Uklad krazenia.RW, lekarski I, lekarski I, Histologia

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->UKŁAD KRĄŻENIARomuald WojniczUkład sercowo-naczyniowy powstaje zmezodermy.Między 13 a 15 dniem rozwojuzarodkowego w mezodermie pozazarodkowejścianypęcherzykażółtkowegopowstająskupienia komórek zwane wyspami krwiotwórczymi, które składają się z komórekzwanychhemangioblastami.Obwodowa część tych wysp zbudowana jest zangioblastówbędących pierwotnymi komórkamiśródbłonkanaczyń krwionośnych. Wewnętrznawarstwa wysp krwiotwórczych zbudowana jest z komórek zwanychhematogoniami,zktórych w dalszym rozwoju powstają elementy morfotyczne krwi.Około 18 dnia rozwoju zarodka angioblasty tworzą pierwotne cewki naczyńkrwionośnych, które wrastają do mezodermy zarodkowej tworząc pierwotne naczyniakrwionośne a proces ten nosi nazwęwaskulogenezy.Proces waskulogenezy jestregulowany przez wiele czynników wśród nich naczyniowy czynnik wzrostu (VEGF)oraz leptynę, czynnik wydzielany przez komórki tłuszczowe.W odróżnieniu od waskulogenezy,angiogeneząnazywamy tworzenie naczyń pozakończeniu fazy waskulogenezy. Angiogeneza zwana także angioneogeneząobserwowana jest zarówno w stanach fizjologii jak i patologii. Przykłademfizjologicznego tworzenia naczyń może być wzrost liczby naczyń krwionośnych wtrenowanym mięśniu sercowym, odnowa błonyśluzowejmacicy w cykl menstruacyjnyczy gojenie się ran natomiast w stanach patologii przykładem może być tworzenie naczyńw przebiegu rozrostu nowotworów litych.Rozwój serca rozpoczyna się poprzez wytworzenie z komórek mezodermalnych wczęści głowowej tarczy zarodkowejparzystych sznurów sercotwórczych.Około 20 dniażyciapłodowego zarodka sznury te uzyskująświatłoa około 22 dnia (teraz jużcewynasierdziowe)łącza się ze sobą tworząc pojedynczą cewę wsierdziową, z której rozwijasię serce. Od 22 dniażyciapłodowego serce rozpoczyna czynność skurczową.OGÓLNA BUDOWA I FUNKCJA UKŁADU KRĄŻENIAW skład układu sercowo-naczyniowego wchodzą:Układ krwionośnySerceUkład limfatyczny (patrzrozdział: Układ chłonny)W skład układu krwionośnego wchodzą:Tętnice sprężyste duże (średnica > 10mm)Tętnice mięśniowe duże iśrednie(średnica 2-10mm)Tętnice mięśniowe małe (średnica 0.1-2mm)Tętniczki ześrednicą10-100µmNaczynia włosowate zwykłe (kapilary) ośrednicy4-10µm oraz zatokowe(sinusoidy) ośrednicy30-40µmŻyłki(postkapilarne i mięśniowe) ośrednicy10-100µmMałeżyłyośrednicy0.1-1mmŻyły średnie(średnica 1-10mm) i duże (średnica > 10mm)Zarówno serce jak i układ krwionośny są zbudowane trzech podstawowych warstw,których grubość zależy od typu (kalibru) naczynia:warstwy wewnętrznej,środkowejorazzewnętrznej.Układ krążenia jest szlakiem transportowym doprowadzającym tlen, wodę, składnikimineralne i substancję odżywcze do tkanek natomiast odbierającym od nich dwutlenekwęgla i zbędne produktu przemiany materii. Jest on także zaangażowany w regulacjętemperatury ciała oraz transport hormonów oraz sładników układu immunologicznego.Układ krążenia wykonuje swoje funkcje za pośrednictwemkrążenia małego(płucnego),krążenia dużegoorazkrążenia wrotnegow wątrobie. To ostatnie jest po częściniezależne od funkcji serca.UKŁAD KRWIONOŚNYOGÓLNA BUDOWA NACZYŃNiezależnie od istniejących różnic w budowie i funkcji, większość naczyń wykazujewspólne dla nich cechy budowy histologicznej. Ogólnie biorąc, tętnice charakteryzują sięgrubsząścianąoraz mniejszymświatłemnatomiastżyłyodwrotnie, posiadają szerokieświatłozwykle przy mniejszej grubościściany[Ryc.../tętnica iżyła/.].Ponadto, tętnice naprzekrojach histologicznych są okrągłe a wświetlenaczynia zwykle nie obserwuje sięupostaciowionych elementów krwi.