-264
14. LiM,WaiteKV,MaG,EstmanCJ.Decliningiodinecontent
ofmilkandre-emergenceofiodinedeiciencyinAustralia.
MJA2006,184(6):307
15. LamandM,TressolJ-C.Contributionofmilktoiodineintake
inFrance.BiologicalTraceElementResearch1992,32(1-3):
245-251.
16. Murray CW, Egan SK, Beru N, Bolger PM. US ford and
drug administration’s total diet study: dietary intake of
prechlorateandiodine.JExposScEnvironEpidemiol2008,
1-10.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • emaginacja.xlx.pl

    •