Układ nerwowy cz. 2 - oko, wet , Histologia

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Narząd wzroku
Gałka oczna (
bulbus oculi
)

kształt pęcherzyka, składającego się z dwóch nierównych wycinków kuli : mniejszy – przedni, większy
– tylny

w ścianie rozróżnia się trzy błony : a) zewnętrzną, b) środkową – naczyniową, c) wewnętrzną -
nerwową
Błona zewnętrzna
1.
Rogówka (
cornea
)
– nie jest unaczyniona!!

przejrzysta, znajduje się w przedniej części gałki ocznej

jest zbudowana z pięciu warstwa
a)
nabłonek przedni (
epithelium cornae anterius
)
◦
wielowarstwowy płaski, nierogowaciejący;
◦
w przestrzeniach międzykomórkowych występują komórki wędrujące;
◦
powierzchnia zwilżana wydzieliną gruczołów łzowych i spojówkowych;
◦
przepuszczalny dla substancji płynnych i gazowych;
◦
występują liczne zakończenia nerwowe wywołujace tzw. odruch rogówkowy;
◦
w przypadku uszkodzeń nastęują odnowa nabłonka;
◦
spoczywa na blaszce granicznej przedniej z którą łączy się za pomocą wypustek;
◦
w miejscu przejścia rogówki w twardówkę nabłonek przechodzi w nabłonek spojówkowy
b)
blaszka graniczna przednia (
lamina limitans anterior
)
◦
cienka błona o charakterze błony podstawnej;
◦
zbudowana z cienkich włókienek, przeplatających się wzajemnie; najlepiej rozwinięta u bydła, słabo u
świni i konia;
◦
w miejscu przejścia rogówki w twardówkę przylega do niej warstwa tkanki łącznej luznej zawierająca
naczynia odżywiające rogówkę;
c)
warstwa właściwa (
substantia propria corneae
)
◦
najgrubsza warstwa;
◦
zbudowana z blaszek łącznotkankowych (zbudowanych z włókien kolagenowych, które mogą
przechodzić z jednej blaszki do drugiej);
◦
w obrębie jednej blaszki włókna biegną równolegle, w blaszkach graniczących ze sobą mogą biec pod
pewnym kątem; blaszki ułożone równolegle do powierzchni rogówki
◦
blaszki połączone są substancją o charakterze mukoidu, zawierającą kwas hialuronowy;
◦
między blaszkami przestrzenie wypełnione płynem surowiczym odżywiającym rogówkę i utrzymującym
określony stan napęcznienia i przejrzystości włókien kolagenowych; dodatkowo między blaszkami
występują płaskie fibrocyty- ciałka rogówki, które mają rozgałęzione wypustki i układają sie równolegle
do powierzchni rogówki; mogą występować komórki wędrujące;
◦
występują liczne zakończenia nerwowe, włókna dochodzą niedaleko blaszki granicznej przedniej i
przenikają do nabłonka przedniego;
d) blaszka graniczna tylna (
lamina limitans posterior)
◦
ma charakter jednolitej błony szklistej; zbudowana z wielu warstw utworzonych z wielu krzyżujących
się ze sobą włókienek, które łączą się ze sobą na kształt regularnej sieci
◦
miejsca połączeń włókienek w postaci sześciokątnych węzłów
◦
włókienka zbudowane z białka przypomianjącego kolagen
e) nabłonek tylny (
epithelium corneae posterius
)
◦
jednowarstwowy płaski lub sześcienny;
◦
graniczy z przednią komorą oka
◦
zbudowany z komórek wielobocznych;
◦
w miejscu w którym rogówka przechodzi w twardówkę występuje więzadło grzebieniaste tęczówki;
między pasemkami więzadła – naczynia limfatyczne
2.
Twardówka (
sclera
)

tkanka łączna włóknista splotowata z włóknami kolagenowymi i sprężystymi, biegnącymi okrężnie lub
podłużnie, przeplatając się ze sobą; nieprzejrzysta

mocna, odporna na rozciąganie błona, chroni gałkę oczną;

słabo unaczyniona

między włóknami komórki przypominające fibroblasty oraz komórki barwnikowe

przechodzą przez nią naczynia i nerwy biegnące do naczyniówki

od zewnątrz przechodzi w tkankę łączną spojówki, w części tylnej w silnie unaczynioną tkanką
nadtwardówkową, łączącą gałkę oczną z otoczeniem; przechodzi na nerw wzrokowy i łączy się z oponą
twardą mózgu