Ściananaczyń krwionośnych zbudowana jest z trzech warstw [Ryc...] a mianowicie:Warstwy wewnętrznejzwanejintimą(tunicaintima).W jej skład wchodzą:oŚródbłoneknaczyniowy(endothelium) spoczywający na błoniepodstawnejoWarstwa podśródbłonkowa(subendothelium) zbudowana z tkankiłącznej wiotkiej zawierająca pojedyncze komórkami mięśniowe gładkieoraz fibroblastyoBlaszka sprężysta wewnętrzna(ang.internal elastic lamina),zbudowanaz włókien sprężystych. Jest ona najlepiej rozwinięta w dużych tętnicachtypu mięśniowego. Blaszka ta ma strukturę okienkową umożliwiającąswobodną dyfuzję substancji do głębszych warstw naczynia.Warstwyśrodkowej(tunicamedia).W warstwie tej dominują komórkimięśniowe gładkie ułożone koncentrycznie dookołaświatłanaczynia. Pomiędzynimi występują włókna elastynowe, włókna kolagenowe III typu oraz substancjaamorficzna (proteoglikany). W dużych tętnicach włókna elastynowe formują tzw.błony sprężyste.W skład warstwyśrodkowejwchodzi słabo uformowanablaszkąsprężystą zewnętrznąoddzielająca ją od przydankiWarstwaśrodkowajest dominująca w tętnicach natomiast słabo widoczna wżyłach.Wraz ze zmniejszaniem sięświatłanaczynia ulega stopniowemu zanikowibędąc praktycznie nieobecną w małych naczyniach. W związku z brakiemfibroblastów, komórki mięśniowe gładkie przejęły w warstwieśrodkowejfunkcjęsyntezy składników tkanki łącznej. Niekiedy do warstwyśrodkowejdocierajązakończenia nerwów układu autonomicznego.Warstwa zewnętrzna(tunicaadventitia).Jest zbudowana głównie z sieciwłókien kolagenowych typu I, przytwierdzającychścianęnaczynia dootaczających tkanek. Warstwa ta jest najlepiej rozwiniętą warstwąściany żyłWjej obrębie lokalizują sięnaczynia naczyń(vasavasorum),które zaopatrują wkrew głównie warstwęśrodkowąoraznerwy wazomotoryczne(nervivasorum)będące elementem układu nerwowego autonomicznego zarówno sympatycznegojak i parasympatycznego. Bezmielinowe nerwy sympatyczne uwalniająnorepinefrynępowodującą skurcz naczynia, natomiast włókna parasympatyczneuwalniająacetylocholinępowodującą ich rozkurcz.ELEMENTY KOMÓRKOWEŚCIANYNACZYNIAKomórkiśródbłonka.Komórki te stanowią wewnętrzną warstwę naczyńkrwionośnych i limfatycznych. Ich charakterystyczną cechą jestścisłewzajemneprzyleganie oraz spłaszczony kształt z wydłużonym, cygarowatym jądremskierowanym długą osią doświatłanaczynia. Komórki te spoczywają na błoniepodstawnej, której składniki same syntetyzują. Odmienną budowę odprzedstawionej powyżej wykazujeśródbłonekw zatokachśledzony, żyłkachwęzła limfatycznego, migdałkach oraz kępkach Peyera gdzie ma on kształtsześcienny.Komórkaśródbłonkanaczyniowego posiada składniki układu kurczliwegow tym aktynę, miozynę oraz tropomiozynę. Stanowią on element cytoszkieletukomórki a także decyduje o przepuszczalności zarówno błon komórkowych dlasubstancji bezpostaciowych jak i połączeń międzykomórkowych dla komórekukładu chłonnego.Obok podstawowej funkcji utrzymania prawidłowego przepływu krwi,komórkiśródbłonkasyntetyzują i uwalniają substancje istoty międzykomórkowej(kolagen II, IV i V typu, laminina, fibronektyna) oraz substancje biologicznieczynne (czynniki krzepnięcia, tlenek azotu, prostacyklina, cytokiny).Śródbłonekbędąc składnikiem układu siateczkowo-śródbłonkowego pełni także istotną rolę wprocesach immunologicznych.Komórkiśródbłonkanaczyniowego można wykazać w skrawkachtkankowych za pośrednictwem reakcji immunohistochemicznej. Wykorzystuje siędo tego szereg antygenów białkowych obecnych w tych komórkach. Jednym znich jestczynnik von Willebrandaobecny zarówno ziarnistościach komórkowychzwanych ciałkami Weibela-Palade’a jak i w warstwie podsródbłonkowej. Innymwskaźnikiem pozwalającym na wykazanie obecność komórekśródbłonkowychjest obecność na ich powierzchni antygenów CD31 (ang.:plateletendothelial celladhesion molecule-1, PECAM-1)oraz antygenów CD34.Do podstawowych funkcjiśródbłonkazwiązanych także