Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004r, Architektura Krajobrazu, PRAWA I NORMY, Ustawy

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
USTAWA
z dnia 16 kwietnia 2004r.
o ochronie przyrody.
(Dz. U.04.92.880 z dnia 30 kwietnia 2004 r.)
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1. Ustawa określa cele, zasady i formy ochrony przyrody żywej i nieożywionej oraz krajobrazu.
Art. 2. 1. Ochrona przyrody, w rozumieniu ustawy, polega na zachowaniu, zrównoważonym
użytkowaniu oraz odnawianiu zasobów, tworów i składników przyrody:
1) dziko występujących roślin, zwierząt i grzybów;
2) roślin, zwierząt i grzybów objętych ochroną gatunkową;
3) zwierząt prowadzących wędrowny tryb życia;
4) siedlisk przyrodniczych;
5) siedlisk zagrożonych wyginięciem, rzadkich i chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów;
6) tworów przyrody żywej i nieożywionej oraz kopalnych szczątków roślin i zwierząt;
7) krajobrazu;
8) zieleni w miastach i wsiach;
9) zadrzewień.
2. Celem ochrony przyrody jest:
1) utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów;
2) zachowanie różnorodności biologicznej;
3) zachowanie dziedzictwa geologicznego i paleontologicznego;
4) zapewnienie ciągłości istnienia gatunków roślin, zwierząt i grzybów, wraz z ich siedliskami, przez
ich utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu ochrony;
5) ochrona walorów krajobrazowych, zieleni w miastach i wsiach oraz zadrzewień;
6) utrzymywanie lub przywracanie do właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych, a także
pozostałych zasobów, tworów i składników przyrody;
7) kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody przez edukację, informowanie i
promocję w dziedzinie ochrony przyrody.
Art. 3. Cele ochrony przyrody są realizowane przez:
1) uwzględnianie wymagań ochrony przyrody w polityce ekologicznej państwa, programach ochrony
środowiska przyjmowanych przez organy jednostek samorządu terytorialnego, koncepcji
przestrzennego zagospodarowania kraju, strategiach rozwoju województw, planach
zagospodarowania przestrzennego województw, strategiach rozwoju gmin, studiach uwarunkowań i
kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planach zagospodarowania
przestrzennego i planach zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza
terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej oraz w działalności gospodarczej i inwestycyjnej;
2) obejmowanie zasobów, tworów i składników przyrody formami ochrony przyrody;
3) opracowywanie i realizację ustaleń planów ochrony dla obszarów podlegających ochronie prawnej,
programów ochrony gatunków, siedlisk i szlaków migracji gatunków chronionych;
4) realizację krajowej strategii ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej
wraz z programem działań;
5) prowadzenie działalności edukacyjnej, informacyjnej i promocyjnej w dziedzinie ochrony przyrody;
 6) prowadzenie badań naukowych nad problemami związanymi z ochroną przyrody.
Art. 4. 1. Obowiązkiem organów administracji publicznej, osób prawnych i innych jednostek
organizacyjnych oraz osób fizycznych jest dbałość o przyrodę będącą dziedzictwem i bogactwem
narodowym.
2. Organy administracji publicznej są obowiązane do zapewnienia warunków prawnych,
organizacyjnych i finansowych dla ochrony przyrody.
3. Obowiązkiem organów administracji publicznej, instytucji naukowych i oświatowych, a także
publicznych środków masowego przekazu jest prowadzenie działalności edukacyjnej, informacyjnej i
promocyjnej w dziedzinie ochrony przyrody.
