Udzial Polski w dzialaniach stabilizacyjnych w Afganistanie, studia, międzynarodowe stosunki polityczne

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Udzia³ Polski w dzia³aniach stabilizacyjnych
w Afganistanie
Rozpoczêcie dzia³añ wojskowych w Afganistanie by³o zwi¹zane z tragicznymi
wydarzeniami z 11 wrzenia 2001 r. To w³anie po atakach terrorystycznych na
budynki World Trade Center i Pentagonu
1
Stany Zjednoczone wspólnie z in-
nymi pañstwami, które wesz³y do utworzonej wtedy koalicji antyterrorystycznej,
rozpoczê³y trwaj¹c¹ do dzi operacjê Enduring Freedom
(EF Trwa³a Wol-
noæ)
2
, maj¹c¹ na celu obalenie re¿imu talibów w Afganistanie i likwidacjê
parasola ochronnego, jaki stworzy³o to pañstwo dla miêdzynarodowych ugru-
powañ terrorystycznych z Al-Kaid¹ na czele.
Rozbicie re¿imu talibów umo¿liwi³o spo³ecznoci miêdzynarodowej rozpo-
czêcie dzia³añ na rzecz rekonstrukcji i odbudowy pañstwa afgañskiego. S¹ one
realizowane g³ównie w ramach operacji International Security Assistance
Force (ISAF Miêdzynarodowe Si³y Wspierania Bezpieczeñstwa)
3
. Rozpoczê³a
siê ona na prze³omie lat 2001 i 2002. W ramach tej operacji s¹ prowadzone
przede wszystkim dzia³ania stabilizacyjne, ukierunkowane na udzielanie wspar-
cia w³adzom Afganistanu (odbudowa instytucji rz¹dowych, wojska, policji,
1
Warto przypomnieæ, ¿e po 11 wrzenia 2001r. Sojusz Pó³nocnoatlantycki po raz pierwszy
w swej historii odwo³a³ siê do art. V Traktatu Waszyngtoñskiego, mówi¹cego o kolektywnej obronie
w razie ataku na jedno z pañstw sojuszniczych. Przywo³anie tego artyku³u w sytuacji ataku
terrorystycznego, a nie (co by³o zamiarem twórców traktatu) wobec agresji ze strony innego
pañstwa wiadczy o dokonaniu
ad hoc
adaptacji wewnêtrznych procedur NATO do zagro¿enia ze
strony terroryzmu miêdzynarodowego.
2
Operacja EF jest prowadzona pod przewodnictwem USA zgodnie z art. 51 Karty Narodów
Zjednoczonych, przyznaj¹cego pañstwom prawo do samoobrony indywidualnej lub zbiorowej, oraz
na podstawie rezolucji Rady Bezpieczeñstwa ONZ nr 1368 (2001) z 12 wrzenia 2001 r., w której
zosta³ okrelony g³ówny cel operacji zwalczanie terroryzmu, w tym zniszczenie jego baz i zaplecza
na terytorium Afganistanu.
3
Operacja ISAF jest prowadzona zgodnie z rezolucjami Rady Bezpieczeñstwa ONZ nr 1386
(2001) z 20 grudnia 2001 r., nr 1510 (2003) z 13 padziernika 2003 r., nr 1563 (2004)
z 17 wrzenia 2004 r., nr 1623 (2005) z 13 wrzenia 2005 r. oraz nr 1707 (2006) z 12 wrzenia
2006 r., a tak¿e porozumieniem o odbudowie sta³ych instytucji rz¹dowych w Afganistanie (tzw.
porozumienie z Bonn) z 5 grudnia 2001 r.
Polski Przegl¹d Dyplomatyczny 2007, nr 1 (35)
5
Bogus³aw Winid
rozszerzanie w³adzy centralnej na ca³e terytorium kraju), a tak¿e dzia³ania
zmierzaj¹ce do rekonstrukcji pañstwa. Pocz¹tkowo by³a dowodzona przez
poszczególne pañstwa sojusznicze, w tym Wielk¹ Brytaniê (ISAF-I) i Turcjê
(ISAF-II), oraz wspólnie przez Niemcy i Holandiê (ISAF-III). Decyzj¹ Rady
Pó³nocnoatlantyckiej NATO z 16 kwietnia 2003 r. dowodzenie operacj¹ ISAF
przejê³a od 11 sierpnia 2003 r. Organizacja Traktatu Pó³nocnoatlantyckiego.