z wydzielanymi przez niesubstancjami należy (Tabela1):oUdział w transporcie gazów (O2, CO2) oraz transporcie cząstek niezależnieod stężenia (transcytoza)oUtrzymanie przepływu krwi (skurcz i rozkurcz naczyń) za pośrednictwemsubstancjinaczyniorozszerzających(tlenekazotu)jakinaczyniokurczących (endotelina)oRegulacja przepuszczalności naczyńoRegulacja przylegania i interakcji z leukocytami i płytkami krwioUdział w angiogenezieJak obliczono, powierzchnia zajmowana u dorosłego człowieka przez komórkiśródbłonkaprzekracza powierzchnię 6 kortów tenisowych.Komórki mięśniowe gładkie.Stanowią podstawowy element kurczliwy naczyńkrwionośnych. Komórki te pełnią główną rolę w utrzymaniu prawidłowegonapięciaściany.Ma to szczególne znaczenie w tętniczkach zwanych naczyniamioporowymi (ang.:resistancevessels)mającymi kluczowe znaczenie w rozdzialekrwi do tkanek. Komórki mięśniowe gładkie naczyń różnią się od innych komórekkurczliwych typem białek kurczliwych i włókien pośrednich. Zawierają one,bowiemα-aktynęoraz vimentynę. Ta cecha pozwala je uwidocznić metodamiimmunohistochemicznymi przy wykorzystaniu między innymi przeciwciał anty-α-aktynowych(SMA-1).Pericyty.Komórki towarzyszące komórkomśródbłonkanaczyń kapilarnych orazmałychżyłek.Są one połączone z komórkamiśródbłonkaza pośrednictwemniewielkiej liczby połączeń szczelinowych. Ich cechą charakterystyczną jestposiadanie własnej błony podstawnej oraz wydłużonych wypustekcytoplazmatycznych ułożonych wzdłuż długiej osi naczynia. Komórki te majązdolność kurczenia się oraz fagocytozy. Ponadto, w stanach patologii mogą sięone różnicować do komórek mięśniowych gładkich oraz komórekśródbłonkowych,pełniąc tym samym funkcje regeneracyjne.Fibroblasty.Najliczniejsze komórki tkanki łącznej właściwej. Wytwarzająwłókna kolagenowe oraz składniki substancji bezpostaciowej (proteoglikany)(patrz: Tkanka łączna).PODZIAŁ HISTOLOGICZNY NACZYŃ KRWIONOŚNYCHTĘTNICE SPRĘŻYSTEDo tętnic sprężystych zaliczamy aortę oraz tętnice bezpośrednio od niej odchodzące tj.tętnice szyjne wspólne, podobojczykowe, tętnicę biodrową wspólną a także duże tętnicepłucne. Cechą charakterystyczną tętnic sprężystych jest obecność grubej warstwyśrodkowejo budowie warstwowej, w której włókna sprężyste zbudowane z elastynywystępują naprzemiennie z komórkami mięśniowymi gładkimi oraz pęczkami włókienkolagenowych (kolagen I i III typu). Włókna kolagenu III (retikuliny) wybarwiają sięorceiną a także solami srebra, co pozwala na ich uwidocznienie w preparaciehistologicznym. Przydanka w tętnicach sprężystych jest relatywnie wąska i zwyklestanowi połowę grubości warstwyśrodkowej.Ciśnienie krwi w tętnicach sprężystych wstanie prawidłowym wynosi 120/80mmHg.TĘTNICE MIĘŚNIOWENie maścisłejgranicy oddzielającej morfologię tętnicy sprężystej od dużej tętnicymięśniowej. Generalnie, w tętnicach mięśniowych zmniejsza się ilość włókiensprężystych, które tracą swoja okrężną symetrię oraz wzrasta ilość komórek mięśniowychgładkich w warstwieśrodkowejnaczynia. Główną cechą pozwalającą na odróżnieniemorfologii mięśniowej tętnicy dużej jest obecność blaszek sprężystych, szczególniewewnętrznej, która jest w tych naczyniach najlepiej rozwinięta. Podobnie jak wprzypadku tętnicy sprężystej, warstwaśrodkowatętnicy mięśniowej nie zawierafibroblastów, a ich funkcję pełnią komórki mięśniowe gładkie. Przydanka w tętnicachmięśniowych jest grubsza niż w tętnicach sprężystych i zbliżona wymiarami do warstwyśrodkowejnaczynia.MAŁE TĘTNICE I TĘTNICZKIGłówna cechą różnicującą tętnice małego kalibru od tętniczek jest ilość komórekmięśniowych gładkichścianynaczynia. Te pierwsze mogą mieć do 8 warstw komórekmięśniowych gładkich w warstwieśrodkowej,natomiast tętniczki mają zwykle od jednejdo trzech takich warstw. Drugą cechą wyróżniającą małe tętnice mięśniowej od tętniczekjest obecność zachowanej blaszki sprężystej wewnętrznej w małych tętnicach, zwykle jużnieobecnej w tętniczkach.