Układ limfatyczny - małe kompendium na koło, Weterynaria rok 1, Histologia

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Układ limfatyczny
Większość limfocytów występuje poza krwią, w tkankach, gdzie tworzą układy o wysokim stopniu organizacji. Tylko
niektóre limfocyty to komórki swobodnie migrujące, reszta zasiedla tkankę łączną siateczkowatą tworząc tkankę
limfoidalną. Schemat budowy tej tkanki przypomina tkankę szpikową, z tą różnicą, że komórkami dzielącymi się i
różnicującymi są limfocyty.
Formy tkanki limfoidalnej:

Rozproszona
– limfocyty rozmieszczone bezładnie.

Grudkowa
– limf zorganizowane w kuliste obszary – grudki chłonne.
o
Pierwotne
– jednorodne ciemne zabarwienie, tk łączna siateczkowata zasiedlona przez małe limfB,
podlegające ciągłej migracji i napływowi.
o
Wtórne
– zabarwione niejednorodnie, w środku – ośrodek odczynowy barwi się słabiej, dookoła
ciemniejszy mankiet.
Grudki pojawiają się w wyniku reakcji na antygen, w nich namnażają się i różnicują limfB w kierunku komórek
plazmatycznych i pamięci. Występują również limfTh, komórki dendrytyczne i makrofagi.
Obszary ośrodka odczynowego:

Centralnie położony obszar ciemny
– miejsce intensywnych podziałów limfB, pozbawionych receptorów
immunoglobulinowych. Migrują one do:

Podstawnej strefy jasnej
, gdzie wbudowywują w swoje błony receptory IgM i IgD, po czym przechodzą do:

Szczytowej strefy jasnej
, gdzie przekształcają się w formę przejściową między limfB a plazmocytem, czasem w
limfB pamięci.
Grudki wtórne
tworzą się okresowo; gdy ustaje namnażanie limf komórki ośrodka odczynowego są likwidowane –
apoptoza i fagocytoza przez makrofagi.
Tkanka limfoidalna pełni funkcje obronne
– to podstawowy teren reakcji immunologicznych. Występuje głównie w
narządach limfatycznych: węzły chłonne, śledziona i migdałki. Sporo występuje w ścianach przewodów stykających się ze
środowiskiem: cewa pokarmowa, drogi oddechowe. Wszędzie ma zdolność do tworzenia grudek chłonnych. Narządem
szczególnym jest grasica – posiada odmienne pochodzenie budowę i czynność.
Obrona organizmu przed inwazją ciał obcych:

Bariery
: naskórek, śluz, niskie pH.

Ostre zapalenie:
niszczenie czynnika inwazyjnego przez granulocyty obojętnochłonne.

Reakcje immunologiczne
o charakterze swoistym, skierowane przeciwko cząsteczkom o określonych cechach
chemicznych
Antygen
to substancja obca, która
wywołuje w organizmie reakcję
skierowaną przeciw niemu.
Antygeny zgodności tkankowej
to
białka integralne błon komórkowych,
które stanowią podstawę do
odróżniania elementów własnych od
obcych, umożliwiają wzajemne
rozpoznawanie się komórek i
kooperację.
Limfocyty B
posiadają na powierzchni antygeny umożliwiające wzajemny kontakt i kooperację. Aktywują się po
przyłączeniu antygenu.
Limfocyty T
mają receptory rozpoznające antygeny. Wyróżniamy:

Pomocnicze Th – CD4+

Cytotoksyczne Tc – CD8+

Supresyjne Ts – CD8+

Pamięci Tm
Komórki prezentujące antygen:
makrofagi,
komórki dendrytyczne, komórki
Langerhansa. Na ich powierzchni występują
receptory umożliwiające wiązanie obcego
antygenu i zwiększanie jego
immunogenności – prezentowanie go
limfocytom.
Interleukiny (cytokiny):
peptydy i białka
regulujące namnażanie się komórek, ich
różnicowanie i aktywność, produkowane
głównie przez limfTh.
Grasica
rozwija się z zawiązka
nabłonkowego. Jej zrąb zbudowany
jest z komórek nabłonkowych
rozciągniętych na podobieństwo sieci,
w której oczkach tkwią limfocyty.
Otoczona jest łącznotkankową
torebką i ma budowę
pseudozrazikową – podział narządu
przez tkankę łączną jest
niekompletny, dotyczy tylko części
zewnętrznej, wspólną część centralną
nazywa się pniem. Położona
zewnętrznie część korowa jest bogata
w limfocyty i bawi się silniej niż uboższa w nie część rdzenna, która
posiada dodatkowo słabo barwiące się komórki nabłonka.
Elementy nabłonkowe w grasicy:

Komórki gwiaździste
(nabłonkowo-siateczkowe, opiekuńcze) –
połączone ze sobą desmosomami i tworzące sieć, której mogą
towarzyszyć włókna srebrnochłonne. Cytoplazma zawiera liczne
filamenty i ziarnistości wydzielnicze. Błony komórek posiadają na swej
powierzchni antygeny zgodności tkankowej. Otaczają ściśle leżące
między nimi limfocyty.

