UV konspekt, STUDIA (ochrona), ROK III, analiza

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Promieniowanie słoneczne-całkowita składowa UV (global UVI)
KaŜdy mieszkaniec Ziemi jest poddawany działaniu promieniowania UV pochodzącego ze
słońca i wielu innych sztucznych źródeł uŜywanych w przemyśle, handlu(lampy bakteriobójcze) i
rekreacji(solaria). Emisja słoneczna składa się z promieniowania cieplnego (IR – Infra Red),
widzialnego i UV (Ultra Violet).
Obszar UV zawiera zakres promieniowania o długościach fal 100-400 nm, w którym
wyróŜnia się trzy podzakresy (pasma):
·
UVA (315-400 nm)
·
UVB (280-315 nm)
UVC (100-280 nm)
Gdy promieniowanie słoneczne przechodzi przez atmosferę całe promieniowanie UVC i ok.
90% promieniowania UVB jest absorbowane przez ozon, parę wodną, tlen i CO2. Dlatego teŜ
promieniowanie UV docierające do powierzchni Ziemi składa się głównie z UWA i niewielkiej
ilości UVB. Skład widmowy tego promieniowania zaleŜy od grubości warstwy ozonowej
znajdujacej się w górnej warstwie atmosfery.
NatęŜenie promieniowania UV
pochodzącego ze słońca, na
powierzchni Ziemi, w funkcji grubości
warstwy ozonowej:
2.0
,
2.6
,
4.0
(jednostki skali Dobsona). Składowa
UVC jest równa zero niezaleŜnie od
wahań grubości warstwy. UVA jest
b.duŜa i słabo zaleŜy od grubości
warstwy. NatęŜenie UVB bardzo silnie
zaleŜy od grubości warstwy ozonowej
Czułość skóry człowieka na działanie promieni UV (wraŜliwość erytemiczna), bardzo silnie
zaleŜy od długości fali, a nie tylko od czasu naświetlania. Objawem zbyt duŜej dawki jest
zaczerwienienie lub oparzenie skóry. Objawy te, jak równieŜ kaŜda zmiana przebarwienia,
związane są z destrukcją skóry.
Widmo wraŜliwości erytemicznej
skóry S
er
(λ). Dla fal krótszych –
UVB i UVC, wraŜliwość
(szkodliwość) jest b.duŜa. Nawet
krótki czas ekspozycji prowadzi
do destrukcji. Dla UVA
szkodliwość jest niewielka.
·
Efektywne widmo UV jest iloczynem widma wraŜliwości erytemicznej skóry i widma
promieniowania UV pochodzącego ze Słońca. Pokazuje ono, w jakim stopniu efekt poparzenia
skóry zaleŜy od długości fali promieniowania UV.
Efektywne widmo UV. Widać, Ŝe poparzenia
słoneczne są wywoływane przez
promieniowanie o długości fali między 300 a
320nm. Zmiany grubości warstwy ozonowej
drastycznie zwiększają niebezpieczeństwo
poparzeń. Detektor do pomiaru aktywności
erytemicznej słońca powinien mieć
charakterystykę taką jak na poprzedniej
ilustracji.
Począwszy od wczesnych lat 70-tych obserwuje się, na całym świecie, znaczny wzrost
zachorowań na raka skóry (melanoma). Wynika to z powszechnego poglądu, Ŝe „opalanie się jest
zdrowe” z jednej strony, a z drugiej, ze zwiększonej intensywności składowej UVB w
promieniowaniu słonecznym.
Spowodowało to konieczność wprowadzenia sposobu określenia stopnia szkodliwości,
aktualnego natęŜenia promieniowania, dla człowieka. Taką wielkością jest właśnie Całkowity
Indeks UV (UVI), wprowadzony z inicjatywy międzynarodowej organizacji WHO (World Health
Organization) i stosowany od 1994 roku. Znajomość aktualnej wartości UVI pozwala zabezpieczyć
się przed negatywnymi skutkami napromieniowania, przez zaplanowanie czasu pobytu na słońcu i
środków ochrony (ubranie, Ŝele ochronne itp.)
 UVI jest miarą natęŜenia promieniowania UV na powierzchni Ziemi. Jego wartość,
podawana w osobnych komunikatach lub w prognozach meteorologicznych, pozwala ostrzec ludzi
przed zagroŜeniem i zastosować odpowiednie środki zapobiegawcze. Na zjeździe w Monachium w
2000 roku, społeczność międzynarodowa przyjęła, sposób określania wartości UVI.
