UPADŁOŚĆ skutki upadłości pracodawcy, oddelegowanie, ZZ ARTYKUŁY

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o.- artykuł w nowym oknie
Strona 1 z 7
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o.
Ubezpieczenia i Prawo Pracy
nr 9/(243) z dnia 2009-05-01
Skutki upadłości pracodawcy dla stosunków pracy w ujęciu
kompleksowym
1. Kiedy zachodzi niewypłacalność pracodawcy?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa niewypłacalność pracodawcy moŜe skutkować
wszczęciem w stosunku do niego postępowania upadłościowego lub układowego na zasadach
określonych ustawą z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. nr 60,
poz. 535 z późn. zm.).
NaleŜności pracowników upadającego pracodawcy podlegają ochronie na mocy przepisów ustawy
z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy
(Dz. U. nr 158, poz. 1121 z późn. zm.), dalej ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych, i mogą
zostać zaspokojone w sposób w niej określony. NaleŜy przy tym wyjaśnić, Ŝe zgodnie z art. 3
ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych, niewypłacalność pracodawcy zachodzi m.in. gdy sąd
upadłościowy,
na
podstawie
przepisów
Prawa
upadłościowego
i naprawczego,
wyda
postanowienie:
o ogłoszeniu upadłości pracodawcy obejmującej likwidację majątku dłuŜnika,
o ogłoszeniu upadłości pracodawcy z moŜliwością zawarcia układu,
o zmianie postanowienia o ogłoszeniu upadłości z moŜliwością zawarcia układu na
postanowienie o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku dłuŜnika,
o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości pracodawcy, jeŜeli jego majątek nie wystarcza
na zaspokojenie kosztów postępowania,
o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości w razie stwierdzenia, Ŝe majątek dłuŜnika jest
obciąŜony hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub hipoteką
morską w takim stopniu, Ŝe pozostały jego majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów
postępowania.
Ustawa o ochronie roszczeń pracowniczych zawiera szereg jeszcze innych definicji upadłego
pracodawcy, a jej uregulowania mają zastosowanie w przypadku niewypłacalności pracodawcy
będącego:
przedsiębiorcą w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie
działalności gospodarczej (Dz. U. z 2007 r. nr 155, poz. 1095 z późn. zm.),
oddziałem banku zagranicznego połoŜonym na terytorium Polski,
przedsiębiorcą zagranicznym pochodzącym z państw członkowskich Unii Europejskiej lub
państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron
umowy o Europejskim Porozumieniu Gospodarczym, który utworzył na terytorium Polski
oddział lub przedstawicielstwo, o którym mowa w przepisach o swobodzie działalności
gospodarczej,
na warunkach określonych w omawianej ustawie.
2009-11-12
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o.- artykuł w nowym oknie
Strona 2 z 7
Skutkiem ogłoszenia upadłości jest utrata, z mocy samego prawa, zarządu oraz mocy
rozporządzania majątkiem naleŜącym do pracodawcy w dniu ogłoszenia upadłości, jak i nabytym w
toku postępowania. Majątek ten stanowi masę upadłości, a jego zarząd obejmuje syndyk. Do jego
uprawnień naleŜy kierowanie upadłą firmą, w tym sprawy pracownicze. W wyroku z dnia 18
czerwca 2002 r., sygn. akt I PKN 171/01, OSNP 2004/7/121 Sąd NajwyŜszy stwierdził, Ŝe:
„Syndyk
masy upadłości jest z mocy art. 3
1
k.p. organem uprawnionym do dokonywania czynności
w sprawach pracowniczych, mimo działania organów upadłego pracodawcy.”
Zwracamy uwagę!
Syndyk nie jest pracodawcą pracowników upadłego, jednak tylko on dokonuje
czynności prawnych związanych z funkcją pracodawcy.
Przykład
Została ogłoszona upadłość spółki z o.o. Wyznaczono syndyka i pracownicy otrzymali
wypowiedzenia, które podpisał syndyk. Gdyby wypowiedzenie podpisał prezes zarządu spółki, to
oświadczenia woli w sprawie wypowiedzeń stosunków pracy - jako podpisane przez osobę
nieuprawnioną - byłyby bezskuteczne
.