Komórki barierowe
są spłaszczone, połączone ze sobą strefami
zamykającymi. Oddzielają tkankę łączną i naczynia krwionośne od
utkania nabłonkowo-limfatycznego – bariera krew-grasica – zabezpiecza
dojrzewające limfocyty przed kontaktem z obcymi antygenami. Kontakt taki
w tym okresie wywołałby później tolerancję w stosunku do obcych
antygenów.

Ciałka Hassalla
występują tylko w części rdzennej. To
koncentrycznie ułożone komórki nabłonkowe z tendencją do rogowacenia,
wapnienia a nawet martwicy. Najprawdopodobniej są miejscem rozpadu
limfocytów.
Limfocyty w grasicy
występują głównie w korze. Blisko torebki i przegród
leżą limfocyty duże, podlegające intensywnym podziałom. Formy potomne
są mniejsze, dzielą się dalej, różnicują i przenikają w głąb zrazika. Cały cykl
trwa 24h, przy czym większość powstałych limf ginie w obrębie grasicy,
bardzo niewiele dociera do łożyska naczyniowego.
Obecne w grasicy są również makrofagi, komórki przypominające
naskórkowe komórki Langerhansa i komórki z prążkowaniem
przypominające komórki mięśniowe. W torebce i przegrodach
występują granulocyty, plazmocyty i komórki tuczne.
Grasica
jest narządem sezonowym – silnie rozwinięta w życiu
płodowym i u dzieci, po okresie pokwitania ulega inwolucji ->
maleje ilość limf, potem zrąb nabłonkowy i ciałka Hassalla
przerastają tkanką tłuszczową, powstaje tzw. ciało tłuszczowe
zamostkowe.
Grasica
produkuje limfT. Komórki macierzyste szeregu
limfopoetycznego docierają do niej ze szpiku, osadzają się na
zewnątrz kory, izolowane są od czynników zewnętrznych i różnicują
się w limf duże. W procesie dojrzewania na ich powierzchni ujawnia
się szereg własnych antygenów, białek i receptorów – nabierają
kompetencji immunologicznej.
Węzły chłonne
mają długość do kilku
centymetrów i są zazwyczaj kształtu
nerkowatego. Leżą na przebiegu naczyń
limfatycznych, na ich terenie chłonka
styka się z tkanką limfoidalną. Naczynia
chłonne doprowadzające uchodzą do
węzła od strony wypukłej, mniej liczne
wyprowadzające opuszczają go w części
wklęsłej zwanej wnęką, gdzie wnikają
naczynia tętnicze a uchodzą żylne.
Otoczony jest torebką z tkanki łącznej
zbitej, która może zawierać komórki
mięśniowe gładkie. Torebka dzieli węzeł na
pseudozraziki. Wnętrze narządu zasnute jest
tkanką łączną siateczkowatą i licznymi
limfocytami. Wolne obszary tkanki
siateczkowatej tworzą zatoki przez które
przepływa limfa.
W części korowej
tkanka tworzy grudki
pierwotne i wtórne bogate w limfB – strefa
grasicznoniezależna. Ośrodki rozmnażania są
przesunięte w kierunku najbliższej zatoki
limfatycznej. Młode komórki limf przenoszone
są z limfą do części rdzennej.
Pas przykorowy
tworzy tkanka limfoidalna
rozproszona ułożona w ciągłą warstwę –
pasma limfoidalne, sznury rdzenne. Tkanka
łączna bogata we włókna srebrnochłonne,
makrofagi, limfocyty i komórki prezentujące
antygen.
Część rdzenna
zawiera rozgałęziające się sznury
tkanki limfoidalnej otaczające naczynia krwionośne
biegnące w przegrodach łącznotkankowych
odchodzących od wnęki. Jest grasicznoniezależna.
Krążenie limfy
skierowane jest od obwodu do wnęki. Limfa wpływa przez naczynia doprowadzające do zatok brzeżnych
między torebką a grudkami, potem dostaje się do zatok promienistych biegnących równolegle do przegród
łącznotkankowych i uchodzi do łączących się ze sobą zatok rdzenia, które leżą między sznurami rdzennymi.
Ściany zatok
są utworzone przez spłaszczone komórki śródbłonka bez błony podstawnej, między komórkami występują
przerwy. Wewnątrz zatok występuje sieć komórek, która zwalnia przepływ limfy. Przez szczeliny w śródbłonku mogą
wnikać wypustki komórek dendrytycznych. W zatokach rdzennych występują również liczne makrofagi.
Tętnice
wnikają do węzła przez wnękę, biegną kolejno w przegrodach łącznotkankowych, sznurach rdzennych od których
oddają naczynia włosowate i osiągają korę, gdzie rozchodzą się na sieć kapilar lub otaczają grudki chłonne. Sieć łączy się w