Dzia³ania wchodz¹ce w zakres obu wspomnianych operacji s¹ koordynowane
(trwa nawet dyskusja w Sojuszu nad ich po³¹czeniem). Wzrastaj¹ce znaczenie
dzia³añ stabilizacyjnych w ramach ISAF przek³ada siê równie¿ na cele stawiane
w operacji Enduring Freedom.
Etapy zaanga¿owania Polskiego Kontyngentu Wojskowego
w Afganistanie
Polska uczestniczy w dzia³aniach prowadzonych przez spo³ecznoæ miêdzy-
narodow¹ w Afganistanie od marca 2002 r. Podstawê prawn¹ udzia³u Polskiego
Kontyngentu Wojskowego (PKW) w operacji antyterrorystycznej Enduring
Freedom stanowi postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
22 listopada 2001 r. o u¿yciu Polskiego Kontyngentu Wojskowego w sk³adzie Si³
Sojuszniczych w Islamskim Pañstwie Afganistanu, Republice Tad¿ykistanu
i Republice Uzbekistanu oraz na Morzu Arabskim i Oceanie Indyjskim
4
. Zgodnie
z dwiema nowelizacjami tego aktu prawnego zakres terytorialny operowania
Polskiego Kontyngentu Wojskowego zosta³ rozszerzony pocz¹tkowo o obszar
Republiki Kirgiskiej
5
, a nastêpnie Emiratu Bahrajnu i Pañstwa Kuwejtu
6
.
W sk³ad PKW weszli ¿o³nierze:
oddzia³ów specjalnych GROM,
1. Brygady Saperów z Brzegu (pluton saperów),
10. Brygady Logistycznej z Opola (pluton logistyczny),
4. Pu³ku Chemicznego z Brodnicy (pluton przeciwchemiczny),
4
MP 2001, nr 42, poz. 674.
5
MP 2001, nr 47, poz. 773.
6
MP 2002, nr 5, poz. 93.
6
Polski Przegl¹d Dyplomatyczny 2007, nr 1 (35)
Udzia³ Polski w dzia³aniach stabilizacyjnych w Afganistanie
zespo³u rozpoznania bakteriologicznego (specjalici z Wojskowego Insty-
tutu Higieny i Epidemiologii w Pu³awach),
marynarze okrêtu wsparcia logistycznego Kontradmira³ Xawery Czernicki.
W sumie na potrzeby operacji antyterrorystycznej Enduring Freedom
Polska odda³a do dyspozycji kontyngent wojskowy licz¹cy 300 ¿o³nierzy. Na
pocz¹tku stycznia 2002 r. PKW osi¹gn¹³ gotowoæ bojow¹, a jego bezporednie
w³¹czenie do dzia³añ nast¹pi³o w marcu 2002 r., kiedy to do rejonu dzia³añ
przerzucono grupê 87 ¿o³nierzy (saperzy, logistycy, komandosi z jednostki
GROM) oraz oko³o 500 ton sprzêtu wojskowego.
W praktyce w Afganistanie w ramach operacji EF stale dzia³a³a grupa jedynie
oko³o 100 ¿o³nierzy (przede wszystkim kompania saperów, a tak¿e komponent
logistyczny i ochronny), wyposa¿ona w ciê¿ki sprzêt. Zostali oni rozlokowani
w bazie Bagram pod Kabulem, gdzie stacjonuj¹ do dzi. Do ich podstawowych
zadañ nale¿¹ rozminowywanie terenu wokó³ bazy i lotniska w Bagramie,
rozbudowa fortyfikacji i infrastruktury bazy, a tak¿e dystrybucja paliw i wody dla
wojsk koalicji. Dodatkowo, jak ju¿ wspomniano, od lipca 2002 r. do wrzenia
2003 r. do kontroli ruchu statków w rejonie Morza Arabskiego skierowano okrêt
wsparcia logistycznego Kontradmira³ Xawery Czernicki. Pozosta³ej grupy
¿o³nierzy wchodz¹cych w sk³ad PKW nie w³¹czono do prowadzonych dzia³añ.
Czas operowania PKW w ramach operacji antyterrorystycznej pocz¹tkowo
okrelono na pó³ roku. Aby umo¿liwiæ dalsze dzia³anie kontyngentu, prezydent
RP wyda³ 24 czerwca 2002 r. kolejne postanowienie, przed³u¿aj¹ce mandat PKW
do koñca 2002 r.
