Usprawnienie mowy dziecka w wieku przedszkolnym, pomoce dydaktyczne, logopedia

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
USPRAWNIANIEMOWYDZIECI
WWIEKUPRZEDSZKOLNYM
Orozwojumowy
Najczęstszezaburzeniamowyudzieci
Ćwiczeniaizabawywspomagająceartykulację
Opracowała:
mgrDanutaChmiel
nauczycielka
PrzedszkolaSamorządowego
Nr1wSandomierzu
DanutaChmielUsprawnieniemowydzieckawwiekuprzedszkolnym
Orozwojumowy
Mowa
jest formą dźwiękowego porozumiewania się ludzi posługujących się
językiem.Mowętraktujesięjako„narzędziemyślenia”,którewprocesie
myślenia się kształtuje, bierze w nim udział i je modyfikuje. (H.
Mystkowska)
Mowa
jest dźwiękowym porozumiewaniem się ludzi. „W celu porozumiewania
się, ludzie posługują się językiem, który jest systemem wyrazów i reguł
gramatycznych”.(I.Styczek)
Mową
nazywamy:„Zespółczynnościjakiprzyudzialejęzykawykazujeczłowiek,
poznającrzeczywistośćiprzekazująjejinterpretacjęinnymuczestnikom
życiaspołecznego’’.(S.Grabias)
Prawidłowyrozwójmowydzieckastanowipodstawękształtowania
sięjegoosobowości.Procesrozwojumowyprzebiegapewnymietapamii
trwa kilka lat. Dzięki rozumieniu mowy dziecko poznaje otaczający je
świat, natomiast dzięki umiejętności mówienia może wyrazić swoje
uczucia i spostrzeżenia, a przede wszystkim potrzeby. Poziom rozwoju
mowy dziecka świadczy o jego aktywności intelektualnej. Prawidłowa
wymowa umożliwia dziecku sprawne komunikowanie się z otoczeniem,
ułatwia nawiązywanie kontaktów, zdobywanie różnych umiejętności.
Dlatego w rozwoju małego dziecka niezwykle ważnym elementem jest
rozwój mowy, a w szczególności poprawna artykulacja. Dziecko, które
nieprawidłowo wymawia wyrazy, źle artykułuje głoski, nie zawsze jest
zrozumiane, ma kłopoty w kontaktach z rówieśnikami, a także w czasie
nauki pisania i czytania. Błędna wymowa pogarsza samopoczucie,
powoduje nieśmiałość. Toteż kształtowanie i rozwój mowy mają ścisły
związek z rozwojem społecznym. Czyste kontakty werbalne dziecka z
otoczeniem przyspieszają ten rozwój, doskonaląc wymowę, bogacąc
słownictwo.Dzieckorozwijamowęintensywniewówczas,gdyjąćwiczyw
toku naturalnej, swobodnej rozmowy, takiej, w której jest partnerem
dorosłego.
Mowadziecibędącychwpodobnymwiekumożesiębardzoróżnić.
Dziecko możemiećczterylataitakisamwzrostjakjegokolega,alenie
oznaczatowcale,żepowinnomówićtaksamopoprawnie,jakjegomały
sąsiad. Nie należy się takim porównaniem zbytnio przejmować, gdyż
każde z tych dzieci ma własne tempo rozwoju. Trzylatek może
powiedzieć „sinka” zamiast „szynka”, „laki” zamiast „raki”. Ale jeśli w
podobnysposóbwymawiatewyrazy
5 - 6
latek,toznaczy,żejegorozwój
Strona2
 DanutaChmielUsprawnieniemowydzieckawwiekuprzedszkolnym
mowy jest opóźniony i trzeba mu pomóc, nie czekając aż zaczną się
prawdziwekłopotywszkole.