żyłki o wysokim śródbłonku (głównie w pasie przykorowym), które dążą do rdzenia, przechodzą w żyły i sznurami
rdzennymi, potem przegrodami osiągają wnękę.
Naczynia węzła
biorą udział w recyrkulacji limf, głównie T. Opuszczają one węzeł naczyniami limfatycznymi i dostają się
do krwi. Wracają również naczyniami krwionośnymi i przechodzą przez ścianę żyłek o wysokim śródbłonku, potem
przenikają przez utkanie pasa przykorowego do zatok limfatycznych i naczyniami limfatycznymi wracają do krwi.
Śledziona
otoczona jest łącznotkankową torebką z
licznymi włóknami kolagenowymi, sprężystymi i
komórkami mięśniowymi gładkimi. Od torebki
odchodzą beleczki – rusztowanie narządu. Wnętrze
śledziony zajmuje tkanka łączna siateczkowata.
Wyróżnia się dwa typy utkania: miazgę czerwoną
(liczne naczynia zatokowe, żyły i elementy
morfotyczne krwi) i białą (ułożona wokół tętnic, z
tkanki limfoidalnej).
Tętnica śledzionowa
wnika przez wnękę i rozchodzi
się na mniejsze naczynia -> torebkowe w torebce ->
beleczkowe w beleczkach. Opuszczają beleczki i
otoczone mankietem z tkanki limfoidalnej stają się
tętniczkami środkowymi (centralnymi), które
rozgałęziają się i unaczyniają grudki chłonne i sam
mankiet. W końcu tętniczka dzieli się na naczynia
pędzelkowate w miazdze czerwonej ->
przekapilary otoczone osłonką z makrofagów i
włókien srebrnochłonnych -> krótkie naczynia
włosowate w miazdze czerwonej właściwej, na
koniec zbierana jest w zatokach śledzionowych.
Jest to krążenie otwarte. U niektórych zwierząt
występuje system zamknięty, w którym krew
przechodzi z naczyń włosowatych bezpośrednio
do zatok. Zatoki uchodzą do żył miazgowych -> żył
beleczkowych wysłanych jedynie śródbłonkiem ->
żyły torebkowe -> żyła śledzionowa.
Miazga biała
śledziony jest skupiona wokół tętnic
centralnych, rejon grasiczozależny, zasiedlony
głównie przez limfT. Komórki siateczki ułożone
są regularnie, koncentrycznie w stosunku do
naczynia. Kontaktuje się z miazgą czerwoną
przez strefę brzeżną uboższą w limf, ale bogatszą
w erytrocyty. Jest tam dużo naczyń włosowatych
i zatok, a między nimi makrofagi i komórki
dendrytyczne.
Miazga czerwona
rozpostarta na sieci
zmodyfikowanych fibrocytów, włókien
srebrnochłonnych i makrofagów, które zawierają ziarna
po strawionych erytrocytach. Włókna łączą się z torebką i
beleczkami, a także włóknami w ścianach zatok. W
oczkach tkanki siateczkowatej znajdują się wszystkie
elementy morfotyczne krwi. Duży obszar zajmują zatoki
śledzionowe, nadające miazdze strukturę gąbczastą (na
przekroju tworzy ona sznury śledzionowe). Zatoka
śledzionowa to stosunkowo duże naczynie ze ścianami z
komórek pręcikowych i włókien srebrnochłonnych.
Komórki pręcikowe są wydłużone, wyściełają dno zatoki,
ułożone są zgodnie z osią długą, między nimi znajdują się
szczeliny przez które wnikają wypustki makrofagów,
zawierają liczne pęcherzyki pinocytotyczne.
Migdałki
to nagromadzenie tkanki limfoidalnej otoczone
tkanką nabłonkową w błonie śluzowej okolic styku drogi
oddechowej i pokarmowej tzw. pierścień Waldeyera. Nie
posiadają naczyń limfatycznych
doprowadzających, antygeny wnikają
bezpośrednio przez błonę śluzową. Ich charakter
zależy od miejsca występowania – mogą tworzyć
krypty i mieszki. Migdałek gardłowy i trąbkowe
pokryte są nabłonkiem dróg oddechowych.
Wszystkie są silnie unaczynione, poza
podniebiennym.
Krążenie limfy
zaczyna się w naczyniach
limfatycznych włosowatych (stosunkowo
grubych, o nieregularnych konturach i ciągłym śródbłonku) w tkance łącznej – zbierają płyn, przesięk z naczyń
krwionośnych. Włośniczki limfatyczne zbierają się w naczynia zbiorcze (przypominają żyły o mniej wyraźnych warstwach
ścian), potem w przewody piersiowe parzyste uchodzące u postawy szyi do dużych żył. Zbierają limfocyty ze skupisk
tkanki limfoidalnej.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • emaginacja.xlx.pl

    •