w miejscu wyjścia nerwu wzrokowego ma liczne otwory, przez które przechodzą pęczki włókien
nerwowych

liczne włókna mielinowe i bezmielinowe, przeplatające się ze sobą; włókna czuciowe wytwarzają
pętelkowate lub drzewkowate zakończenia ruchowe
Błona środkowa
1.
Naczyniówka (
chorioidea
)

w tylnej części gałki ocznej

odgrywa rolę w odżywianiu siatkówki i w regulacji ciśnienia śródgałkowego

tkanka łączna z włóknami sprężystymi, komórkami barwnikowymi i licznymi naczyniami

przechodzi na nerw wzrokowy i łączy się z oponą miękką mózgu
a) warstwa nadnaczyniówkowa –
lamina suprachorioidea
◦
przylega do twardówki i łączy ją z naczyniówką;
◦
tkanka łączna luźna z włóknami sprężystymi i komórkami barwnikowymi
◦
zawiera szsczeliny, które łączą się z przestrzenią podpajęczynówkową
b) naczyniówka właściwa –
lamina vasculosa
◦
najgrubsza warstwa naczyniówki
◦
tkanka łączna o charakterze blaszkowatym z licznymi naczyniami krwionośnymi, tworzącymi
sploty;tętnice rozgałęziają się do naczyń włosowatych w kierunku wewnętrznym; z naczyń
włosowatych powstają żyły wirowate
◦
występuje makata, między warstwą naczyń krwionośnych a warstwą naczyń włosowatych; u konia i
przeżuwaczy o budowie włóknistej – makata włóknista -pęczki włókien łącznotkankowych,
biegnące faliście, między nimi komórki łącznotkankowe; u psa i kota makata komórkowa – płaskie
komórki o nieregularnym wielobocznym kształcie; ułożone równolegle do powierzchni siatkówki;
c) blaszka naczyń włosowatych
lamina choriocapillaris
◦
blaszka łącznotkankowa z gęstą siecią kapilar, które łączą się w żyły wirowate
d) błona podstawna
lamina basalis
◦
cienka, graniczy z siatkówką
◦
warstwa wewnętrzna – szeroka, przezroczysta,wytwór nabłonka barwnikowego siatkówki
◦
warstwa zewnętrzna – zawiera cienkie włókna sprężyste
2.
Ciało rzęskowe (
corpus ciliare
)

odgrywa rolę przy akomodacji oka i wydzielaniu płynu, wypełniającego komory oka

przedłużenie naczyniówki
a) obwódka rzęskowa (
zonula ciliaris
)
– stanowi zewnętrzną, tylną część ciała rzęskowego, bezpośrednie
przedłużenie naczyniówki; brak warstwy naczyń włosowatych
b) wieniec rzęskowy (
corona ciliaris
)
– wewnętrzna, przednia część ciałka rzęskowego, wytwarza fałdy;
◦
płytka podstawna – przedłużenie obwódki rzęskowej; włókna kolagenowe; zawiera naczynia
krwionośne i komórki tkanki łącznej;
▪
odchodzą od niej wyrostki rzęskowe (
processus ciliares
) [zbud. z tkanki łącznej z włóknami
sprężystymi i naczyniami];
▪
pokryta nabłonkiem spoczywającym na błonie szklistej; nabłonek stanowi część rzęskową siatkówki,
ma zdolnosć wydzielania płynu, wypełniającego komory oka, prawdopodobnie bierze udział w
resorpcji;

warstwa zewnętrzna nabłonka – warstwa głęboka; komórki bogate w barwnik, cytoplazma z
licznymi ziarenkami załamującymi światło;

warstwa wewnętrzna nabłonka – powierzchniowa, brak barwnika;
▪
powierzchnia nabłonka pokryta błoną, do której przytwierdzają się pędzelkowate włókna obwódkowe,
zawieszające soczewkę
▪
mięsień rzęskowy -leży w płytce podstawnej, komórki mięśniowe gładkie, rozróżniamy trzy pęczki :
południkowy, okrężny i promienisty; odgrywa rolę przy akomodacji oka: skurcz mięśnia –
uwypuklenie soczewki, rozkurcz mięśnia – spłaszczenie soczewki
▪
splot nerwowy na powierzchni ciałka
3.
Tęczówka (
iris
)
– ogranicza źrenicę (
pupilla
), reguluje ilość światła wpadającego do oka

