układ kostno-stawowy, Medycyna, Radiologia

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
UKŁ UKŁAD KOSTNO-STAWOWY
Obrazowanie układu kostnego
- gł zdjęcia RTG – co najmniej dwie płaszczyzny (AP + zdjęcie boczne)
- TK – w uwidacznianiu okolic o złoŜonej anatomii, np. czaszki lub kręgosłupa
-
MR – obrazowanie tkanek miękkich i szpiku,
stawy
-
USG- w ograniczonych sytuacjach powierzchownie połoŜonych struktur
-
stawy
- Scyntygrafia
ZŁAMANIA PRZEWLEKŁE
(zmęczeniowe)
np.
-długie stanie, skakanie- kość piętowa, strzałkowa, trzeszczki
-biegi, marsze – kość udowa, strzałkowa, piszczelowa, łódeczkowata, rzepka, śródstopie
linijne zacienienie
- równoległe do linii międzykrętarzowej oraz w trzonie kości piszczelowej odpowiadają
złamaniom przewlekłym
Tworzą się pojedyncze beleczki- tworzą obszar zagęszczenia kostnego
-rzucanie , praca szuflą- kość ramienna , łokciowa, wyrostki kolczyste
-dźwiganie- kręgi lędźwiowe, Ŝebra
RTG u dzieci, gdzie jeszcze strefa wzrostu – zawsze robimy zdj. drugiej, zdrowej –
Zdj porównawcze- czy jest
prawidłowa chrząstka wzrostowa.
ZŁAMANIA Z WYRWANIEM, ODERWANIEM
-z oderwaniem ścięgna lub więzadła razem z fragm. kostnym
Zł. z wyrwaniem grzebienia k. biodrowej
Zł. z oderwaniem fragmentu brzegu stawowego paliczka
Zł. wieloodłamowe- z więcej niŜ dwoma odłamami
ZŁAMANIA Z ROZSTĄPIENIEM
-
rozdzielenie kości normalnie złączonych np. spojenia łonowego , stawów
piszczelowo- strzałkowych,
krzyŜowo-biodrowych , promieniowo-łokciowych, mostkowo-obojczykowych
Rozejście spojenia łonowego
ZŁAMANIA Z WKLINOWANIEM
- z odłamem wbitym w istotę gąbczastą tej samej kości
Zł. wieloodłamowe k. piętowej z rozklinowniem........
ZŁAMANIA KOMPRESYJNE
-
zbliŜenie się powierzchni stawowych kości np. kręgów
U ludzi z osteoporozą, skaczących na nogi
Zł. kompresyjne kręgu L1 ze znacznym zmniejszeniem jego wysokości
ZŁAMANIA NIEPEŁNE
– gdy linia złamania nie przechodzi przez całą kość
ZŁAMANIA TYPU ZIELONEJ GAŁĄZKI
- rodzaj niepełnego zł. typowego dla dzieci, bez przerwania
warstwy korowej, z jej wałowatym uwypukleniem -
(kątowe załamanie)
ZŁAMANIA PRZEZSTAWOWE
- najgorsze- niszczą prawidłową anatomię stawu- ze szczeliną przechodzącą
przez powierzchnię stawową
ZŁAMANIA SKOŚNE
–linia zł. przebiega skośnie w stosunku do osi długiej kości , lecz nie spiralnie
ZŁAMANIA SPIRALNE
- linia złamania wije się wzdłuŜ osi długiej kości
ZŁAMANIA POPRZECZNE
- linia zł. przechodzi prostopadle do osi długiej kości
ZŁAMANIA PATOLOGICZNE
-w kości uprzednio zmienionej przez jakiś proces patologiczny miejscowy (guz
, zapalenie, unieruchomienie) lub uogólniony (osteoporoza, krzywica, łamliwość kości)
„Torbiel samotna” u dziecka
Zł. patologiczne w obrębie torbieli śródkostnych kk. ramiennych
Inne podziały złamań:
- powikłane, niepowikłane
- zamknięte , otwarte
- stabilne,niestabilne
- ukryte,typowy obraz rtg występuje po kilku tyg.