2. Zaspokajanie roszczeń pracowniczych w razie upadłości pracodawcy
Przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą, objęci działaniem ustawy o ochronie roszczeń
pracowniczych są obowiązani do opłacania za pracowników składki na Fundusz Gwarantowanych
Świadczeń Pracowniczych, dalej FGŚP (wyjątek określa art. 9a). Pracownikiem w rozumieniu art.
10 ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych jest osoba fizyczna, która zgodnie z przepisami
polskiego prawa:
pozostaje z pracodawcą w stosunku pracy lub
jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę nakładczą albo
wykonuje pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy
o świadczenie usług, do której, zgodnie z Kodeksem cywilnym, stosuje się przepisy
dotyczące zlecenia, albo
wykonuje pracę zarobkową na podstawie innej niŜ stosunek pracy na rzecz pracodawcy
będącego rolniczą spółdzielnią produkcyjną, spółdzielnią kółek rolniczych lub inną
spółdzielnią zajmującą się produkcją rolną,
jeŜeli z tego tytułu podlega obowiązkowi ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, z wyjątkiem
małŜonka pracodawcy, a takŜe jego dzieci własnych, dzieci drugiego małŜonka i dzieci
przysposobionych, rodziców, macochy i ojczyma oraz osób przysposabiających, a takŜe
rodzeństwa, wnuków, dziadków, zięciów i synowych, bratowych, szwagierek i szwagrów oraz osób
wykonujących pracę zarobkową w gospodarstwie domowym.
Składkę na FGŚP ustala się od wypłat stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia
emerytalne i rentowe, bez stosowania ograniczenia do rocznej kwoty granicznej. Wysokość składki
na Fundusz jest corocznie określana w ustawie budŜetowej, a jej pobór dokonywany jest przez
ZUS.
WaŜne:
W razie niewypłacalności pracodawcy zaspokojeniu ze środków FGŚP podlegają
roszczenia pracowników, a takŜe byłych pracowników oraz uprawnionych do renty rodzinnej
2009-11-12
 Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o.- artykuł w nowym oknie
Strona 3 z 7
członków rodziny zmarłego pracownika lub zmarłego byłego pracownika (art. 11 ustawy
o ochronie roszczeń pracowniczych).
Zaspokojeniu ze środków FGŚP podlegają naleŜności główne z tytułu:
1) wynagrodzenia za pracę,
2)
przysługujących
pracownikowi
na
podstawie
powszechnie
obowiązujących
przepisów prawa pracy:
a) wynagrodzenia za czas niezawinionego przez pracownika przestoju, za
czas niewykonywania pracy (zwolnienia od pracy) i za czas innej
usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
b) wynagrodzenia za czas niezdolności pracownika do pracy wskutek
choroby, o którym mowa w art. 92 K.p.,
c) wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego,
d) odprawy pienięŜnej przysługującej na podstawie przepisów ustawy
o zwolnieniach grupowych,
e) ekwiwalentu pienięŜnego za urlop wypoczynkowy, o którym mowa
w art. 171 § 1 K.p., naleŜnego za rok kalendarzowy, w którym ustał
stosunek pracy,
f) odszkodowania, o którym mowa w art. 36
1
§ 1 K.p.,
g) dodatku wyrównawczego, o którym mowa w art. 230 i 231 K.p.,
3) składek na ubezpieczenia społeczne naleŜnych od pracodawców na podstawie
przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych.
Roszczenia z tytułów wymienionych w pkt 1, pkt 2 lit. a)-c) i lit. g) oraz pkt 3 podlegają
zaspokojeniu za okres nie dłuŜszy niŜ 3 miesiące poprzedzające datę wystąpienia niewypłacalności
pracodawcy albo za okres nie dłuŜszy niŜ 3 miesiące poprzedzające ustanie stosunku pracy, jeŜeli
ustanie stosunku pracy przypada w czasie nie dłuŜszym niŜ 9 miesięcy poprzedzających datę
wystąpienia niewypłacalności pracodawcy. Natomiast roszczenie z tytułu wymienionego w pkt 2
lit. e) podlega zaspokojeniu, jeŜeli ustanie stosunku pracy nastąpiło w okresie nie dłuŜszym niŜ 9
miesięcy poprzedzających datę wystąpienia niewypłacalności pracodawcy. Roszczenia z tytułów
wymienionych w pkt 2 lit. d) i f) podlegają zaspokojeniu, jeŜeli ustanie stosunku pracy nastąpiło
w okresie nie dłuŜszym niŜ 9 miesięcy poprzedzających datę wystąpienia niewypłacalności
pracodawcy lub w okresie nie dłuŜszym niŜ 4 miesiące następujące po tej dacie.