7
, a nastêpnie, w dniu 23 grudnia 2002 r. do koñca 2003 r.
8
Obszar dzia³ania kontyngentu oraz jego liczebnoæ pozosta³y niezmienione.
W postanowieniu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 29 grudnia 2003 r.
o u¿yciu Polskiego Kontyngentu Wojskowego w Islamskim Pañstwie Afgani-
stanu
9
liczebnoæ PKW zosta³a zmniejszona do 120 ¿o³nierzy, a teren jego
operowania ograniczono wy³¹cznie do obszaru Afganistanu. Taka decyzja wyni-
ka³a ze znacznego w tym czasie zaanga¿owania polskich si³ zbrojnych w Iraku,
7
MP 2002, nr 26, poz. 430.
8
MP 2002, nr 61, poz. 853.
9
MP 2003, nr 59, poz. 921. Podobn¹ skalê zaanga¿owania ustala³o postanowienie Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 23 grudnia 2004 r. o przed³u¿eniu okresu u¿ycia Polskiego
Kontyngentu Wojskowego w Islamskim Pañstwie Afganistanu (MP 2004, nr 56, poz. 926).
Polski Przegl¹d Dyplomatyczny 2007, nr 1 (35)
7
Bogus³aw Winid
gdzie Polska we wrzeniu 2003 r. objê³a dowództwo nad Wielonarodow¹ Dywizj¹
CentrumPo³udnie, wysy³aj¹c w rejon misji kontyngent w sile oko³o 2500
¿o³nierzy.
De facto
ograniczenia te nie wp³ynê³y istotnie na bezporedni udzia³
Polski w operacji w Afganistanie, gdy¿ od pocz¹tku uczestnictwa PKW w operacji
Enduring Freedom liczebnoæ polskiego kontyngentu na obszarze dzia³ania
nie przekracza³a 100 ¿o³nierzy.
Szczególnie wa¿ne w postanowieniu z 2003 r. by³o jednak rozszerzenie
podporz¹dkowania PKW. Przesta³ on byæ wy³¹cznie w dyspozycji operacji En-
during Freedom, gdy¿ jego czêæ zosta³a skierowana równie¿ do prowadzenia
dzia³añ w ramach operacji ISAF. Polska w³¹czy³a siê do niej w sposób symbo-
liczny, wysy³aj¹c w lutym 2004 r. dwóch oficerów (obs³uga lotniska w Kabulu).
Objêcie dowodzenia nad operacj¹ ISAF przez NATO w sierpniu 2003 r.
zmusi³o pañstwa Sojuszu do wiêkszego skoncentrowania siê na tej misji. Zni-
kome zaanga¿owanie Polski by³o krytykowane w Brukseli. Stale wywierano te¿
nacisk, aby Rzeczpospolita Polska uczestniczy³a w wiêkszym zakresie w operacji
w Afganistanie. Na pocz¹tku 2005 r. rz¹d RP, dostrzegaj¹c, ¿e zaanga¿owanie
w dzia³ania stabilizacyjne NATO w Afganistanie jest nieadekwatne do poten-
cja³u, mo¿liwoci oraz znaczenia naszego kraju w Sojuszu, rozpocz¹³ prace
zmierzaj¹ce do zwiêkszenia polskiego udzia³u w tej misji.
W trakcie zorganizowanego 3 lutego 2005 r. w Szczecinie spotkania szefów
resortów obrony Polski, Danii i Niemiec
10
pañstw wspó³tworz¹cych dowództwo
Wielonarodowego Korpusu Pó³nocWschód, ministrowie zadeklarowali goto-
woæ przejêcia dowodzenia nad XI zmian¹ operacji ISAF (od sierpnia 2007 r. do
lutego 2008 r.). Zgodnie z decyzj¹ w³adz NATO z 9 lutego 2005 r. dowództwo
korpusu zosta³o w³¹czone do planu rotacji dowództwa ISAF. Zak³adano wtedy,
¿e przejêcie przez korpus szczeciñski dowodzenia si³ami ISAF wp³ynie na wzrost
liczebnoci PKW w Afganistanie w okresie od sierpnia 2007 r. do lutego 2008 r.
do ponad tysi¹ca ¿o³nierzy.