Średnia światłatętniczek nie przekracza 100µm. Mają one bardzo cienką przydankę obardzo silnym unerwieniu przez włókna sympatyczne. Tętniczki są zwane takżenaczyniami oporowymi (ang.:resistance vessels).Na wyróżnienie zasługują tętniczki,które doprowadzają krew bezpośrednio na naczyń włosowatych. Noszą one nazwętętniczek pośrednich(ang.:metaarterioles) występujące w niektórych narządach [Ryc...].Dysponują one zwykle pojedynczą warstwą komórek mięśniowych gładkich, którezwykle nie są ze sobą połączone. Ich skurcz powoduje przemieszczanie się krwi dołożyska kapilar..................NACZYNIA WŁOSOWATENaczynia włosowate stanowią sieć małych naczyń uformowanych z od jednej do trzech,ułożonych jednowarstwowo komórekśródbłonkaoraz leżących na zewnątrz naczyniakomórek przydanki zwanychpericytami.Cienkaścianakomórekśródbłonkapozwala naswobodną dyfuzję gazów i substancji cząsteczkowych. Najlepiej rozbudowaną siećnaczyń włosowatych posiadają tkanki aktywne metabolicznie takie jak mięśnieszkieletowe, serce czy gruczoły. Wyróżnia się trzy typy naczyń włosowatych (Ryc.2).Naczynia włosowate ciągłe(ang.:continuouscapillaries)mające ciągłą błonępodstawną iściśleprzylegające do siebie komórkiśródbłonka(mięsień sercowy,mięśnie szkieletowe, mózg, grasica)Naczynia włosowate okienkowe(ang.:fenestratedcapillaries)posiadające ciągłąbłonę podstawną natomiast obwodowe części komórekśródbłonkatworzą liczneotworki (okienka). Pomiędzy okienkami rozpięta jest ultracienka błonka(przepona poru) a włókna ją tworzące formułują kanały błonowe (trzustka,śluzówkaprzewodu pokarmowego, gruczoły dokrewne). Pewnym wyjątkiem sąkłębki nerkowe, których okienkowe kapilary nie zawierają ww. błonNaczynia włosowate zatokowe(ang.:sinusoidalcapillaries),u których zarównobłona podstawna naczynia jak i obwodowe części komórkiśródbłonkowejmająbudowę nieciągłą (okienkową) (wątroba,śledziona,szpik kostny). Okienka wnaczyniach zatokowych nie zawierają struktur błoniastych.Naczynia włosowate odchodzą bezpośrednio od tętniczek końcowych oraz od tętniczekpośrednich. Miejsce odejścia naczyń włosowatych cechuje się obecnością tzw.zwieraczyprzedwłośniczkowych(ang.:precapillarysphincter)(Ryc.3).W odróżnieniu od tętniczek,które posiadają od dwóch do trzech warstw komórek mięśniowych gładkich, zwieraczeposiadają tylko jedną warstwę tych komórek. Ponadto, w odróżnieniu od pozostałychnaczyń, komórkiśródbłonkazwieraczy przedwłośniczkowych są krótkie, zawierają dużejądra skierowane doświatłanaczynia oraz posiadająścisłykontakt z otaczającymi jekomórkamimięśniowymigładkimi.Dziękiswojejbudowie,zwieraczeprzedwłośniczkowe kontrolują ilość krwi przepływającej przez łożysko naczyńwłosowatych.Tętniczki, sieć naczyń włosowatych orazżyłkitworzą układmikrokrążeniaobwodowego oraz mikrokrążenia płucnego,natomiast pozostałe naczynia stanowiąskładnikmakrokrążenia systemowegoorazpłucnego.ŻYŁKIiŻYŁYNaczyniażylnepod względem histologicznym wykazują cechy różniące je od naczyńtętniczych. Należą do nich słabiej rozwinięta warstwaśrodkowazawierająca większąilość tkanki łącznej włóknistej oraz obecność słabo rozwiniętych blaszek sprężystychpowodująca zatarcie granic poszczególnych warstw naczynia a także powoduje obecnośćniższego ciśnienia w naczyniachżylnychw porównaniu z analogicznymi naczyniamitętniczymi. W oparciu ośrednicęi grubośćściany, żyłkiiżyłymożna podzielić na:Postkapilarne (pozawłosowate)żyłki(ang.:postcapillaryvenules).Odbierająone krew z sieci naczyń włosowatych. W większości nie różnią się one [ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • emaginacja.xlx.pl

    •