ustawa o rachunkowosci stan na 01.01.2009, Studia - zarządzanie zzdl, Semestr IV, Polityki rachunkowosci

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
USTAWA
z dnia 29 września 1994 r.
o rachunkowości.
(Dz.U. z 2002 r., Nr 76, poz. 694 z późn. zm.)
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1.
Ustawa określa zasady rachunkowości, tryb badania sprawozdań finansowych przez
biegłych rewidentów oraz zasady wykonywania działalności w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg
rachunkowych.
Art. 2.
1.
Przepisy ustawy o rachunkowości, zwanej dalej "ustawą", stosuje się, z zastrzeżeniem ust.
3, do mających siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:
1) spółek handlowych (osobowych i kapitałowych, w tym również w organizacji) oraz spółek cywilnych,
z zastrzeżeniem pkt 2, a także innych osób prawnych, z wyjątkiem Skarbu Państwa i Narodowego
Banku Polskiego,
2)
osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek
partnerskich, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za
poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 1.200.000 euro,
3)
jednostek organizacyjnych działających na podstawie Prawa bankowego,
o obrocie
papierami wartościowymi,
o funduszach inwestycyjnych,
o działalności
ubezpieczeniowej lub
o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, bez względu
na wielkość przychodów,
4) gmin, powiatów, województw i ich związków, a także państwowych, gminnych, powiatowych i
wojewódzkich:
a) jednostek budżetowych,
b) gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych,
c) zakładów budżetowych,
d)
funduszy celowych niemających osobowości prawnej,
5) jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, z wyjątkiem spółek, o których mowa w
pkt 1 i 2,
6)
osób zagranicznych, oddziałów i przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych, w rozumieniu
o swobodzie działalności gospodarczej,
7) jednostek niewymienionych w pkt 1-6, jeżeli otrzymują one na realizację zadań zleconych dotacje lub
subwencje z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego lub funduszów celowych
- od początku roku obrotowego, w którym dotacje lub subwencje zostały im przyznane.
2.
Osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki
partnerskie mogą stosować zasady rachunkowości określone ustawą również od początku następnego roku
obrotowego, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za
poprzedni rok obrotowy są niższe niż równowartość w walucie polskiej 1.200.000 euro. W tym przypadku
osoby te lub wspólnicy przed rozpoczęciem roku obrotowego są obowiązani do zawiadomienia o tym
urzędu skarbowego, właściwego w sprawach opodatkowania podatkiem dochodowym.
3.
Jednostki sporządzające sprawozdania finansowe zgodnie z Międzynarodowymi Standardami
Rachunkowości, Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej oraz związanymi z nimi
interpretacjami ogłoszonymi w formie rozporządzeń Komisji Europejskiej, zwanymi dalej "MSR", stosują
przepisy ustawy oraz przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie, w zakresie nieuregulowanym przez
MSR.
Art. 3.
1. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) jednostce - rozumie się przez to podmioty i osoby określone w art. 2 ust. 1,
2) banku - rozumie się przez to jednostkę działającą na podstawie przepisów Prawa bankowego,
3) zakładzie ubezpieczeń - rozumie się przez to jednostkę prowadzącą działalność ubezpieczeniową na
podstawie
o działalności ubezpieczeniowej,
1
3a)
przepisach o obrocie papierami wartościowymi - rozumie się przez to przepisy ustawy o obrocie
instrumentami finansowymi,
o nadzorze nad rynkiem kapitałowym, ustawy o ofercie
publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu
obrotu oraz o spółkach publicznych,
4) udziałach lub udziałowcach - rozumie się przez to również odpowiednio akcje lub akcjonariuszy,
5) krajowych środkach płatniczych, walutach obcych i dewizach - rozumie się przez to krajowe środki
płatnicze, waluty obce i dewizy, o których mowa w przepisach Prawa dewizowego,
5a)
członku organu jednostki - rozumie się przez to osobę fizyczną, pełniącą funkcję członka zarządu
lub innego organu zarządzającego, członka rady nadzorczej lub innego organu nadzorującego, jak