część przednia
– jagodówkowa – zwrócona do rogówki, zbudowana z nabłonka i warstwy właściwej
◦
nabłonek przedni – jednowarstwowy płaski, przedłuzenie nabłonka tylnego rogówki
◦
warstwa graniczna przednia – zagęszczenie włókien kolagenowych,zawiera fibrocyty i komórki
barwnikowe
◦
warstwa właściwa – tkanka łączna luźna zawierająca fibrocyty, komórki wedrujące i liczne komórki
barwnikowe (chromatofory); zawiera gęstą sieć naczyń tętniczych; występują dwa mięśnie:
▪
mięsień zwieracz źrenicy – silnie wykształcony, komórki gładkie, biegnące okrężnie przy brzegu
źrenicowym; unerwiony przywspółczulnie;
▪
mięsień rozwieracz źrenicy – pęczki komórek gładkich, ułożonych promieniście w stosunku do
źrenicy; unerwiony współczulnie

część tylna –
siatkówkowa – zwrócona do soczewki i ciała szklistego
◦
warstwa graniczna tylna – przylega do warstwy właściwe; odpowiada warstwie granicznej przedniej;
jednorodna błona, do której przylegają komórki mięśniowe
◦
nabłonek tylny – dwie warstwy, przechodzi na tylną powierzchnię tęczówki; tworzy część tęczówkową
siatkówki

ziarenka tęczówki – występują na wolnym brzegu u konia i przeżuwaczy; przegródki łącznotkankowe
zawierające naczynia krwionośne i komórki barwnikowe; biorą udział w wytwrzaniu płynu komór oka.
Błona wewnętrzna
Siatkówka

najbardziej wewnętrzna, przylega do naczyniówki, ciała rzęskowego i tęczówki;

stanowi całość z nerwem wzrokowym

nerw wzrokowy – pęczki włókien nerwowych mielinowych, otoczone pochewkami łącznotkankowymi,
zawierajacymi naczynia krwionośne; pochewki niekompletne – zachodzi wymiana włókien nerwowych
między poszczególnymi pęczkami; na powierzchni które uzupełniają pochewki i wnikają między
włókna nerwowe; od zewnątrz otoczony trzema osłonkami będącymi przedłużeniem opon mózgowych;

część wzrokowa
pars optica
◦
warstwa zewnętrzna
– przylega do naczyniówki, zbudowana z nabłonka barwnikowego,
jednowarstwowego sześciennego; komórki mają nitkowate wypustki przypominające szczotkę,
które wnikają między pręciki i czopki
◦
warstwa wewnętrzna
– warstwa właściwa siatkówki; zawiera elementy podporowe oraz elementy
nerwowe, które odbierają wrażenia wzrokowe i przekazują je za pomocą nerwu wzrokowego do
ośrodków wzroku
▪
I szereg neuronów
- komórki pręcikowe i czopkowe; zróżnicowane, zbudowane z ciała
komórkowego, dendrytu – skierowanego do nabłonka barwnikowego (pręcik lub czopek), akson
– skierowany do wnętrza, kontaktujący się z II szeregiem neuronów

pręciki
– cienkie, cylindryczne wypustki, zbudowane z członu zewnętrznego (część
końcowa pręcika, skierowana do nabłonka, jednorodna, zawiera rodopsynę; zbudowany z
nakładających się na siebie błon białkowych; łączy się z wewnętrznym za pomocą szypuły) i
wewnętrznego (bliżej ciała komórkowego, kwasochłonny, zawiera aparat nitkowaty;
wypustka centralna (akson) komórek pręcikowych wytwarza rozszerzenie – ziarno pręcika,
w którym znajduje się jądro komórkowe; pręciki odpowiadają za widzenie o zmierzchu