ODMIENNOŚCI U DZIECI
- zł. typu zielonej gałązki
- zł. nasad i przynasad (Salter- Harrisa)-przez chrząstkę rozrostową(zdjęcie porównawcze)
ZESPÓŁ DZIECKA MALTRETOWANEGO
- większość dzieci poniŜej 2 lat, śr. 6 miesięcy
- klasyczny objaw radiol.- mnogie złamania w róŜnych fazach gojenia
- najcz. zł. czaszki, łopatki, wyr. kolczystych , Ŝeber, mostka
- zł. nasadowo- przynasadowe kończyn górnych w mechanizmie wyrwania , wykręcenia kończyn typu
„rączki od wiadra”
URAZY POKRYWY I PODSTAWY CZASZKI
Zł. podstawy czaszki- b. trudne do zobrazowania na zdj. Rtg. , niezbędna TK . Często płyn (-rdz., krew ) w
zatoce klinowej
Zł. skrzydła kości klinowej w TK
ZŁAMANIA Z WGŁOBIENIEM
–jeśli fragmenty kostne wgłobione są bardziej niŜ 5 mm; zazwyczaj
towarzyszy uszkodzenie opony twardej; u dzieci plastyczność czaszki pozwala na wgłobienie bez wyraźnych
cech złamania- typ ‘ ping- pong’
W kaŜdym prawidłowym rtg czaszki 3 przejaśnienia
Szwy, rowki naczyniowe, Ŝyły śródkościa
Złamania linijne
- 8
0% zł. czaszki, gł k. skroniowa i ciemieniowa. MoŜe krzyŜować rowki naczyń i szwy.
URAZY CZĘŚCI TWARZOWEJ CZASZKI
Zł. LeForta- wszystkie obustronne i niestabilne:
Typu I- poprzeczne zł. szczęki odzielające uzębienie.......
Typu III-zł. przechodzące przez kość i przegrodę nosa , sitowie i oczodoły, całkowicie odzielające k. twarzy od
czaszki
Zł. nosa
- zazwyczaj poprzeczne ,często wieloodłamowe, z przemieszczeniem, wgłobieniem
(goją się bardzo szybko)
W MR nie wolno badać nieprzytomnego moŜe mieć stenty ,rozrusznik
Wtórne rekonstrukcje obrazowe TK –2D wielopłaszczyznowe, 3D- ułatwiają orientację przestrzenną
Wtórne rekonstrukcje obrazowe TK i obrazy MR – przydatne w ocenie tk. miękkich
Cyfrowa obróbka komputerowa- fuzja obr. TK i MR pozwala na jednoczesną ocenę struktur tkankowych i
kostnych
Zł Ŝuchwy
- najczęściej trzon (40%) i kąt (30%) , często obustronnie
URAZY KRĘGOSŁUPA SZYJNEGO
Zł. łuku tylnego C1- z rozciągnięcia, obustronnie
Zł. Jeffersona C1 – przedniego i tylnego łuku, z ucisku (rozciągnięcie mas bocznych atlasu na boki)
Zwichnięcia szczytowo- obrotowe- zerwanie więzadła poprzecznego C1 , uszkodzenie rdzenia
Zł. kręgu C2- często ze zwichnięciem C1 do przodu, co moŜe wywołać mielopatie ; duŜa rola TK i
rekonstrukcji 2D i 3D
Zł. kompresyjne- często z rozerwaniem, przemieszczenie wolnych fragmentów do kaanału kręgowego i
uciskiem rdzenia
URAZY KOŃCZYNY GÓRNEJ
Urazy dłoni- najcz. zł. poprzeczne kości śródręcza i paliczków oraz zwichnięcia
Urazy nadgarstka –najcz. zł. k. łódeczkowatej- częste powikłania –martwica, brak zrostu; MR uwidacznia złam.
niedostrzegalne w rtg oraz powikłania. Spośród zwichnięć najcz. są k. łódeczkowatej i księŜycowatej.
Gdy w rtg nie widać zł. k. łódeczkowatej- a pacjenta po 2 tyg nadal będzie bolało, ma się jeszcze raz zgłosić na
kolejne rtg- wtedy juŜ widać zmiany w kości łódeczowatej -objawy gojenia się (rozdęcie)
Urazy przedramienia.....