również innego organu administrującego jednostki, powołaną do pełnienia tej funkcji zgodnie z
postanowieniami umowy spółki, statutu lub innymi obowiązującymi jednostkę przepisami prawa,
6)
kierowniku jednostki - rozumie się przez to członka zarządu lub innego organu zarządzającego, a
jeżeli organ jest wieloosobowy - członków tego organu, z wyłączeniem pełnomocników
ustanowionych przez jednostkę. W przypadku spółki jawnej i spółki cywilnej za kierownika jednostki
uważa się - wspólników prowadzących sprawy spółki, w przypadku spółki partnerskiej - wspólników
prowadzących sprawy spółki albo zarząd, a w odniesieniu do spółki komandytowej i spółki
komandytowo-akcyjnej - komplementariuszy prowadzących sprawy spółki. W przypadku osoby
fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą za kierownika jednostki uważa się tę osobę; przepis
ten stosuje się odpowiednio do osób wykonujących wolne zawody. Za kierownika jednostki uważa się
również likwidatora, a także syndyka lub zarządcę ustanowionego w postępowaniu upadłościowym,
7) organie zatwierdzającym - rozumie się przez to organ, który zgodnie z obowiązującymi jednostkę
przepisami prawa, statutem, umową lub na mocy prawa własności jest uprawniony do zatwierdzania
sprawozdania finansowego jednostki. W przypadku spółki osobowej, z wyjątkiem spółki
komandytowo-akcyjnej, oraz spółki cywilnej przez organ zatwierdzający rozumie się jej wspólników,
8) okresie sprawozdawczym - rozumie się przez to okres, za który sporządza się sprawozdanie finansowe
w trybie przewidzianym ustawą lub inne sprawozdania sporządzone na podstawie ksiąg
rachunkowych,
9) roku obrotowym - rozumie się przez to rok kalendarzowy lub inny okres trwający 12 kolejnych
pełnych miesięcy kalendarzowych, stosowany również do celów podatkowych. Rok obrotowy lub jego
zmiany określa statut lub umowa, na podstawie której utworzono jednostkę. Jeżeli jednostka
rozpoczęła działalność w drugiej połowie przyjętego roku obrotowego, to można księgi rachunkowe i
sprawozdanie finansowe za ten okres połączyć z księgami rachunkowymi i sprawozdaniem
finansowym za rok następny. W przypadku zmiany roku obrotowego pierwszy po zmianie rok
obrotowy powinien być dłuższy niż 12 kolejnych miesięcy,
10) dniu bilansowym - rozumie się przez to dzień, na który jednostka sporządza sprawozdanie finansowe,
11)
przyjętych zasadach (polityce) rachunkowości - rozumie się przez to wybrane i stosowane przez
jednostkę rozwiązania dopuszczone ustawą, w tym także określone w MSR, zapewniające wymaganą
jakość sprawozdań finansowych,
12) aktywach - rozumie się przez to kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe o wiarygodnie
określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości wpływ do
jednostki korzyści ekonomicznych,
13) aktywach trwałych - rozumie się przez to aktywa jednostki, które nie są zaliczane do aktywów
obrotowych, o których mowa w pkt 18,
14)
wartościach niematerialnych i prawnych - rozumie się przez to, z zastrzeżeniem pkt 17, nabyte
przez jednostkę, zaliczane do aktywów trwałych, prawa majątkowe nadające się do gospodarczego
wykorzystania, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone
do używania na potrzeby jednostki, a w szczególności:
a) autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje,
b) prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych,
c) know-how.
W przypadku wartości niematerialnych i prawnych oddanych do używania na podstawie umowy
najmu, dzierżawy lub leasingu, wartości niematerialne i prawne zalicza się do aktywów trwałych
jednej ze stron umowy, zgodnie z warunkami określonymi w ust. 4. Do wartości niematerialnych i
prawnych zalicza się również nabytą wartość firmy oraz koszty zakończonych prac rozwojowych,
15)
środkach trwałych - rozumie się przez to, z zastrzeżeniem pkt 17, rzeczowe aktywa trwałe i
zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne,
zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Zalicza się do nich w szczególności:
2
a) nieruchomości - w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także
będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz
spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,
b) maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy,
c) ulepszenia w obcych środkach trwałych,
d) inwentarz żywy.