Piąty rok życia to okres, w którym zwykle ustala prawidłowa
wymowa najtrudniejszych głosek: „sz”, „ż”, „cz”, „dż” i „r’’. Dziecko
najczęściej potrafi już te głoski na żądanie wymówić poprawnie. W
mowie spontanicznej jednak, gdy chce przekazać coś ważnego i
emocjonującego często zmienia je z powrotem na głoski „s”, „z”, „c”,
„dz”, np.
szafa safa, czapka capka, żaba zaba
. Spróbujmy sobie
wyobrazić, jak może się czuć dziecko nie wymawiające głoski „r”, gdy
musi powtórzyć zdanie: „
Romek ma kurtkę w kratkę”
. Będzie ono
brzmiało: „
Lomek ma kultkę w klatkę”
. Albo zdanie: „
Szymon ma
czerwonyszalik”.Jeśligłoskitzw.szumiące,,sz”,,,ż”,,,cz”,„dż”jeszcze
nie są opanowane, zdanie to będzie brzmiało:
,,Symon ma cerwony
salik”
. Aby nie narażać dziecka na przeżywanie śmieszności i
dokuczliwych uwag kolegów, trzeba pomóc mu w opanowaniu
prawidłowej wymowy. Prawidłowej, to znaczy odpowiedniej dla jego
wieku.Zasóbsłów,sposóbichwymowy,acozatymidzie,ichstosowanie
w codziennym życiu, może również zależeć od osób, z którymi dziecko
spędza dużo czasu, czyli głównie od rodziców, dziadków, rodzeństwa,
krewnych,sąsiadów.Jeśliwięcrodzicemówiąpoprawnieistarannietoi
dzieci przeważnie mówią podobnie. Trzeba, więc cierpliwie odpowiadać
na niekończące się pytania trzylatka: „a cio to jest?”, dostarczać mu
wzorców wymowy, chwalić za wysiłek, starać się słuchać co dziecko do
nas mówi, ponieważ chętnie słuchane chętnie mówi. Zachęcać dziecko
domówienianawet,jeślimazaburzonąmowęistaraćsię,byzaburzenia
mowy (jeżeli takie istnieją) zostały usunięte przed podjęciem nauki
szklonej.
Najczęstszezaburzeniamowydzieci
Zaburzeniamimowy
nazywamynieprawidłowościorozwojuetiologii,któreprowadządo
zakłóceniaprocesuporozumiewaniasię.
Wadąwymowy
nazywamynieprawidłowąrealizacjęfonemów,odbiegającodustalonej
przeztradycjęnormywymawianejgłoski(l.Karczmarek).
Strona3
Zaburzeniamowyudzieciprzejawiasięwróżnysposóbimają
różnystopieńnasilenia.Nawetpozornieniewielkie,szczególnieumałych
dzieci,mogąwywołaćniekorzystneskutkidlarozwojuifunkcjonowania.
Rozwój mowy jest ściśle związany z całokształtem procesów
rozwojowych, stąd defekt może być objawem zaburzeń bardzo różnych
funkcji, np. lateralizacji, motoryki, ale też procesów psychicznych,
emocjonalnychspołecznych.
DanutaChmielUsprawnieniemowydzieckawwiekuprzedszkolnym
Zawadliwąuznajemywypowiedźnp.:
małozrozumiałą,
słabosłyszalną,
zawierającązniekształconedźwięki,
ozaburzonymrytmieitempiewymowy,
niepoprawnągramatycznie,
nieprzyjemnąwodbiorze(chropowatą,zbytwysoką,zbyt
niską).
Wcodziennychkontaktachzdziećminajczęściejspotykamygrupę
zaburzeń mowyzwanądyslaliąiopóźnionymrozwojemmowy,jak
równieżjąkanie,zaburzeniamowyspowodowaneuszkodzeniem
słuchu,nosowanieioligofazja.
Dyslalia
to nieprawidłowość w wymawianiu jednej głoski, wielu głosek, a nawet
niemal wszystkich głosek od razu. Przy zachowanym rytmie, melodii i
akcencie,samamowajestniewyraźna,małolubzupełnieniezrozumiała.
W obrębie dyslalii mieszczą się różnego rodzaju seplenienia,
rerania,nieprawidłowawymowagłosek,bezdźwięcznośćbezdźwięczność
iinneodchyleniaodnormalnejartykulacji.
