Udręka i ekstaza - Tom 1 - Irving Stone, E-booki

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
IRVING STONE UDR�KA I EKSTAZAT�umaczy�a Aldona Szpakowska1Czytelnik � Warszawa 1990Tytu� orygina�u angielskiegoTHE AGONY AND THE ECSTASY Copyright � 1961 by Doubleday & Company, Inc.Sonety Micha�a Anio�a t�umaczy� Leopold StaffSonety Vittorii Colonny t�umaczy�a Jadwiga DackiewiczOk�adk� i kart� tytu�ow� projektowa� W�adys�aw Brykczy�ski� Copyright for the Polish edition by Sp�dzielnia Wydawnicza �Czytelnik", 1965�Czytelnik" Warszawa 1990 Wydanie IVArk. wyd. 22,2; ark. druk.25Prasowe Zak�ady Graficzne w �odziZam. wyd. 730; druk.3042/89Printed in PolandISBN 83-07-02114-6Mc mistrz najlepszy pomy�le� nie zdole Poza tym, co ju� w marmurze spoczywa W pe�nym zarysie i co wydobywa Jeno d�o�, ducha spe�niaj�ca wol�.Jak mo�e, pani, by�, co z do�wiadczenia Znane, �e d�u�ej przetrwa rze�ba �ywa, Kt�r� d�o� z g�azu twardego wyrywa, Ni� tw�rca, co go czas w popi� zamienia?Je�li dla pi�knej sztuki (kt�r� duchy Z nieba przynosz� i kt�ra pokona Natur�, kto si� odda jej trudowi)Jam si� urodzi� ni �lepy, ni g�uchy, Pi�knu pokrewny ogniem mego �ona -Winien ten, co mnie przeznaczy� ogniowi.MICHELANGELO BUONARROTIKsi�ga pierwsza PRACOWNIASiedzia� przed lustrem w sypialni na pi�trze i szkicowa� sw� szczup�� twarz, wystaj�ce ko�ci policzkowe, ci�kie powieki nad szeroko rozstawionymi oczyma koloru bursztynu i ciemne k�dziory, bez�adnie sp�ywaj�ce na szerokie, p�askie czo�o.��le mnie zaprojektowano - rozmy�la trzynastolatek w powa�nym skupieniu. - G�owa nieprawid�owa, za du�e czo�o na te usta i brod�. Nale�a�o u�y� miary murarskiej".Uni�s� lekko swoje gibkie cia�o, tak by nie obudzi� czterech braci, kt�rzy z nim spali, i nastawi� ucha w stron� Via dell'Anguil�ara, nas�uchuj�c gwizdu przyjaciela, Granacciego. Szybkimi ruchami kredki zacz�� poprawia� swoj� podobizn�, poszerza� oczy, uwypukla� czo�o, zaokr�gla� policzki, wype�nia� wargi i powi�ksza� brod�. �No - pomy�la� -teraz lepiej wygl�dam".Przez wysokie, trzymetrowe okno, kt�re otworzy� na ch�odny ranny powiew, wpad�y tony ptasz�cej pie�ni. Ukry� rysunek pod wezg�owiem ��ka i kr�tymi kamiennymi schodami bezszelestnie zszed� na ulic�.Jego przyjaciel, Francesco Granacci, m�odzieniec dziewi�tnastoletni, o g�ow� od niego wy�szy, o w�osach koloru siana i �ywych niebieskich oczach, od roku zaopatrywa� Micha�a Anio�a w papier i materia�y rysunkowe, udziela� schronienia w domu swych rodzic�w na Via dei Bentaccordi, a tak�e dostarcza� mu rysunk�w, wypo�yczanych ukradkiem z pracowni Ghirlandaia. Chocia� rodzina Granacciego by�a zamo�na, Francesco ju� jako dziesi�cioletni ch�opiec zosta� uczniem Fi-lippina Lippi, maj�c lat trzyna�cie pozowa� do nie uko�czonego przez Masaccia fresku w Santa Maria del Carmine �w. Piotr wskrzesza cesarskiego synowca jako centralna figura - wskrzeszony m�odzieniec. Obecnie terminowa� u Ghirlandaia. Granacci nie traktowa� w�asne-. �>' Kt�ra2Otla dach""mch Via ^odl^D ^*a�ammmmmmmi^S.�*LL>*Gl>*k�7ani'- Granacci, da/' Ri macie nic przeciw tem.