Art. 5. Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1) gatunek - zarówno gatunek w znaczeniu biologicznym, jak i każdą niższą od gatunku biologicznego
jednostkę systematyczną, populację, a także mieszańce tego gatunku w pierwszym lub drugim
pokoleniu, z wyjątkiem form, ras i odmian udomowionych, hodowlanych lub uprawnych;
2) korytarz ekologiczny - obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt lub grzybów;
3) obszar specjalnej ochrony ptaków - obszar wyznaczony, zgodnie z przepisami prawa Unii
Europejskiej, do ochrony populacji dziko występujących ptaków jednego lub wielu gatunków, w
którego granicach ptaki mają korzystne warunki bytowania w ciągu całego życia, w dowolnym jego
okresie albo stadium rozwoju;
4) ochrona częściowa - ochronę gatunków roślin, zwierząt i grzybów dopuszczającą możliwość
redukcji liczebności populacji oraz pozyskiwania osobników tych gatunków lub ich części;
5) ochrona czynna - stosowanie, w razie potrzeby, zabiegów ochronnych w celu przywrócenia
naturalnego stanu ekosystemów i składników przyrody lub zachowania siedlisk przyrodniczych oraz
siedlisk roślin, zwierząt lub grzybów;
6) ochrona ex situ - ochronę gatunków roślin, zwierząt i grzybów poza miejscem ich naturalnego
występowania oraz ochronę skał, skamieniałości i minerałów w miejscach ich przechowywania;
7) ochrona in situ - ochronę gatunków roślin, zwierząt i grzybów, a także elementów przyrody
nieożywionej, w miejscach ich naturalnego występowania;
8) ochrona krajobrazowa - zachowanie cech charakterystycznych danego krajobrazu;
9) ochrona ścisła - całkowite i trwałe zaniechanie bezpośredniej ingerencji człowieka w stan
ekosystemów, tworów i składników przyrody oraz w przebieg procesów przyrodniczych na obszarach
objętych ochroną, a w przypadku gatunków - całoroczną ochronę należących do nich osobników i
stadiów ich rozwoju;
10) ogród botaniczny - urządzony i zagospodarowany teren wraz z infrastrukturą techniczną i
budynkami funkcjonalnie z nim związanymi, będący miejscem ochrony ex situ, uprawy roślin różnych
stref klimatycznych i siedlisk, uprawy roślin określonego gatunku oraz prowadzenia badań naukowych
i edukacji;
11) ogród zoologiczny - urządzony i zagospodarowany teren wraz z infrastrukturą techniczną i
budynkami funkcjonalnie z nim związanymi, gdzie zwierzęta gatunków dziko występujących są
hodowane i utrzymywane w celu ochrony ex situ, prowadzenia badań naukowych i edukacji oraz w
celu ich publicznej ekspozycji nie mniej niż 7 dni w roku;
12) ostoja - miejsce o warunkach sprzyjających egzystencji roślin, zwierząt lub grzybów zagrożonych
wyginięciem lub rzadkich gatunków;
13) ośrodek rehabilitacji zwierząt - miejsce, w którym jest prowadzone leczenie i rehabilitacja zwierząt
dziko występujących, wymagających okresowej opieki człowieka w celu przywrócenia ich do
środowiska przyrodniczego;
14) otulina - strefę ochronną graniczącą z formą ochrony przyrody i wyznaczoną indywidualnie dla
formy ochrony przyrody w celu zabezpieczenia przed zagrożeniami zewnętrznymi wynikającymi z
działalności człowieka;
15) pozyskiwanie:
a) zbiór roślin lub grzybów gatunków chronionych lub ich części ze stanowisk naturalnych do celów
gospodarczych,
b) chwytanie, łowienie lub zbieranie zwierząt gatunków chronionych lub ich części i produktów
pochodnych do celów gospodarczych,
c) eksploatację lub wydobywanie skamieniałości, w tym kopalnych szczątków roślin lub zwierząt;
16) różnorodność biologiczna - zróżnicowanie żywych organizmów występujących w ekosystemach,
w obrębie gatunku i między gatunkami, oraz zróżnicowanie ekosystemów;
17) siedlisko przyrodnicze - obszar lądowy lub wodny, naturalny, półnaturalny lub antropogeniczny,
wyodrębniony w oparciu o cechy geograficzne, abiotyczne i biotyczne;
18) siedlisko roślin, siedlisko zwierząt lub siedlisko grzybów - obszar występowania roślin, zwierząt
lub grzybów w ciągu całego życia lub dowolnym stadium ich rozwoju;
19) specjalny obszar ochrony siedlisk - obszar wyznaczony, zgodnie z przepisami prawa Unii
Europejskiej, w celu trwałej ochrony siedlisk przyrodniczych lub populacji zagrożonych wyginięciem