Roszczenia z tytułów wymienionych wyŜej podlegają zaspokojeniu takŜe w przypadku, gdy
uprawnienie
do
nich
powstanie
w dniu
stanowiącym
datę
wystąpienia
niewypłacalności
pracodawcy lub w dniu ustania stosunku pracy.
W przypadku wypłaty świadczeń ze środków FGŚP z tytułu:
1) wynagrodzenia za pracę oraz przysługujących pracownikowi na podstawie
powszechnie obowiązujących przepisów prawa pracy:
2009-11-12
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o.- artykuł w nowym oknie
Strona 4 z 7
a) wynagrodzenia za czas niezawinionego przez pracownika przestoju, za
czas niewykonywania pracy (zwolnienia od pracy) i za czas innej
usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
b) wynagrodzenia za czas niezdolności pracownika do pracy wskutek
choroby, o którym mowa w art. 92 K.p.,
c) wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego,
d) dodatku wyrównawczego, o którym mowa w art. 230 i 231 K.p.
łączna kwota świadczeń za okres jednego miesiąca nie moŜe przekraczać przeciętnego
miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału, od dnia jego ogłoszenia przez
Prezesa GUS na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (przykładowo w czwartym kwartale 2008 r. była to kwota 3.096,55 zł -
Mon. Pol. z 2009 r. nr 9, poz. 114).
Przykład
Były pracownik upadłego pracodawcy nie otrzymywał przez kilka miesięcy
wynagrodzenia za pracę, naleŜnego w wysokości 3.500 zł miesięcznie. Pracownik,
który
zgłosił
roszczenie
w
marcu
2009 r.
moŜe
otrzymać
z FGŚP
z tytułu
wynagrodzenia kwotę 9.289,65 zł (3 x 3.096,55 zł).
2) ekwiwalentu pienięŜnego za urlop wypoczynkowy, o którym mowa w art. 171 § 1
K.p., naleŜnego za rok kalendarzowy, w którym ustał stosunek pracy, świadczenie nie
moŜe przekraczać kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, o którym mowa
wyŜej,
3) odprawy pienięŜnej przysługującej na podstawie przepisów ustawy o zwolnieniach
grupowych lub odszkodowanie, o którym mowa w art. 36
1
§ 1 K.p., świadczenie nie
moŜe przekraczać kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, o którym mowa
wyŜej, lub jego wielokrotności, w przypadku gdy roszczenie stanowi wielokrotność
wynagrodzenia stanowiącego podstawę do jego ustalenia.
W okresie jednego miesiąca od daty niewypłacalności pracodawcy pracodawca, syndyk, likwidator
lub inna osoba sprawująca zarząd majątkiem pracodawcy sporządza zbiorczy wykaz
niezaspokojonych roszczeń. Określa w nim osoby uprawnione oraz tytuły i wysokość roszczeń
wnioskowanych do zaspokojenia ze środków Funduszu. JeŜeli zaspokojeniu podlegają roszczenia
z okresów następujących po dacie niewypłacalności pracodawcy, podmiot określony wyŜej,
sporządza niezwłocznie po ustaniu stosunku pracy osób uprawnionych wykazy uzupełniające.
Wykazy obejmują wskazanie tych osób oraz tytuły i wysokość roszczeń. Zbiorczy wykaz i wykazy
uzupełniające składa się kierownikowi Biura Terenowego FGŚP właściwego ze względu na
siedzibę pracodawcy. Kierownik Biura Terenowego po stwierdzeniu zgodności zbiorczego wykazu
lub wykazu uzupełniającego z przepisami ustawy przekazuje niezwłocznie odpowiednie środki
finansowe Funduszu podmiotowi określonemu wyŜej, który wypłaca uprawnionym osobom
świadczenia przewidziane w ustawie.
Wypłata świadczeń moŜe nastąpić takŜe na podstawie
wniosku pracownika, byłego pracownika lub uprawnionych do renty rodzinnej członków
rodziny zmarłego pracownika lub zmarłego byłego pracownika (art. 16 ust. 1 ustawy
o ochronie roszczeń pracowniczych).