Urazy obręczy barkowej
Staw ramienny-zazw. zwichnięcie przednie często ze zł. tylno-bocznej powierzchni główki kości ramiennej
POWIKŁANIA URAZÓW KOSTNO-STAWOWYCH
Zesp. Sudecka
- zazwyczaj w kk. dłoni i stopy -zmiany troficzne po uszkodzeniu nerwów i naczyń
(ognisko
osteoporozy plamistej)
Martwica jałowa
- w wyniku pourazowego niedokrwienia kości
Opóźniony zrost, brak zrostu, nieprawidłowy zrost, zazwyczaj z powodu niedostatecznego ukrwienia, braku
stabilizacji, zakaŜenia z wytworzeniem stawu rzekomego, u dzieci zaburzenia wzrostu
URAZY KOŃCZYNY DOLNEJ
Urazy stawu skokowego- głównie zł. kostek, często z towarzyszącym zwichnięciem w stawie
Urazy stawu kolanowego-zł. często wieloodłamowe , przestawowe z towarzyszącym uszk. więzadeł i
zwichnięciem/złamaniem rzepki.
Zerwanie więzadeł -MR z wyboru badaniem
URAZY OBRĘCZY BIODROWEJ
Urazy
miednicy
- zł. poj.- stabilne-z tego najcz. kości łonowej (do 50%); zł. mnogie- często niestabilne
Urazy
stawu biodrowego
Zł. zewnątrztorebkowe- krętarzowe, międzykrętarzowe, podkrętarzowe
Zł. wewnątrztorebkowe-gł szyjki, często powikłane brakiem zrostu i martwicą.
URAZY KRĘGU LĘDŹWIOWEGO
Zł. części tylnej trzonu- w mechanizmie zapiętych pasów
Zł. cz. międzystawowej- rzadkie, w mechanizmie nadmiernego rozciągnięcia
Zł. kompresyjne trzonu
URAZY KLATKI PIERSIOWEJ
Zł. Ŝeber- zazwyczaj VI-VIII w odc. tylnych i linii pachowej;..........
Urazy kr. piersiowego
Zł. kompresyjne trzonu- poj. uraz.........
Zł obojczyka 80% dot. części środkowej
ZMIANY CHOROBOWE
Zap. reumatoidalne i kolagenozy
ZZSK- spondyloartropatia Bechterewa
Przewlekłe zapalenie chrząstki i błony maziowej stawów kręgosłupa i bliŜszych stawów kończyn przebiegające
z ubytkami i proliferacją kostną oraz postępującym zesztywnieniem stawów
Stawy krzyŜowo-biodrowe zajmowane są w pierwszej kolejności
Fizjologicznie brzegi stawów są wyraźne
Zmiany symetryczne , zatarcie zarysów szpary staw., poszerzenie szpary nadŜerki na zarysach, zarośnięcie się stawów.
W drugiej kolejności zapalenie obejmuje kręgosłup, wywołując kostnienie więzadeł podłuŜnych co tworzy
mostki kostne między trzonami – syndesmofity
Wapnienia w obrębie krąŜków międzykręgowych –dają zacienienia (kij bambusowy)
RZS- REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW
Przewlekłe zap. błony maziowej z przerostem- wywołujące zniszczenie chrząstki i kości; zajmuje głównie
stopy , nadgarstki, barki, łokcie, biodra i kolana.. Obustronnie i symetrycznie .............................................
nadŜerki
W dalszym etapie
ubytki kostne powiększają się , szpary stawów ulegają zwęŜeniu, dochodzi do podwichnięć
RZS stawy śródręczno-paliczkowe
W zaawansowanym stadium
dominują utrwalone zniekształcenia stawów , osteoporoza, odchylenie łokciowe
w stawach dłoni i strzałkowe w stawach stóp
U ponad połowy chorych zmiany obejmują kręgosłup szyjny- powodując podwichnięcia szczytowo-obrotowe.
Badanie z wyboru MR
Łuszczka w stawie szczytowo-obrotowym ze zniszczeniem zęba i uciskiem rdzenia.