�narrOtieniummUfc,^a W Sa"ta Cror. ; Z 1Strz U^nonie rJ*L . ..13-14bez obiadu/ Czy� cnU pelno17rlViu usiysza� wchodz�cego syna i uni�s� g�ow�. Natura nje posk�pi�a mu jednego tylko: w�os�w. Poniewa� ros�y bujnie, wypieje. gnowa� wspania�ego w�sa, kt�ry sp�ywa� mu na brod�, kwadratowo �ci�t�, d�ug� na dziesi�� centymetr�w. W�os srebrzy� si� gdzieniegdzie, czo�o marszczy�o si� w cztery g��bokie poziome bruzdy, wy��obione przez lata upartych �l�cze� nad ksi�gami rachunkowymi i zapis-karni rodzinnymi. To ci�g�e wspominanie przepad�ej fortuny BuonaJ rotich nada�o jego ma�ym, piwnym oczom wyraz melancholii. Micha� Anio� wiedzia�, �e jego ojciec jest cz�owiekiem przezornym, kt�ry za- I myka drzwi na potr�jne zamki.- Dzie� dobry, messerpadre. Lodovico westchn��.- Za p�no si� urodzi�em. Sto lat temu winn� latoro�l BuonarrcH tich podwi�zywano kie�basami.Micha� Anio� obserwowa� ojca, gdy ten pogr��a� si� w marzeniu -pracy nad kronik� Buonarrotich, tym Starym Testamentem swego �y- i cia. Lodoyico wiedzia� z dok�adno�ci� do jednego florena, i�e wynosi�; maj�tek ka�dego pokolenia Buonarrotich w nale��cej do nich ziemi, domach, przedsi�biorstwach, z�ocie; zaj�ciem jego by�o poznawani* historii rodzinnej, a ka�dy z syn�w po kolei musia� si� uczy� tej legen-- Byli�my zacnymi mieszczanami - poucza� ich Lodovico. - Nasz r�d jest r�wnie stary, jak Medicich, Strozzich i Tornabuonich. Nazwisko Buonarrotich przetrwa�o trzy stulecia. - W g�osie jego brzmia�a energia i duma. - Od trzech stuleci p�acimy Florencji podatki.Micha�owi Anio�owi nie wolno by�o bez pozwolenia siada� w obecno�ci ojca, a gdy otrzyma� jakie� polecenie, musia� sk�ada� uk�on. Zl obowi�zku, a nie z ciekawo�ci dowiadywa� si�, �e w po�owie XIII wie-B ku, kiedy Gwelfowie doszli do w�adzy we Florencji, znaczenie rodzinyB nagle wzros�o. W roku 1260 jeden z Buonarrotich by� cz�onkiem radyB armii Gwe�f�w, drugi w 1332 kapitanem stronnictwa Gwelf�w, a w la- I tach 1343-1463 godno�� cz�onka florenckiej Priori, czyli rady miejs-� kiej, najwy�sza godno�� w mie�cie, dziesi�ciokrotnie przypad�a Buo- I narrotim; mi�dzy 1326 a 1475 o�miu Buonarrotich by�o gonfaloniera- | 18mi, czyli burmistrzami dzielnicy Santa C�astu nale�a�o do buonuomini, czyli Racfy W ^ 1375"1473 dwu-Lodovico i jego brat Francesco, kt�rzy JstSi l^' * mkdzy nimi me oficjalne uznanie z�n��~ ��_._ y . taa wybrani w 147^5 rw�., latacii U/.5-1473 dwu-aio ao buonuomini, czyli Rady Santa Croce, a mi�dzy nimi r odovico i jego brat Francesco, kt�rzy zostali wybrani w 1473. Ostat-� oficjalne uznanie z�o�one podupadaj�cej rodzinie Buonarrotich mia�o miejsce trzyna�cie lat temu, w 1474 roku, kiedy Lodovico zosta� mianowany podest�, czyli wizytuj�cym burmistrzem, Caprese w dolinie Tybru i Chiusi di Verna, wysoko w skalistych Apeninach. W Caprese, w wiejskim pa�acyku, gdzie przez sze�� miesi�cy rezydowa�a jego rodzina, przyszed� na �wiat Micha� Anio�.Ojciec uczy� go, �e szlachetnie urodzonemu mieszczaninowi nie przystoi praca, lecz syn sam spostrzeg�, �e Lodovico wi�cej trudu wk�ada w obmy�lanie, jak unikn�� wydania pieni�dzy, ni� w�o�y�by w ich zarobienie. Z fortuny Buonarrotich pozosta�o jeszcze nieco zasob�w i Lodovico m�g�by przej�� przez �ycie jako szlachetnie urodzony, je�liby nic nie wydawa�, lecz cho� po�wi�ca� temu zadaniu wszystkie swe zdolno�ci i si�y, kapita� topnia�.Ch�opiec sta� w g��bokiej wn�ce dwuip�metrowego okna; s�abe promienie marcowego s�o�ca grza�y jego szczup�e ramiona, ale my�lami by� w dawnym domu w