Najczęściejspotykanetrudnościartykulacyjnedotycząwymowygłosek:
·
s,z,c,dzzastępowanieichgłoskamisz,ż,cz,dź,lubś,ź,ć,dź
·
sz,ż,cz,dżzastępowanieichprzezs,z,c,dz,lubś,ź,ć,dź
ś,ź,ć,dźzastępowanieichprzezs,z,c,dz,lubsz,ż,cz,dż
·
rzastępowaniejejprzezjlubl
·
k,gzastępowanieichprzezt,d
Dośćdużagrupagłosekpodlegaubezdźwięcznianiu.
Głoskidźwięczne:b,bi,d,di,g,gi,z,ź,dz,dź,w,wi,ż,dż,
zamienianesąnabezdźwięczne:p,pi,t,ti,k,ki,s,si,c,ci,f,fi,cz,sz.
Oopóźnionymrozwojumowy
mówimy wówczas, gdy słownik dziecka, zarówno czynny, jak i bierny,
znajdujesięponiżejnormyprzewidzianejdladanegowieku.Opóźnienie
rozwojumowypowodują:
czynnikiwrodzone,np.:opóźnionedojrzewanieośrodkówukłady
nerwowego;
zaburzeniasłuchu;
zaburzeniaemocjonalne;
dysfunkcjeruchowe;
Strona4
·
DanutaChmielUsprawnieniemowydzieckawwiekuprzedszkolnym
czynnikiśrodowiskowe,np.:wychowaniedzieciwśródosóbgłuchych,
niedosłyszących.
Rozwój mowy może być hamowany poprzez brak zainteresowania
dzieckiem, może wynikać z poczucia, odrzucenia spowodowanego
pojawieniem się w rodzinie małego dziecka. Niechęć do mówienia bywa
przejawem protestu. Słabszy rozwój mowy często spotyka się u bliźniąt,
gdyżstałeprzebywaniezesobąsprawia,żewytwarzająonesystemznaków
niewymagającychsłów.Opóźnionyrozwójmowyprzejawiasięw:
późniejszymgaworzeniu,
późniejszymwymawianiupierwszychsłówitrudnościwich
wypowiadaniu,
ubóstwiesłownikaczynnegoibiernego,
późniejszympojawianiusięzdań.
Wwiekuszkolnymznajdujeonswojeodbiciewczytaniuipiśmieucznia.
Jąkanie
jest zaburzeniem płynności realizacji ciągu fonicznego. Wraz z
płynnością zostaje zaburzony akcent i intonacja( S. Grabias). Jąkanie
wczesnodziecięce dotyczy około 50% dzieci. U ponad połowy dzieci
niepłynnośćpojawiasięmiędzydrugimatrzecimrokiemżycia.Zjawisko
to występuje częściej u chłopców niż u dziewczynek. Niepłynność w
pewnych okresach przybiera różne stopnie nasilenia, czasowo nawet
ustępuje by znów powrócić. Symptomami niepłynności jest powtarzanie
głosek, sylab, części wyrazów, całych wyrazów, zestawów wyrazowych.
Jeśliniepłynnośćmówieniawystępujerzadkoizmniejszasięzwiekiem,
tomożnasądzić,żemożeustąpićwwiekusześciu,siedmiulat.Jednaku
pewnej grupy dzieci utrzymuje się i rozwija. W. Johnson, prowadzący
nad ustaleniem przyczyn początków jąkania, za najważniejsze podał
m.in.:
przestawieniedzieckazlewejrękinaprawą,
dziedziczność,
uszkodzeniamózgu,choroby,
zaburzeniaemocjonalne(lęk,niepewność,frustracje,zmuszaniedo
mówienia),
naśladownictwo,
nerwowość,
dyskoordynacjemiędzymyśleniemimową,
niekorzystnewarunkidomowe:stosowanieprzezrodzinękar,surowa
dyscyplina,zbytsilnakoncentracjauwaginaniepłynnościmowy
dziecka.
Zaburzeniamowyspowodowaneuszkodzeniemsłuchu
Upodłożatrudnościwrozpoznawaniuiróżnicowaniuwypowiedzi
słownych przez dzieci z uszkodzonym słuchem, leży niepełny odbiór
wrażeń słuchowych wynikających z ograniczonej percepcji dźwięków
Strona5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • emaginacja.xlx.pl

    •