®
CHOROBA ZWYRODNIENIOWA
Najczęstsza artropatia ; zazwyczaj wtórna-po urazach, nadmiernym obciąŜeniu(sport), wadach postawy, ch. ukł.
szkieletowo-mięsniowego.
Przebiega z degeneracją chrząstek stawowych a w dalszym etapie kości podchrzęstnej.
Radiologicznie obserwuje się podchrzęstną sklerotyzację , wyrośla kostne, torbielki podchrzęstne, wolne ciała
wewnątrz stawowe.
Uwypuklenie wysunięcie wypadnięcie fragmentacja jądra miaŜdzystego
Zwyrodnieniowe guzki Schmorla-uwypuklenia w obrębie trzonów- przepuklinki dotrzonowe w płytkach
granicznych
(chorob Szojermana)
W t2 zaleŜnym-płyn zawsze biały
Objaw starzenia się chrząstki- dehydratacja- w MR T2 chrząstki czarne (normalnie jasne bo woda)Zmiany
zwyrodnieniowe –tzw ‘gorące’ -dobrze ukrwione , gromadzą znacznik izotopowy – zwiększony wychwyt
radioizotopu (przerzuty tak samo „gorące”)
Ostrogi piętowe
górna i dolna- osteofity w miejscu przyczepu ścięgna Achillesa i rozcięgna podeszwowego-
rtg boczne (ostrogi)
W pierwszej kolejności
pojawia się obrzęk tk. miękkich i osteoporoza okołostawowa oraz drobne ubytki
kostne.
W rtg- zwęŜenie szpary, osteoporoza okołostawowa, pojedyncze torbielki
ZAPALENIA NIESWOISTE- ROPNE
Ropień Brodiego
- torbielowate zapalenie kości, rozpoznanie zaleŜy od kliniki, a nie od rtg.
przewlekłe i podostre ograniczone zap. gronkowcowe, najcz. piszczeli i strzałki, widoczne jako jamka
śródkostna otoczona sklerotycznym obrąbkiem.
Z. nieswoiste- musi być szybko rozp. I leczone bo przechodzi w trudne do wyleczenia zap. przewlekłe.
ROPNE ZAPALENIE KOŚCI
Ostre lub przewlekłe zakaŜenie kości i szpiku; zazwyczaj dot. kk. długich; gł. gronkowcowe krwiopochodne
lub bezpośrednie- pourazowe. U niemowląt i dorosłych zmiany zapalne obejmują takŜe nasady- unaczynione.
U dzieci chrząstka wzrostowa odziela nasady i stanowi barierę dla zakaŜenia .Objawy w rtg pojawiają się po 2 -
3 tyg po zakaŜeniu. Wcześniej widoczne w MR i bad izotopowym.
W MR T1 T2 – tłuszcz jest zawsze biały
W
fazie podostrej
widoczne śródkostne ubytki osteolityczne.......................................
... trudne do róźnicowania ze zmianami nowotworowymi.
W
fazie późnej
obraz mieszany- ogniska przejaśnień (osteolizy) sąsiadują z zacienieniami (odbudowa) ; często
widoczny odzielony fragment kostny-martwak.
U dorosłych staw jest barierą , u noworodka nie.
ZMIANY ROZROSTOWE
Umiejscowienie kostnych zmian rozrostowych:
a-śródkostnie
b-przykorowo
c-korowo
d-wewnatrzstawowo
e-okostnowo
Charakterystyka radiologiczna rodzajów wzrostu i odczynów okostnowyh:
A- cienki blaszkowaty odczyn okostnowy np. ostre zap. szpiku
B-
C-
D-
ZMIANY ŁAGODNE
Torbiel tętniakowata kości
- łagodna zmiana osteolityczna, zazwyczaj kości długich, w 30% towarzyszy innej.....
.... .... .. .... .... .. ... . Powoduje charakterystyczne „ balonowate ” rozdęcie kości, często wielokomorowa.
Torbiel prosta (cystis ossea)
Odosobniona zmiana o nieznanej etiologii, gł poniŜej 20 rŜ, w k. długich, częstozł. Patologiczne „jakby się
przesuwała z wiekiem”kość przyrasta na długość- zmiana jej lokalizacji
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • emaginacja.xlx.pl

    •