Settignano, nad dolin� Arno, gdzie----6^ ^yfM mieszkali za �ycia matki. Tam panowa�a mi�o�� i rado��. Ale matka,/n�m nnlrnl� � R """""* uuJeaneg� Morena, ile wynosi* zmar�a. gdy mia� sze�� lat, a zrozpaczony ojciec zamkn�� si� jak w domlch nrzedSbior i BufOnarrotich w "l��cej do mch ziem* warowni w swoim gabinecie. Przez cztery nast�pne lata. gdy domem htto frodzm,t ST" ; f J,�Ciera Jeg� byl� Poznawan* kierowa�a ciotka Cassandra, Micha� Anio� czu� si� samotny i niepo-Mstoni rodzinnej, a ka�dy z syn�w po kolei musaa� si� uczy� tej legeM trzebny nikornu, z wyj�tkiem przebywaj�cej z nimi babki, monny - Byli�my zacnymi m\��~~ Alessandry, i rodziny kamieniarzy mieszkaj�cych za g�r�. To w�a-~* j � �nie �ona kamieniarza wykarmi�a go, gdy� jego w�asna matka by�a zas�aba.W ci�gu tych czterech lat, nim ojciec ponownie si� o�eni� i Lukrecja wymog�a, by przenie�li si� do Florencji, przy ka�dej sposobno�ci ucieka� do Topolin�w. W�drowa� pszenicznymi �anami w�r�d srebrzy-stozielonych oliwek, a przebywszy graniczny strumyk wspina� si� winnicami na s�siedni� g�r�, a� na ich podw�rzec. Tutaj w milczeniu zabiera� si� do pracy i ci�� pietra serena z pobliskiego kamienio�omu na bloki, przeznaczone na budow� nowego pa�acu we Florencji. Sw�j �al 1 smutek wy�adowywa� w uderzeniach, kt�rych dok�adno�ci uczy� si� na tym podw�rzu od chwili, kiedy jako ma�e dziecko otrzyma� od kamieniarza - podobnie jak jego rodzeni synowie - m�otek i d�utko do �brabiania kamiennych odpadk�w.19Oderwa� si� my�l� od podw�rca kamieniarza w Settignano i wr�ci� do kamiennego domu na Via delFAnguillara.- Ojcze, przychodz� wprost od Domenika Ghirlandaia, kt�ry zgodzi� si� przyj�� mnie za ucznia.wszystk0a,do� api,, t20* odanego sto�u,taj sakiewk� z pieni�dzmi le��c� u jego st�p i przez mokre ulice � dzi� do przyjaciela sukiennika, Armatore, kt�ry pozwala� mu rozbawia� st� pod os�on� od deszczu.Francesco rzek� ochryp�ym g�osem:,� _ Michale Aniele, nie dostrzegasz czarnego kruka w misce mleka, r ka� to przewrotn� przyjemno�� daje ci szkalowanie imienia Buonar-rotich!Ch�opca rozw�cieczy�o to oskar�enie._ Dumny jestem z naszego nazwiska, jak ka�dy z nas! Dlaczego nie wolno mi nauczy� si� robi� rzeczy pi�knych, kt�re b�d� chlub� Florencji, tak jak drzwi Ghibertiego, rze�by Donatella i freski Ghirlandaia? Florencja to miasto artyst�w!Lodovico po�o�y� r�k� na ramieniu ch�opca, nazywaj�c go spieszczonym imieniem Michelagno�o. By� jego ulubie�cem spo�r�d pi�ciu syn�w, z nim wi�za� naj�ywsze nadzieje i dlatego odwa�y� si� przez trzy lata wydawa� pieni�dze na jego kszta�cenie w szkole mistrza Urbi-no. Duma mistrza nie pozwala�a mu donie�� ojcu, �e jego rzekomo bystry syn woli rysowa�, ni� kre�li� litery ze zbior�w greckich i �aci�skich manuskrypt�w. Je�li za� chodzi o retoryk�, ch�opiec mia� w�asne zasa-[ dy logiki, kt�rych wymowny Urbino nie zdo�a� zmieni�.- Michelagno�o, to, co m�wisz o artystach, jest r�wnie prawdziwe, '� Ja^ s�owa ulicznego m�wcy. Tak mnie rozgniewa�e� swoj� g�upot�, �e � mam ochot� ci� zbi�. Ale masz ju� trzyna�cie lat, p�aci�em, by nauczono ci� logiki, spr�buj� wi�c pos�u�y� si� logik�, Ghiberti i Donatello zacz�li jako rzemie�lnicy i sko�czyli jako rzemie... [ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • emaginacja.xlx.pl

    •