NatęŜenie promieniowania UV zaleŜy od:
·
Wysokości słońca – maksymalna w
godzinach południowych
·
Szerokości geograficznej – im
mniejsza tym większe natęŜenie
·
Pory roku – w zimie mniejsze, na
wiosnę i w lecie większe
·
Zachmurzenia – zwiększone osłabia
UV, ale nawet przy bardzo grubej
warstwie chmur, moŜe być duŜe
(natęŜenie rozproszonego
promieniowania zaleŜy od długości
fali – prawo Rayleigha
mtk2/fizycy/126175/prawo.htm
),
cienka warstwa chmur moŜe, nawet
przy ładnej pogodzie, zwiększyć
natęŜenie UV (ugięcie)
·
Wysokości npm – im wyŜej tym
cieńsza warstwa atmosfery i
mniejsza absorpcja UV, wzrost
wysokości o kaŜde 1000m powoduje
wzrost natęŜenia UV o 10-12%
·
Grubość warstwy ozonowej –
zmienia się nie tylko w ciągu roku,
ale nawet w ciągu dnia. Ma to istotne
znaczenie, gdyŜ ozon absorbuje
część promieniowania UV
·
Odbicie od powierzchni Ziemi – UV
jest odbijane lub rozpraszane od
powierzchni takich jak: śnieg (odbija
80% promieniowania), piasek
(15%), piana morska (25%),
powierzchnia wody (10%)
·
Ukształtowania powierzchni ziemi – drzewa, krzewy i nierówności terenu
zmniejszają natęŜenie UV)
Zale
Ŝ
no
ść
UVI od szeroko
ś
ci geograficznej i pory roku:
Pewna część promieniowania UV jest niezbędna do Ŝycia np. produkcja witaminy D w
organizmie. Zwalcza ono równieŜ niektóre choroby (krzywica, łuszczyca czy wyprysk). DłuŜsze
eksponowanie ciała na UV moŜe jednak spowodować przewlekłe skutki: zmiany chorobowe skóry,
oczu i układu odpornościowego. Poparzenie słoneczne i opalenizna są przykładem doraźnego
skutku ekspozycji. Przy dłuŜszych czasach ekspozycji dochodzi do zmian degeneracyjnych w
komórkach, tkance łącznej(włóknistej) i naczyniach krwionośnych, co prowadzi do starzenia się
skóry. MoŜe teŜ prowadzić do stanów zapalnych oczu (photokeratitis). Chroniczne efekty to rak
skóry (ok. 4% rejestrowanych przypadków jest związane z ekspozycją na słońce) i katarakta
(molekuły protein w białku oka rozprostowują się, splatają i pochłaniając pigment, powodują, Ŝe
soczewka oka staje się nieprzeźroczysta; UVB; zwiększona zachorowalność w krajach
równikowych – Indie, Pakistan). Zwiększona intensywność UVB powoduje równieŜ spadek
prędkości fotosyntezy a przez to hamuje rozwój roślin (np. zahamowany rozwój glonów). Efekt ten
tłumaczy znacznie wolniejszy rozwój organizmów w dawnej historii Ziemi, gdy jeszcze nie było
warstwy ozonowej. Zastosowanie CFC (chlorofluorocarbons) – dezodoranty, lodówki,
klimatyzatory itp. "cofa nas” do tamtych czasów ( w 1983 roku dziura ozonowa nad Antarktydą
miała wielkość USA. W 1993 roku była juŜ trzy razy większa. Obecnie się zmniejsza, ale jeŜeli
tempo zmniejszania się utrzyma, to powrócimy do sytuacji z roku 1983 za 100 lat).
Całkowity Indeks UV
Podaje, jaki jest poziom promieniowania UV na powierzchni Ziemi. Jego wartość rośnie od
zera w górę. Im wyŜsza tym większe niebezpieczeństwo uszkodzenia skóry i oczu i tym krótszy
powinien być czas przebywania na słońcu. Efekt napromieniowania ulega kumulacji np.
wielokrotne poparzenia słoneczne znacznie zwiększają ryzyko raka skóry.
Indeks UV podawany jest dla danego obszaru geograficznego tak, aby odzwierciedlał
maksymalne moŜliwe w danym dniu natęŜenie promieniowania (w naszej szerokości geogr. między
godz. 11.00 a 14.00). Powinien być on podany jako średnia wartość z okresu czasu, co najmniej 30
minut, z ewentualnym podaniem zmian w okresach 5-10 minutowych. Winna to być pojedyncza
wartość zaokrąglona do najbliŜszej liczby całkowitej. W przypadku znacznych zmian zachmurzenia
naleŜy podać zakres zmian UVI. Przy podanej wartości powinna być informacja czy jest to wartość
zmierzona czy prognozowana i w jakich warunkach (bezchmurne niebo, zachmurzenie).
Wartości UVI grupowane są w kategorie zagroŜenia: niskie, nieduŜe, wysokie, bardzo
wysokie, nadzwyczajne.
Ryzyko raka skóry zaleŜy od jej pigmentacji. DuŜa zawartość pigmentu (melanina) działa
ochronnie i pozwala na pochłonięcie większej dawki promieniowania niŜ w przypadku skóry typu I
i II. Inne konsekwencje – wpływ na układ odpornościowy i choroby oczu nie zaleŜą od pigmentacji
skóry. Osoby ulegające łatwo poparzeniom słonecznym (skóra typu I i II), są równieŜ bardziej
podatne na raka skóry. Podobnie w przypadku osób piegowatych i ze znamionami.
Skin Sensitivity Value (SSV)
Your individual sensitivity to sunburning is represented by a Skin Sensitivity Value.
Skin
categories
Skin color in unexposed
area
Tanning history
Skin Sensitivity
Value
never tans,
always burns
pale or milky,
white alabaster
develops red sunburn,
painful swelling, skin peels
4-10
sometimes
tans,
usually burns
very little brown,
sometimes freckles
usually burns, pink or red coloring
appears,
can gradually develop light brown
tan
10-12
usually tans,
sometimes
burns
light tan, brown or olive,
distinctly pigmented
rarely burns,
moderately rapid tanning response
11-14
always tans,
rarely burns
brown, dark
brown or black
rarely burns,
very rapid tanning response
12-16
Classification developed by the U.S. Environmental Protection Agency.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • emaginacja.xlx.pl

    •