czopki
– krótsze i grubsze; jest ich mniej; człon zewnętrzny – niski stożek, wewnętrzny –
rozdęty, część zewnętrzna (graniczy z członem zewnętrznym, zawiera aparat nitkowaty) i
część wewnętrzna (mioid czopka, ma zdolność kurczenia się); wypustka centralna rtworzy
zgrubienie – ziarno czopka; trzy rodzaje czopków – niebieskie, zielone, czerwone; czopki są
wrażliwe na światło dzienne i barwy
▪
II szereg neuronów
– komórki dwubiegunowe – komórki zwojowe siatkówki, przekazują
wrażenia wzrokowe w kierunku wewnętrznej powierzchni siatkówki; mają dwie wypustki :
dendryt biegnie do I szeregu neuronów (wpuklają się w głąb zgrubiałych zakończeń aksonów
pręcików i czopków),akson do III szeregu;
▪
III szereg neuronów
– komórki wielobiegunowe, duże komórki zwojowe , tzw. Komórki
zwojowe nerwu wzrokowego, dendryty zwrócone w kierunku II szeregu neuronów, aksony w
kierunku wewnętrznej powierzchni siatkówki; aksony biegną równolegle w stosnku do
powierzchni siatkówki;
◦
oprócz komórek tworzących szereg neuronów w siatkówce występują inne komórki
▪
komórki poziome
– dendryty skierowane do I szeregu neuronów, tworzą rozgałęzienia
obejmujące większą ilość wypustek centralnych; aksony również biegną poziomo; wchodzą w
kontakt z wypustkami komórek I szeregu; komórki te mogą sumować bodźce przekazywane
przez pręciki i czopki i przekazywać je do pręcików i czopków w innym miejscu
▪
komórki amakrynow
e – komórki bezaksonalne, kuliste lub gruszkowate; ich dendryty kontaktują
się z komórkami zwojowymi nerwu wzrokowego i komórkami dwubiegunowymi
◦
komórki podporowe
– komórki glejowe podporowe; silnie wydłużone, mają kształt włókien
biegnacych przez grubość siatkówki; wypustki biegną zarówno do wewnętrznej jak i zewnętrznej
powierzchni siatkówki, gdzie tworzą błonę graniczną zewnętrzną i wewnętrzną; od komórek
glejowych odchodzą liczne poziome wypustki, które wnikają między elementy neuronów; oprócz
komórek glejowych podoprowych występują również inne komórki tkanki glejowej
Warstwy siatkówki:
1.
warstwa barwnikowa
2.
warstwa pręcików i czopków
3.
błona graniczna zewnętrzna
4.
warstwa ziarnista zewnętrzna
5.
warstwa splotowata zewnętrzna
6.
warstwa ziarnista wewnętrzna
7.
warstwa splotowata wewnętrzna
8.
warstwa zwojowa
9.
warstwa włókien nerwowych
10.
błona graniczna wewnętrzna
Pole środkowe siatkówki
– najbardziej czułe na światło; okragłe lub pasmowate; pole okragłe –
zawiera liczne komórki zwojowe nerwu wzrokowego oraz liczne komórki czopkowe i pręcikowe;
pole pasmowate – liczne komórki zwojowe nerwu wzrokowego i komórki zwojowe siatkówki

część ślepa
– nie zawiera elementów nerwowych, które zanikają na wysokosci rąbka zębatego; komórki
nabłonka składającego z dwóch warstw komórek; warstwa zewnętrzna – komórki sześcienne,
zawierające barwnik, przylega do wyrostków rzęskowych i warstwy granicznej tylnej tęczówki;
warstwa wewnętrzna – powierzchniowa, komórki walcowate lub sześcienne; wolna powierzchnia
komórek pokryta błoną szklistą
Ciało szkliste (
corpus vitreum
)

utworzone z substancji galaretowatej, zawiera bardzo dużą ilość wody;

zrąb zbudowany z cienkich, przejrzystych włókien, tworzących sieć; w oczkach znajduje się płyn
zawierający kwas hialuronowy

włókna zbudowane z włókienek białkowych – witrozyna

komórki przypominają fibrocyty lub komórki glejowe, które łączą się ze sobą za pomocą wypustek

na powierzchni następuje zagęszczenie włókien – błona (
membrana vitrea
)

od brodawki nerwu wzrokowego przez ciałko szkliste biegnie kanał, który jest pozostałością po tetnicy
ciałka szklistego

ciało szkliste odpowiada za utrzymanie ciśnienia śródgałkowego i odpowiedniego położenia siatkówki
Soczewka (
lens
)

dwuwypukła, otoczona przezroczystą torebką, o charakterze sprężystym i strukturze warstwowej; na
przedniej powierzchni – nabłonek jednowarstwowy sześcienny, odgrywający rolę w przemianie materii
soczewki; komórki nabłonka zazębiają się ze sobą; uszkodzenie nabłonka powoduje zmętnienie
soczewki

zbudowana z długich komórek, w postaci przezroczystych włókien, w części obwodowej soczewki jądra
komórek; wnętrze półpłynne, zawiera krystalinę

w części środkowej soczewki cienkie włókna, bezjądrzaste, twardsze; tworzą jądro soczewki; włókna
spojone substancją kitową;

utrzymywana we właściwym położeniu za pomocą aparatu zawieszającego- cienkie, jednorodne włókna
obwódkowe o charakterze więzadełek, odchodzących od ciała rzęskowego i przymocowujących się do
torebki soczewki
Komory oka