gatunków roślin lub zwierząt lub w celu odtworzenia właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych
lub właściwego stanu ochrony tych gatunków;
20) środowisko przyrodnicze - krajobraz wraz z tworami przyrody nieożywionej oraz naturalnymi i
przekształconymi siedliskami przyrodniczymi z występującymi na nich roślinami, zwierzętami i
grzybami;
21) tereny zieleni - tereny wraz z infrastrukturą techniczną i budynkami funkcjonalnie z nimi
związanymi, pokryte roślinnością, znajdujące się w granicach wsi o zwartej zabudowie lub miast,
pełniące funkcje estetyczne, rekreacyjne, zdrowotne lub osłonowe, a w szczególności parki, zieleńce,
promenady, bulwary, ogrody botaniczne, zoologiczne, jordanowskie i zabytkowe oraz cmentarze, a
także zieleń towarzyszącą ulicom, placom, zabytkowym fortyfikacjom, budynkom, składowiskom,
lotniskom oraz obiektom kolejowym i przemysłowym;
22) udostępnianie - umożliwianie fotografowania lub filmowania w celach zarobkowych oraz
korzystania z zasobów, tworów i składników przyrody w celach naukowych, edukacyjnych,
turystycznych, rekreacyjnych i sportowych;
23) walory krajobrazowe - wartości ekologiczne, estetyczne lub kulturowe obszaru oraz związane z
nim rzeźbę terenu, twory i składniki przyrody, ukształtowane przez siły przyrody lub działalność
człowieka;
24) właściwy stan ochrony gatunku - stan, w którym dane o dynamice liczebności populacji tego
gatunku wskazują, że gatunek jest trwałym składnikiem właściwego dla niego siedliska, naturalny
zasięg gatunku nie zmniejsza się ani nie ulegnie zmniejszeniu w dającej się przewidzieć przyszłości
oraz odpowiednio duże siedlisko dla utrzymania się populacji tego gatunku istnieje i prawdopodobnie
nadal będzie istniało;
25) właściwy stan ochrony siedliska przyrodniczego - stan, w którym naturalny zasięg siedliska
przyrodniczego i obszary zajęte przez to siedlisko w obrębie jego zasięgu nie zmieniają się lub
zwiększają się, struktura i funkcje, które są konieczne do długotrwałego utrzymania się siedliska,
istnieją i prawdopodobnie nadal będą istniały oraz typowe dla tego siedliska gatunki znajdują się we
właściwym stanie ochrony;
26) wstęp do parku narodowego albo rezerwatu przyrody - wejście lub wjazd na obszar objęty
ochroną ścisłą lub czynną w celu naukowym, edukacyjnym, turystycznym lub rekreacyjnym;
27) zadrzewienie - drzewa i krzewy w granicach pasa drogowego, pojedyncze drzewa lub krzewy
albo ich skupiska niebędące lasem w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach
(Dz. U. z 2000 r. Nr 56, poz. 679, z późn. zm.1)), wraz z terenem, na którym występują, i pozostałymi
składnikami szaty roślinnej tego terenu, spełniające cele ochronne, produkcyjne lub społeczno-
kulturowe;
28) zagrożenie wewnętrzne - czynnik mogący wywołać niekorzystne zmiany cech fizycznych,
chemicznych lub biologicznych zasobów, tworów i składników chronionej przyrody, walorów
krajobrazowych oraz przebiegu procesów przyrodniczych, wynikający z przyczyn naturalnych lub z
działalności człowieka w granicach obszarów lub obiektów podlegających ochronie prawnej;
29) zagrożenie zewnętrzne - czynnik mogący wywołać niekorzystne zmiany cech fizycznych,
chemicznych lub biologicznych zasobów, tworów i składników chronionej przyrody, walorów
krajobrazowych oraz przebiegu procesów przyrodniczych, wynikający z przyczyn naturalnych lub z
działalności człowieka, mający swoje źródło poza granicami obszarów lub obiektów podlegających
ochronie prawnej.
Art. 6. 1. Formami ochrony przyrody są:
1) parki narodowe;
2) rezerwaty przyrody;
3) parki krajobrazowe;
4) obszary chronionego krajobrazu;
5) obszary Natura 2000;
6) pomniki przyrody;
7) stanowiska dokumentacyjne;
8) użytki ekologiczne;
9) zespoły przyrodniczo-krajobrazowe;
Rozdział 2
Formy ochrony przyrody
10) ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów.
2. W drodze porozumienia z sąsiednimi państwami mogą być wyznaczane przygraniczne obszary
cenne pod względem przyrodniczym w celu ich wspólnej ochrony.
Art. 7. 1. Utworzenie lub powiększenie obszaru parku narodowego lub rezerwatu przyrody jest celem
publicznym w rozumieniu ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z
2000 r. Nr 46, poz. 543, z późn. zm.2)).