Kwestia ta by³a omawiana na posiedzeniu Rady Ministrów. Upowa¿ni³a ona
w dniu 23 sierpnia 2005 r. ministra obrony narodowej do podjêcia w porozu-
mieniu z ministrem spraw zagranicznych prac zwi¹zanych z przygotowaniem
przewidywanego dalszego udzia³u si³ zbrojnych RP w operacji ISAF w Afga-
nistanie, stosownie do zobowi¹zañ Polski wobec NATO. W protokole z posie-
10
W spotkaniu wziêli udzia³ ministrowie obrony Polski i Niemiec Jerzy Szmajdziñski i Peter
Struck, oraz podsekretarz stanu w Ministerstwie Obrony Danii, Kristian Fischer.
8
Polski Przegl¹d Dyplomatyczny 2007, nr 1 (35)
Udzia³ Polski w dzia³aniach stabilizacyjnych w Afganistanie
dzenia Rady Ministrów zapisano: Polska bêdzie ponosiæ g³ówny ciê¿ar wysi³ków
zwi¹zanych z obsad¹ stanowisk, przemieszczeniem Dowództwa Korpusu wraz
z Brygad¹ Wsparcia i organizacj¹ dowodzenia w rejonie misji. Planuje siê, ¿e
w operacji ISAF na terenie Afganistanu zostanie u¿yty Polski Kontyngent
Wojskowy do 1 tys. ¿o³nierzy.
Plany polskiego zaanga¿owania w Afganistanie uleg³y przeformu³owaniu wskutek
decyzji NATO o zmianie modelu dowodzenia operacj¹. 6 kwietnia 2006 r. Komitet
Wojskowy NATO zdecydowa³ o odejciu od dowodzenia opartego na dotychcza-
sowym modelu korpunym i zaaprobowa³ memorandum w sprawie przekszta³cenia
dowództwa ISAF zgodnie z tzw. modelem kompozytowym (sta³a struktura do-
wodzenia NATO, obsadzana przez pañstwa cz³onkowskie w zale¿noci od ich
wk³adu w misjê pod wzglêdem liczby uczestnicz¹cych w niej osób).
Zaanga¿owanie Polski w operacji ISAF wzros³o pocz¹wszy od wrzenia
2006 r. W dniu 23 maja tego roku Rada Ministrów ustali³a zwiêkszenie od
1 wrzenia 2006 r. liczebnoci PKW w Afganistanie ze 120 do 190 ¿o³nierzy
i pracowników wojska przez wydzielenie dodatkowego personelu do si³ ISAF do
Regionalnego Zespo³u Odbudowy w Mazar-e-Sharif oraz do tamtejszego
Dowództwa Regionalnego ISAF. 30 sierpnia 2006 r. prezydent RP na wniosek
Rady Ministrów podpisa³ stosowne postanowienie w tej sprawie
11
. Nastêpnie,
22 listopada tego roku, prezydent RP og³osi³ postanowienie zwiêkszaj¹ce stan
osobowy Polskiego Kontyngentu Wojskowego do 1200 ¿o³nierzy
12
.
Kluczowe znaczenie dla wzmocnienia polskiej obecnoci w Afganistanie bê-
dzie mia³o skierowanie do rejonu misji batalionu manewrowego. Zostanie on
rozlokowany w prowincji Ghazni z zadaniem zapewnienia stabilizacji i bezpie-
czeñstwa w tej prowincji oraz na odcinku drogi miêdzy Kabulem a Kandaharem.
Do zadañ batalionu bêdzie te¿ nale¿a³a ochrona zespo³ów odbudowy i grup
CIMIC (Civil-Military Cooperation Wspó³praca Cywilno-Wojskowa). Polscy
¿o³nierze w rejonie misji bêd¹ wspó³pracowali z amerykañsk¹ 82. Dywizj¹ Po-
wietrzno-Desantow¹
13
oraz z lokaln¹ policj¹ i armi¹ afgañsk¹.
11
MP 2006, nr 59, poz. 623.
12
MP 2006, nr 84, poz. 862.
13
Wspó³praca polskich oddzia³ów i 82. Dywizji Powietrzno-Desantowej ma bogat¹ tradycjê
historyczn¹ w czasie II wojny wiatowej amerykañska dywizja oraz Samodzielna Brygada Spado-
chronowa dowodzona przez gen. bryg. Stanis³awa Sosabowskiego bra³y udzia³ w operacji pod
Arnhem w Holandii 1826 wrzenia 1944 r.
Polski Przegl¹d Dyplomatyczny 2007, nr 1 (35)
9
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • emaginacja.xlx.pl

    •