Układ oddechowy, Anatomia

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Układ oddechowy człowieka jednostka anatomiczno-czynnociowa służšca wymianie gazowej dostarczaniu do organizmu tlenu i wydalaniu zbędnych produktów przemiany materii, którym jest m.in. dwutlenek węgla. Składajš się na niego drogi oddechowe i płuca. Niewielki udział w wymianie gazowej ma również skóra.Drogi oddechoweW ich skład wchodzi jama nosowa (cavum nasi), gardło (pharynx) z przewodem tršbkowym (tuba auditiva) łšczšcym je z uchem rodkowym (auris media), krtań (larynx), tchawica (trachea), oskrzela (bronchi) prawe i lewe, które dzielš się na oskrzela płatowe, segmentalne i mniejszej rednicy. Oskrzela z reguły rozgałęziajš się na dwa niższego rzędu. Najdrobniejsze oskrzela przechodzš w oskrzeliki (bronchioli). Sieć oskrzeli tworzy rozbudowany system "drzewo oskrzelowe". Końcowa częć dróg oddechowych prowadzi do pęcherzyków płucnych (alveoli pulmonales).Górne drogi oddechowe:jama nosowa (cavum nasi)gardło (pharynx)Dolne drogi oddechowe:krtań (larynx)tchawica (trachea)oskrzela (bronchi)ciana oskrzeli składa się z elementów chrzęstnych, sprężystych i mięni gładkich. Powoduje to możliwoć regulacji ich rednicy. Wnętrze oskrzeli wycielone jest błonš luzowš, której liczne gruczoły luzowe tworzš warstewkę luzu. W oskrzelikach nie ma już chrzšstek i mięni gładkich. Pod względem anatomiczno-funkcjonalnym płuca można podzielić na gronka, które łšczš się w zraziki, te w segmenty, a te za z kolei w płaty. Lewe płuco posiada dwa płaty (górny i dolny) ze względu na obecnoć serca, a prawe trzy (górny, rodkowy i dolny).PłucaU zdrowego człowieka występujš 2 płuca prawe (łac. pulmo dexter) i lewe (łac. pulmo sinister). Oba położone sš w klatce piersiowej (thorax) i majš kształt stożka z podstawš na przeponie. Sš pęcherzykowatymi narzšdami o płatowatej budowie (lewe ma 2 płaty ze względu na umiejscowienie serca, prawe 3). Otaczajš je dwie warstwy z tkanki łšcznej opłucna cienna (pleura parietalis) i opłucna płucna (pleura pulmonalis). Pomiędzy nimi występuje jama opłucnej (cavum pleurae). Pomiędzy nimi jest płyn, który zmniejsza tarcie pomiędzy warstwami opłucnej podczas wykonywania ruchów oddechowych oraz umożliwia przyleganie płuca pokrytego opłucnš płucnš do opłucnej ciennej (która jest zronięta z wewnętrznš cianš klatki piersiowej). W jamie opłucnej panuje podcinienie. Do każdego z płuc dochodzi odpowiednie rozgałęzienie oskrzeli głównych. Oskrzela główne wchodzš do płuca wraz z tętnicš płucnš (arteria pulmonalis) i żyłš płucnš (vena pulmonalis ona wychodzi z płuca) w miejscu które nosi nazwę wnęka płuca (hilus pulmonis).Prawidłowa mechanika pracy płuc, która polega na naprzemiennym rozprężaniu i zapadaniu się, zależy w znacznym stopniu od prawidłowego funkcjonowania jam opłucnych.Ruchy oddechoweWentylację płuc zapewniajš ruchy ssšco-tłoczšce klatki piersiowej. Wdech powodowany jest skurczem mięni oddechowych: przepony rozpiętej na łuku żeber dolnych oraz mięni międzyżebrowych zewnętrznych, rozpiętych na żebrach. Rozcišgnięcie klatki piersiowej we wszystkich trzech wymiarach prowadzi do zwiększenia objętoci płuc i wytworzenia podcinienia zasysajšcego powietrze. Wydech jest najczęciej aktem biernym. Rozlunienie mięni oddechowych sprawia, że klatka piersiowa i płuca kurczš się, a