2. Utworzenie lub powiększenie obszaru parku narodowego lub rezerwatu przyrody obejmujące
obszary, które stanowią nieruchomości niebędące własnością Skarbu Państwa, następuje za zgodą
właściciela, a w razie braku jego zgody - w trybie wywłaszczenia określonym w ustawie z dnia 21
sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami.
Art. 8. 1. Park narodowy obejmuje obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi,
naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1.000 ha, na
którym ochronie podlega cała przyroda oraz walory krajobrazowe.
2. Park narodowy tworzy się w celu zachowania różnorodności biologicznej, zasobów, tworów i
składników przyrody nieożywionej i walorów krajobrazowych, przywrócenia właściwego stanu
zasobów i składników przyrody oraz odtworzenia zniekształconych siedlisk przyrodniczych, siedlisk
roślin, siedlisk zwierząt lub siedlisk grzybów.
3. Park narodowy jest państwową jednostką budżetową w rozumieniu przepisów o finansach
publicznych.
4. Minister właściwy do spraw środowiska, w drodze zarządzenia, nadaje parkowi narodowemu statut
określający jego strukturę organizacyjną.
Art. 9. 1. Nadzór nad parkami narodowymi sprawuje minister właściwy do spraw środowiska.
2. Nadzór, o którym mowa w ust. 1, obejmuje:
1) zatwierdzanie planów finansowych oraz sporządzanie sprawozdań zbiorczych z działalności
parków narodowych;
2) zatwierdzanie rocznych zadań rzeczowych wynikających z planu ochrony lub zadań ochronnych;
3) koordynowanie działalności naukowej i edukacyjnej;
4) kontrolę funkcjonowania parków narodowych;
5) funkcjonowanie Służb Parków Narodowych.
Art. 10. 1. Utworzenie parku narodowego, zmiana jego granic lub likwidacja następuje w drodze
rozporządzenia Rady Ministrów, które określa jego nazwę, obszar, przebieg granicy, otulinę i
nieruchomości Skarbu Państwa nieprzechodzące w trwały zarząd parku narodowego. Rada Ministrów,
wydając rozporządzenie, kieruje się rzeczywistym stanem wartości przyrodniczych obszaru.
Likwidacja lub zmniejszenie obszaru parku narodowego następuje wyłącznie w razie bezpowrotnej
utraty wartości przyrodniczych i kulturowych jego obszaru.
2. Utworzenie parku narodowego, zmiana jego granic lub likwidacja może nastąpić po uzgodnieniu z
właściwymi miejscowo organami uchwałodawczymi jednostek samorządu terytorialnego, na których
obszarze działania planuje się powyższe zmiany, oraz po zaopiniowaniu, w terminie 30 dni od dnia
przedłożenia tych zmian, przez zainteresowane organizacje pozarządowe. Niezłożenie opinii w
przewidzianym terminie uznaje się za brak uwag.
3. Nieruchomości Skarbu Państwa położone w granicach parku narodowego i służące realizacji jego
celów zostają oddane w trwały zarząd parku narodowego, na zasadach określonych w rozdziale 5
działu II ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami.
4. Administrowanie obszarami morskimi położonymi w granicach parku narodowego odbywa się na
podstawie działu III ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i
administracji morskiej (Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1502, z późn. zm.3)).
5. Parkowi narodowemu przysługuje prawo pierwokupu nieruchomości położonej w granicach parku
narodowego na rzecz Skarbu Państwa.
6. Projekty studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych
planów zagospodarowania przestrzennego, planów zagospodarowania przestrzennego województw
oraz planów zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i
wyłącznej strefy ekonomicznej w części dotyczącej parku narodowego i jego otuliny wymagają
uzgodnienia z dyrektorem parku narodowego w zakresie ustaleń tych planów, mogących mieć
negatywny wpływ na ochronę przyrody parku narodowego.
Art. 11. 1. Na obszarach graniczących z parkiem narodowym wyznacza się otulinę parku narodowego.
2. W otulinie może być utworzona strefa ochronna zwierząt łownych ze względu na potrzebę ochrony
zwierząt w parku narodowym.
3. Strefa ochronna zwierząt łownych nie podlega włączeniu w granice obwodów łowieckich.
4. Minister właściwy do spraw środowiska ustanawia, w drodze rozporządzenia, strefę ochronną
zwierząt łownych, określając obszary wchodzące w jej skład oraz kryteria i sposoby utrzymania
właściwej liczebności i struktury populacji poszczególnych gatunków zwierząt łownych, kierując się
potrzebą:
1) ochrony gatunków zwierząt łownych w parkach narodowych;
2) tworzenia strefy bezpieczeństwa dla gatunków zwierząt łownych wychodzących na żerowiska poza
obszar parku narodowego;
3) utrzymywania właściwej liczebności i struktury populacji poszczególnych gatunków zwierząt
łownych na obszarze parku narodowego w celu zachowania równowagi przyrodniczej.