Środki trwałe oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu zalicza się do
aktywów trwałych jednej ze stron umowy, zgodnie z warunkami określonymi w ust. 4,
16) środkach trwałych w budowie - rozumie się przez to zaliczane do aktywów trwałych środki trwałe w
okresie ich budowy, montażu lub ulepszenia już istniejącego środka trwałego,
17)
inwestycjach - rozumie się przez to aktywa posiadane przez jednostkę w celu osiągnięcia z nich
korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania przychodów w
formie odsetek, dywidend (udziałów w zyskach) lub innych pożytków, w tym również z transakcji
handlowej, a w szczególności aktywa finansowe oraz te nieruchomości i wartości niematerialne i
prawne, które nie są użytkowane przez jednostkę, lecz są posiadane przez nią w celu osiągnięcia tych
korzyści. W przypadku zakładów ubezpieczeń przez inwestycje rozumie się lokaty,
18) aktywach obrotowych - rozumie się przez to tę część aktywów jednostki, które w przypadku:
a) aktywów rzeczowych, o których mowa w pkt 19 - są przeznaczone do zbycia lub zużycia w ciągu 12
miesięcy od dnia bilansowego lub w ciągu normalnego cyklu operacyjnego właściwego dla danej
działalności, jeżeli trwa on dłużej niż 12 miesięcy,
b) aktywów finansowych, o których mowa w pkt 24 - są płatne i wymagalne lub przeznaczone do
zbycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub od daty ich założenia, wystawienia lub
nabycia, albo stanowią aktywa pieniężne,
c) należności krótkoterminowych - obejmują ogół należności z tytułu dostaw i usług oraz całość lub
część należności z innych tytułów niezaliczonych do aktywów finansowych, a które stają się
wymagalne w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego,
d) rozliczeń międzyokresowych - trwają nie dłużej niż 12 miesięcy od dnia bilansowego,
19) rzeczowych aktywach obrotowych - rozumie się przez to materiały nabyte w celu zużycia na własne
potrzeby, wytworzone lub przetworzone przez jednostkę produkty gotowe (wyroby i usługi) zdatne do
sprzedaży lub w toku produkcji, półprodukty oraz towary nabyte w celu odprzedaży w stanie
nieprzetworzonym,
20) zobowiązaniach - rozumie się przez to wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonania
świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub
przyszłych aktywów jednostki,
21) rezerwach - rozumie się przez to zobowiązania, których termin wymagalności lub kwota nie są pewne,
22) zobowiązaniach krótkoterminowych - rozumie się przez to ogół zobowiązań z tytułu dostaw i usług, a
także całość lub tę część pozostałych zobowiązań, które stają się wymagalne w ciągu 12 miesięcy od
dnia bilansowego,
23) instrumentach finansowych - rozumie się przez to kontrakt, który powoduje powstanie aktywów
finansowych u jednej ze stron i zobowiązania finansowego albo instrumentu kapitałowego u drugiej ze
stron pod warunkiem, że z kontraktu zawartego między dwiema lub więcej stronami jednoznacznie
wynikają skutki gospodarcze, bez względu na to, czy wykonanie praw lub zobowiązań wynikających z
kontraktu ma charakter bezwarunkowy albo warunkowy. Do instrumentów finansowych nie zalicza się
w szczególności:
a) rezerw i aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego,
b) umów o gwarancje finansowe, które ustalają wykonanie obowiązków z tytułu udzielonej gwarancji,
w formie zapłacenia kwot odpowiadających stratom poniesionym przez beneficjenta na skutek
niespłacenia wierzytelności przez dłużnika w wymaganym terminie,
c) umów o przeniesienie praw z papierów wartościowych w okresie pomiędzy terminem zawarcia i
rozliczenia transakcji, gdy wykonanie tych umów wymaga wydania papierów wartościowych w
określonym terminie, również wtedy, gdy przeniesienie tych praw następuje w formie zapisu na
rachunku papierów wartościowych, prowadzonym przez podmiot upoważniony na podstawie
odrębnych
d)
aktywów i zobowiązań z tytułu programów, z których wynikają udziały pracowników oraz
innych osób związanych z jednostką w jej kapitałach lub w kapitałach innej jednostki z grupy
kapitałowej, do której należy jednostka,
e) umów połączenia spółek, z których wynikają obowiązki określone w art. 44b ust. 9,
3
24) aktywach finansowych - rozumie się przez to aktywa pieniężne, instrumenty kapitałowe wyemitowane
przez inne jednostki, a także wynikające z kontraktu prawo do otrzymania aktywów pieniężnych lub
prawo do wymiany instrumentów finansowych z inną jednostką na korzystnych warunkach,