niewielkie nadcinienie wytłacza powietrze z płuc i dróg oddechowych.Przy wdechu powietrze dostaje się najpierw do jamy nosowej. Tam ulega ogrzaniu, nawilżeniu i, w znacznym stopniu, oczyszczeniu z kurzu, bakterii i innych drobnych zanieczyszczeń. Jest to możliwe dzięki wycieleniu jamy nosowej silnie unaczynionš błonš luzowš z wielowarstwowym nabłonkiem migawkowym, zawierajšcym liczne komórki luzowe. Następnie powietrze przepływa do gardła i krtani. W gardle krzyżujš się drogi oddechowe i przewód pokarmowy, dlatego przy przełykaniu dochodzi do zatrzymania oddechu i zamknięcia dróg oddechowych przez nagłonię. Przez krtań i tchawicę powietrze przechodzi do drzewa oskrzelowego, by dotrzeć w końcu do pęcherzyków płucnych, w których zachodzi właciwa wymiana gazowa.Wymiana gazowaPęcherzyki płucne, zwykle o kształcie kulistym (czasem wskutek ucisku z zewnštrz półkulistym lub wielociennym), oplecione sš gęstš sieciš naczyń krwiononych włosowatych. Zbudowane sš z komórek nabłonkowych, które nazywane sš pneumocytami. Tzw. bariera włoniczkowo-pęcherzykowa to przylegajšce do siebie ciany pęcherzyka i naczynia włosowatego. Poprzez tę barierę tlen dyfunduje do opływajšcej pęcherzyk krwi, a do wiatła pęcherzyka dostaje się dwutlenek węgla. Łšczna liczba pęcherzyków płucnych wynosi ok. 300 milionów, a powierzchnia oddechowa to ok. 90 m2. rednica pęcherzyka płucnego wynosi 150-250 ľm.Podział powietrza w drogach oddechowychdopełniajšce 2500 cm3oddechowe 500 cm3 (w jego obrębie dochodzi do wymiany gazowej podczas normalnego oddychania)zapasowe 1200 cm3zalegajšce 1200 cm3 (potrzebne do utrzymania kształtu płuc)Choroby układu oddechowegoChoroby układu oddechowego wszystkie schorzenia obejmujšce drogi oddechowe lub z nimi zwišzane. Fizjologicznie dzieli się je na choroby:* obstrukcyjne (obturacyjne), zwišzane ze zmniejszonym przepływem powietrza w płucach* restrykcyjne, powodujšce zmniejszenie czynnociowej pojemnoci płucPodział anatomiczny wyróżnia choroby górnego i dolnego odcinka układu oddechowego, a także ródmišższowe i naczyniowe choroby płucne.Najczęciej występujšce choroby układu oddechowego:* choroby infekcyjneo nieżyt nosao przeziębienieo zapalenie migdałków podniebiennycho zapalenie zatok przynosowycho zapalenie krtani i zapalenie tchawicyo zapalenie oskrzelio zapalenie płuco zapalenie opłucnejo grulicao grypao anginao choroba legionistów* choroby nowotworoweo raki jamy ustnej (rak języka, linianki)o rak krtanio rak płuca+ rak oskrzela (drobnokomórkowy i niedrobnokomórkowy)+ rakowiak+ ródbłoniak opłucnej* choroby zawodoweo azbestozao pylica płuc* inneo alergia oddechowao astma oskrzelowao katar siennyo odma opłucnowao przewlekła obturacyjna choroba płuc (POCHP)o SARSo ptasia grypao limfangioleiomiomatozao zespół bezdechu ródsennegoo choroba dekompresyjnaZachowania ograniczajšce możliwoć zakażenia się chorobami układu oddechowegoOgraniczeniem możliwoci zakażenia się chorobami układu oddechowego jest odpowiednia higiena osobista, ograniczyć kontakty z chorymi, unikać dużych skupisk ludzkich, nie przebywać w zapylonym rodowisku, zakrywać nos i usta przy kichaniu, często wietrzyć pomieszczenia, uprawiać sport, sprawnoć fizyczna, odpowiednia dieta, unikać palenia, również biernego palenia. [ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • emaginacja.xlx.pl

    •