5. Ochrona zwierząt łownych w strefie ochronnej zwierząt łownych należy do zadań dyrektora parku
narodowego.
Art. 12. 1. Obszar parku narodowego jest udostępniany w celach naukowych, edukacyjnych,
kulturowych, turystycznych, rekreacyjnych i sportowych w sposób, który nie wpłynie negatywnie na
przyrodę w parku narodowym.
2. W planie ochrony parku narodowego, a do czasu jego sporządzenia - w zadaniach ochronnych
ustala się miejsca, które mogą być udostępniane, oraz maksymalną liczbę osób mogących przebywać
jednocześnie w tych miejscach.
3. Za wstęp do parku narodowego lub na niektóre jego obszary oraz za udostępnianie parku
narodowego lub niektórych jego obszarów mogą być pobierane opłaty.
4. Wysokość opłat, o których mowa w ust. 3, ustala dyrektor parku narodowego.
5. Opłata za jednorazowy wstęp do parku nie może przekraczać kwoty 6 zł waloryzowanej o
prognozowany średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, przyjęty w
ustawie budżetowej.
6. Opłaty, o których mowa w ust. 3, uiszcza się w formie wykupu biletu wstępu jednorazowego lub
wstępu wielokrotnego w miejscach pobierania opłat lub wnosi się na rachunek bankowy parku
narodowego.
7. Opłat za wstęp do parku narodowego lub na niektóre jego obszary nie pobiera się od:
1) dzieci w wieku do 7 lat;
2) osób, które posiadają zezwolenie dyrektora parku narodowego na prowadzenie badań naukowych
w zakresie ochrony przyrody;
3) uczniów szkół i studentów odbywających zajęcia dydaktyczne w parku narodowym w zakresie
uzgodnionym z dyrektorem parku narodowego;
4) mieszkańców gmin położonych w granicach parku narodowego i gmin graniczących z parkiem
narodowym;
5) osób udających się do wyznaczonych w parku narodowym plaż;
6) osób udających się do miejsc kultu religijnego.
8. Opłatę za wstęp do parku narodowego lub na niektóre jego obszary w wysokości 50 % stawki
opłaty ustalonej przez dyrektora parku narodowego pobiera się od:
1) uczniów szkół i studentów;
2) emerytów i rencistów;
3) osób niepełnosprawnych;
4) żołnierzy służby czynnej.
9. Opłaty, o których mowa w ust. 3, są przychodami gospodarstw pomocniczych przy parkach
narodowych w rozumieniu art. 20 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz. U. z
2003 r. Nr 15, poz. 148, z późn. zm.4)) i są przeznaczone na tworzenie i utrzymanie infrastruktury
turystycznej i edukacyjnej parku narodowego oraz na ochronę przyrody. Opłaty pobierane za wstęp do
parku narodowego, w wysokości 15 % wpływów za każdy kwartał, przeznacza się na dofinansowanie
działalności ratowniczej specjalistycznych organizacji ratowniczych - Górskiego Ochotniczego
Pogotowia Ratunkowego oraz Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, działających na
terenie danego parku narodowego.
10. Minister właściwy do spraw środowiska, uwzględniając zróżnicowanie walorów przyrodniczych i
krajobrazowych parków narodowych, nasilenie ruchu turystycznego i jego oddziaływanie na przyrodę
parków narodowych, określi, w drodze rozporządzenia, parki narodowe lub niektóre ich obszary, gdzie
za wstęp pobiera się opłaty.
Art. 13. 1. Rezerwat przyrody obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało
zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i
siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi
wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi.
2. Na obszarach graniczących z rezerwatem przyrody może być wyznaczona otulina.
3. Uznanie za rezerwat przyrody obszarów, o których mowa w ust. 1, następuje w drodze
rozporządzenia wojewody, które określa jego nazwę, położenie lub przebieg granicy i otulinę, jeżeli
została wyznaczona, cele ochrony oraz rodzaj, typ i podtyp rezerwatu przyrody, a także sprawującego
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • emaginacja.xlx.pl

    •