25) aktywach pieniężnych - rozumie się przez to aktywa w formie krajowych środków płatniczych, walut
obcych i dewiz. Do aktywów pieniężnych zalicza się również inne aktywa finansowe, w tym w
szczególności naliczone odsetki od aktywów finansowych. Jeżeli aktywa te są płatne lub wymagalne
w ciągu 3 miesięcy od dnia ich otrzymania, wystawienia, nabycia lub założenia (lokaty), to na
potrzeby rachunku przepływów pieniężnych zalicza się je do środków pieniężnych, chyba że ujmuje
się je w przepływach z działalności inwestycyjnej (lokacyjnej),
26) instrumentach kapitałowych - rozumie się przez to kontrakty, z których wynika prawo do majątku
jednostki, pozostałego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wszystkich wierzycieli, a także
zobowiązanie się jednostki do wyemitowania lub dostarczenia własnych instrumentów kapitałowych,
a w szczególności udziały, opcje na akcje własne lub warranty,
27) zobowiązaniach finansowych - rozumie się przez to zobowiązanie jednostki do wydania aktywów
finansowych albo do wymiany instrumentu finansowego z inną jednostką, na niekorzystnych
warunkach,
28) zobowiązaniach warunkowych - rozumie się przez to obowiązek wykonania świadczeń, których
powstanie jest uzależnione od zaistnienia określonych zdarzeń,
29) aktywach netto - rozumie się przez to aktywa jednostki pomniejszone o zobowiązania, odpowiadające
wartościowo kapitałowi (funduszowi) własnemu,
30)przychodach i zyskach - rozumie się przez to uprawdopodobnione powstanie w okresie
sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zwiększenia
wartości aktywów, albo zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału
własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców
lub właścicieli,
31)kosztach i stratach - rozumie się przez to uprawdopodobnione zmniejszenia w okresie
sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie
zmniejszenia wartości aktywów, albo zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do
zmniejszenia kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru w inny sposób niż wycofanie środków
przez udziałowców lub właścicieli,
32)
pozostałych kosztach i przychodach operacyjnych - rozumie się przez to koszty i przychody
związane pośrednio z działalnością operacyjną jednostki, a w szczególności koszty i przychody
związane:
a) z działalnością socjalną,
b) ze zbyciem środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych,
a także nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczonych do inwestycji,
c) z utrzymywaniem nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczonych do
inwestycji, w tym także z aktualizacją wartości tych inwestycji, jak również z ich
przekwalifikowaniem odpowiednio do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych,
jeżeli do wyceny inwestycji przyjęto cenę rynkową bądź inaczej określoną wartość godziwą,
d) z odpisaniem należności i zobowiązań przedawnionych, umorzonych, nieściągalnych, z wyjątkiem
należności i zobowiązań o charakterze publicznoprawnym nieobciążających kosztów,
e) z utworzeniem i rozwiązaniem rezerw, z wyjątkiem rezerw związanych z operacjami finansowymi,
f) z odpisami aktualizującymi wartość aktywów i ich korektami, z wyjątkiem odpisów obciążających
koszty finansowe,
g) z odszkodowaniami i karami,
h) z przekazaniem lub otrzymaniem nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny aktywów, w tym także
środków pieniężnych na inne cele niż dopłaty do cen sprzedaży, nabycie lub wytworzenie środków
trwałych, środków trwałych w budowie albo wartości niematerialnych i prawnych,
33) stratach i zyskach nadzwyczajnych - rozumie się przez to straty i zyski powstające na skutek zdarzeń
trudnych do przewidzenia, poza działalnością operacyjną jednostki i niezwiązane z ogólnym ryzykiem
jej prowadzenia,
34) sprawowaniu kontroli nad inną jednostką - rozumie się przez to zdolność jednostki do kierowania
polityką finansową i operacyjną innej jednostki, w celu osiągania korzyści ekonomicznych z jej
działalności,
35)
sprawowaniu współkontroli nad inną jednostką - rozumie się przez to zdolność wspólnika
jednostki współzależnej na równi z innymi wspólnikami, na zasadach określonych w zawartej
4
pomiędzy nimi umowie, umowie spółki lub statucie do kierowania polityką finansową i operacyjną tej
jednostki, w celu osiągania wspólnie korzyści ekonomicznych z jej działalności,
36)
znaczącym wpływie na inną jednostkę - rozumie się przez to niemającą znamion sprawowania