komora przednia – ograniczona przez tęczówkę, rogówkę i soczewkę

komora tylna – ograniczona przez tęczówkę, soczewkę, ciało rzęskowe i ciało szkliste;

wypełnione płynem wodnistym, zawierającym nieznaczną ilość białka i soli; brak elementów
komórkowych;
Narządy pomocnicze oka
Mięśnie okoruchowe

włókna mięśniowe poprzecznie prążkowane z licznymi zakończeniami nerwowymi w postaci wrzecion
mięśniowych;

mięśnie otoczone delikatną pochewką z tkanki łącznej,

ścięgna mięśni łączą się z twardówką
Gruczoły łzowe (
glanduli lacrimales
)

gruczoły cewkowo-pęcherzykowe; u ptaków cewkowe

wytwarzają wydzielinę surowiczą, u świni charakter śluzowy

odcinki wydzielnicze – nabłonek jednowarstwowy sześcienny lub walcowaty; pod nabłonkiem komórki
koszyczkowe;

przewody wyprowadzające : przewody śródzrazikowe (nabłonek jednowarstwowy sześcienny),
międzyzrazikowe (nabłonek jednowarstwowy walcowaty), główne przewody wyprowadzające –
nabłonek dwuwarstwowy sześcienny (u świni walcowaty, u ptaków jednowarstwowy sześcienny)

drogi wyprowadzające : przewody łzowe (nabłonek wielowarstwowy płaski; Eq – walcowaty; pod
nabłonkiem tkanka łączna z włóknami sprężystymi); woreczek łzowy (
saccus lacrimalis
; nabłonek
wielowarstwowy walcowaty z komórkami kubkowymi; w tkance łącznej limfocyty i grudki
limfatyczne); przewód nosowo-łzowy (
ductus nasolacrimalis
; nabłonek wielowarstwowy walcowaty; w
tkance łącznej liczne sploty żylne)
Powieki (
palpebrae
)

fałdy skórno-mięśniowe, ograniczające szparę powiekową;

na wolnym brzegu występują rzęsy (
cilia
)

gruczoły przywłośne rzęs – wytwarzają łój; gruczoły rzęsne (
glandulae ciliares
) – gruczoły cewkowe,
kłębkowe, apokrynowe

tarczka – płytka łącznotkankowa między wewnętrzną a zewnętrzną częścią powieki; tkanka łączna
zwarta splotowata; zawiera gruczoły tarczkowe (
glandulae tarsales
) – pęcherzykowe, rozgałęzione,
wytwarzają łój powiekowy; przewody wyprowadzające otwierają się na brzegu powieki;

Część skórna powieki (część zewnętrzna); pokrywa górną część tarczki; w tkance podskórnej brak
komórek tłuszczowych, liczne włókna sprężyste; między częścią skórną a tarczką występują pęczki
włókien mięśniowych poprzecznie prążkowanych –mięsień okrężny oka (
m. orbicularis oculi
)

Część śluzowa powieki (część wewnętrzna) – spojówka powiekowa,
tunica coniunctiva palpebrae
;
wysłana nabłonkiem dwuwarstwowym i wielowarstwowym walcowatym z komórkami kubkowymi;
pod nabłonkiem blaszka właściwa błony śluzowej; łączy się z tarczką w sposób nieprzesuwalny; mogą
występować limfocyty i dodatkowe gruczoły łzowe

Liczne włókna nerwowe, sploty w części śluzowej i w tarczce; w nabłonku wolne zakończenia
nerwowe, w tkance łącznej otorbione
Worek spojówkowy

Między gałką oczną a powiekami, w miejscu zetknięcia się powiek, wysłany spojówką

Spojówka
◦
Spojówka powiekowa
◦
Spojówka gałki ocznej

Sklepienie spojówki (
fornix coniunctivie
) – przejście spojówki gałki ocznej w spojówkę powiekową;
nabłonek wielowarstwowy walcowaty z komórkami kubkowymi; na powierzchni gałki ocznej
przechodzi w wielowarstwowy płaski; pod nabłonkiem tkanka łączna luźna unaczyniona, z włóknami
sprężystymi; wytwarza brodawki

Powieka trzecia (
palpebra tertia)
– w przyśrodkowym kącie oka; zawiera płytkę chrzęstną ( sprężystą –
Eq, Su, Fe; szklistą – Ru, Ca) i grudki limfatyczne; gruczoł powierzchniowy trzeciej powieki (
glandulae
superficialis palpebrae tertiae)
– surowiczy, mieszany lub śluzowy; u świni dodatkowo gruczoł głęboki
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • emaginacja.xlx.pl

    •