3. Zniesienie ochrony zatrudnienia w razie upadłości pracodawcy
2009-11-12
 Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o.- artykuł w nowym oknie
Strona 5 z 7
W sytuacji gdy ogłoszono upadłość pracodawcy zatrudnianie większości pracowników staje się
zbędne.
Jednak samo ogłoszenie upadłości nie powoduje wygaśnięcia z mocy prawa
istniejących stosunków pracy.
Wpływa natomiast na dopuszczalność ich rozwiązania nawet
z pracownikami korzystającymi ze szczególnej ochrony.
Regulacje Kodeksu pracy oraz ustawy o zwolnieniach grupowych zawierają unormowania znoszące
ochronę pracowników przed rozwiązaniem z nimi stosunków pracy w razie ogłoszenia upadłości
albo likwidacji pracodawcy. Stosownie do
art. 41
1
§ 1 K.p., w razie zaistnienia takich zdarzeń nie
stosuje się przepisów art. 38, 39 i 41 K.p. ani przepisów szczególnych chroniących przed
wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umów o pracę. Wymienione artykuły stanowią:
o obowiązku konsultacji związkowej kaŜdego wypowiedzenia umowy zawartej na czas
nieokreślony,
o ochronie przed wypowiedzeniem pracowników w wieku przedemerytalnym oraz
o zakazie wypowiedzenia umowy w czasie usprawiedliwionej nieobecności pracownika
w pracy.
W razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawca moŜe, zgodnie z art. 177 § 4 i 5 K.p.,
rozwiązać umowę o pracę za wypowiedzeniem z pracownicą w okresie ciąŜy lub przebywającą na
urlopie macierzyńskim. Jest jednak obowiązany uzgodnić z reprezentującą pracownicę zakładową
organizacją związkową termin rozwiązania umowy o pracę. W razie niemoŜności zapewnienia
w tym okresie innego zatrudnienia, pracownicy przysługują świadczenia określone w przepisach
ustawy zasiłkowej, a okres ich pobierania wlicza się pracownicy do okresu zatrudnienia, od którego
zaleŜą uprawnienia pracownicze. Analogicznie postępuje się wobec pracownika-ojca
wychowującego dziecko w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego. Ponadto pracodawca
moŜe rozwiązać umowę o pracę z pracownikiem:
przebywającym na urlopie wychowawczym (art. 186
1
§ 1 K.p.),
młodocianym uczącym się zawodu (młodocianemu moŜna wypowiedzieć umowę o pracę
tylko z przyczyn wymienionych w art. 196 K.p., a jedną z nich jest ogłoszenie upadłości lub
likwidacji pracodawcy).
W art. 7 ustawy o zwolnieniach grupowych wskazano, Ŝe przy rozwiązywaniu z pracownikami
stosunków pracy w ramach grupowego zwolnienia z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji
pracodawcy stosuje się przepisy art. 41
1
§ 1, art. 177 § 4 i 5, art. 186
1
i art. 196 pkt 2 K.p., a takŜe
odrębne przepisy regulujące rozwiązywanie z pracownikami stosunków pracy z takiego powodu.
Ochroną przed zwolnieniem nie jest teŜ objęty działacz związkowy. Jak wynika z uchwały Sądu
NajwyŜszego z dnia 2 marca 1994 r. (sygn. akt I PZP 55/93, OSNC 1994/12/229), członkowie
zarządu zakładowej organizacji związkowej nie korzystają z ochrony przed rozwiązaniem umowy
o pracę przewidzianej w ustawie o zwolnieniach grupowych w związku z art. 32 ustawy z dnia 23
maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 2001 r. nr 79, poz. 854 z późn. zm.) w razie
zarządzenia likwidacji zakładu pracy. W razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji zakładu pracy w
zakresie szczególnej ochrony przed zwolnieniem z pracy zastosowanie ma art. 41
1
§ 1 K.p., co
oznacza, Ŝe takŜe w stosunku do działacza związkowego ochrona ta jest wyłączona.
Skrócenie okresów wypowiedzenia i dopuszczalność wypowiadania umów terminowych
W celu wcześniejszego rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony z powodu
2009-11-12
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • emaginacja.xlx.pl

    •