kontroli lub współkontroli zdolność jednostki do wpływania na politykę finansową i operacyjną innej
jednostki, w szczególności przez:
a) udział w podejmowaniu decyzji w sprawie podziału zysku lub pokrycia straty,
b) zasiadanie w organie zarządzającym, nadzorującym lub administrującym,
c) przeprowadzanie istotnych transakcji z tą jednostką,
d) udostępnianie tej jednostce informacji technicznych o zasadniczym znaczeniu dla jej działalności,
e) możliwość wymiany członków organów zarządzających, nadzorujących lub administrujących,
37)
jednostce dominującej - rozumie się przez to jednostkę będącą spółką handlową lub
przedsiębiorstwem państwowym, sprawującą kontrolę nad inną jednostką, a w szczególności:
a) posiadającą bezpośrednio lub pośrednio przez udziały większość ogólnej liczby głosów w organie
stanowiącym innej jednostki (zależnej), także na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do
głosu, wykonującymi swe prawa głosu zgodnie z wolą jednostki dominującej, lub
b) uprawnioną do kierowania polityką finansową i operacyjną innej jednostki (zależnej) w sposób
samodzielny lub przez wyznaczone przez siebie osoby lub jednostki na podstawie umowy zawartej
z innymi uprawnionymi do głosu, posiadającymi, na podstawie statutu lub umowy spółki, łącznie z
jednostką dominującą, większość ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym, lub
c) uprawnioną do powoływania i odwoływania większości członków organów zarządzających,
nadzorujących lub administrujących innej jednostki (zależnej), lub
d) będącą udziałowcem jednostki, której członkowie zarządu w poprzednim roku obrotowym, w ciągu
bieżącego roku obrotowego i do czasu sporządzenia sprawozdania finansowego za bieżący rok
obrotowy, stanowią jednocześnie więcej niż połowę składu zarządu tej jednostki (zależnej) lub
osoby, które zostały powołane do pełnienia tych funkcji w rezultacie wykonywania przez jednostkę
dominującą prawa głosu w organach tej jednostki (zależnej),
37a)
jednostce dominującej niższego szczebla - rozumie się przez to spółkę handlową, która jest
jednocześnie jednostką zależną od innej spółki handlowej lub przedsiębiorstwa państwowego i
jednostką dominującą w stosunku do co najmniej jednej spółki handlowej,
37b)
jednostce dominującej wyższego szczebla - rozumie się przez to jednostkę będącą spółką
handlową lub przedsiębiorstwem państwowym, która jest jednostką dominującą w stosunku do
jednostki dominującej niższego szczebla,
37c)
wspólniku jednostki współzależnej - rozumie się przez to jednostkę będącą spółką handlową lub
przedsiębiorstwem państwowym, sprawującą wraz z innymi udziałowcami współkontrolę nad
jednostką współzależną,
38)
znaczącym inwestorze - rozumie się przez to jednostkę będącą spółką handlową lub
przedsiębiorstwem państwowym, posiadającą w innej jednostce - niebędącej jednostką zależną lub
współzależną - nie mniej niż 20 % głosów w organie stanowiącym tej jednostki i wywierającą
znaczący wpływ wobec tej jednostki, przy czym liczbę głosów ustala się z zachowaniem zasady
określonej w pkt 37 lit. a. Udział w ogólnej liczbie głosów może być mniejszy niż 20 %, jeżeli inne
okoliczności, wymienione w pkt 36 wskazują na wywieranie znaczącego wpływu,
39)
jednostce zależnej - rozumie się przez to jednostkę będącą spółką handlową lub podmiotem
utworzonym i działającym zgodnie z przepisami obcego prawa handlowego, kontrolowaną przez
jednostkę dominującą,
40)
jednostce współzależnej - rozumie się przez to jednostkę, która jest współkontrolowana przez
wspólników na podstawie zawartej pomiędzy nimi umowy, umowy spółki lub statutu,
41)
jednostce stowarzyszonej - rozumie się przez to jednostkę będącą spółką handlową lub podmiotem
utworzonym i działającym zgodnie z przepisami obcego prawa handlowego, na którą znaczący
inwestor wywiera znaczący wpływ,
42)
jednostkach podporządkowanych - rozumie się przez to jednostki zależne, współzależne oraz
stowarzyszone,
43)
jednostkach powiązanych z jednostką - rozumie się przez to jej jednostkę dominującą, znaczącego
inwestora, jej jednostki zależne, współzależne i stowarzyszone oraz jednostki znajdujące się wraz z
jednostką pod wspólną kontrolą, a także wspólnika jednostki współzależnej,
44)
grupie kapitałowej - rozumie się przez to jednostkę dominującą wraz z jednostkami zależnymi,
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • emaginacja.xlx.pl

    •