Układ i znaczenie bilansu płatniczego, Mikro- i makroekonomia

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Układ i znacznie bilansu
płatniczego
Jan J. Michałek
JJ Michalek
Bilans płatniczy: zapis pozycji
{
Bilans płatniczy
: szczegółowy zapis
poszczególnych składników transakcji
zagranicznych; odnotowuje wszystkie płatności
jednostek fizycznych prawnych i rządowych z
obcokrajowcami.
{
Debet:
każda transakcja powodująca płatności
krajowców na rzecz zagranicy (ze znakiem (-))
{
Kredyt
: każda transakcja powodująca wzrost
należności od obcokrajowców (+).
JJ Michalek
Dwa rodzaje rachunków bilansu
płatniczego
{
Rachunek
obrotów bieżących (CA):
{
Głównie eksport i import towarów i usług (i inne
pozycje)
{
Rachunek
obrotów kapitałowych (CAP)
:
{
wszystkie transakcje związane z zakupem lub
sprzedażą aktywów.
{
Aktywa
(
asset
): jakakolwiek forma gromadzenia
bogactwa: pieniądze, akcje, długi rządowe, własność
ziemi, fabryk czy rzadkie znaczki pocztowe.
JJ Michalek
Podwójne księgowanie w bilansie
płatniczym
{
Podwójne księgowanie
:
podstawowa zasada w bilansie
płatniczym. tzn. każda transakcja międzynarodowa
automatycznie wchodzi dwukrotnie do b.p. raz jak kredyt a raz
jako debet
{
przykład
: zakup przez firmę amerykańską włoskiej
maszyny do zmywania czekiem na wystawionym 1000$.
{
transakcja: zapisana w bilansie bieżącym (CA) jako debit
1000$ i jako kredyt w bilansie obrotów kapitałowych.
{
Î
Bilans płatniczy w sensie formalnym jest zawsze
zrównoważony
: CA+CAP=0.
{
Np. Deficyt bilansu obrotów bieżących musi być sfinansowany
przez nadwyżkę bilansu obrotów kapitałowych
JJ Michalek
Uproszczony b.p. USA w 1994 (mld. $):
bilans obrotów bieżących
Pozycje
Kredyt
Debet
Rachunek obrotów bieżących
1. Eksport
832,9
w tym:
Wymiana towarowa
502,7
Dochody z inwestycji
134,9
Inne usługi
195,3
2. Import
-954,4
w tym:
Wymiana towarowa
-669,1
Dochody z inwestycji
-135,3
Inne usługi
-150,0
3. Transfery jednostronne netto
-34,1
Saldo bilansu obrotów bieżących [1+2+3)
-155,7
JJ Michalek
Bilans handlowy
towary: bilans handlowy;
{
Główna pozycja w bilansie prawie każdego kraju;
{
- w latach 50 i 60. USA miały duża nadwyżkę w b.h.
{
duży deficyt w latach 80 i 90. (150 mld. w 1987 i
1994);
{
deficyt często wywołuje wzrost nastrojów
protekcjonistycznych;
{
również w Polsce deficyt budzi obawy: ale nie
utożsamiać go z deficytem b. p.
{
eksport 502 a import 669
{
Î
b.h = -167
JJ Michalek
Bilans usług
{
podróże, usługi transportowe, militarne,
edukacyjne, bankowe, ubezpieczenia
konsulting i.t.d.
{
np. debet gdy Amerykanin (Polak) uczęszcza
na (płatne) wykłady w Oxfordzie
{
-USA mają nadwyżkę w handlu usługami,
głównie dzięki usługom bankowym i
ubezpieczeniowym: 195-150= + 45 mld.
{
bilans
towarów i usług: -167+47 = -122
JJ Michalek
Dochody z inwestycji
{
(procenty i dywidendy) bo dywidendy są np. rekompensatą za
usługi budowlane świadczone przez inwestora w czasie
budowy nowej fabryki.
{
Ogólnie: odzwierciedla dochody czynników produkcji, kraju
do którego należą (ale niekoniecznie pracują),
{
nie zawiera nowych (dokonywanych) inwestycji, lecz dochody
z inwestycji w przeszłości;
{
dywidendy z zagranicy są kredytem bo oznaczają przypływ
kapitałów;
{
równowaga
w tej pozycji (135 mld. dol): do 1994 USA miały
nadwyżkę w tej pozycji (ale częste deficyty CA).
{
aktywa zagraniczne w USA szacowane na 3 bln. (3000 mld.) a
amerykańskie aktywa za granicą na 2.5 bln.
JJ Michalek
Transfery jednostronne
{
płatności, którym nie odpowiada zakup dóbr
czy usług (np. składki na rzecz organizacji
czy pomoc humanitarna).
{
Poza tym transfery emigrantów i emerytury
płacone krajowcom mieszkającym za granicą.
{
W USA w 1994 wynosiły one 34.1 mld. --->
transfery dodaje się do CA i dla równowagi:
do GNP też dodaje się
net transfers
.
JJ Michalek
Bilans obrotów kapitałowych (CAP)
{
-
różnica pomiędzy sprzedażą a nabywaniem (pożyczaniem) aktywów za
granicą
{
- np. bank USA pożyczając 1 mld $ od obcokrajowców zobowiązuje się do
ich spłacenia (z odsetkami) w przyszłości. Wchodzi do CAP ze znakiem
(+)
bo napływ
kapitału
{
-Gdy USA pożycza komuś za granicą 1 mld $ lub zakupuje aktywa za
granicą to jest to odpływ kapitału (-)
{
Dokładniej
komentarz ws. zapisu
:
{
w bilansie pokazuje się tylko pozycję netto w danym roku. Nie uwzględnia
się sprzedaży i odkupywania aktywów w tym samym roku.
{
Transakcje kredytowe np. gdy obcokrajowcy kupują aktywa (bony, skarbowe,
nieruchomości) w USA.
{
Można to traktować jako eksport tytułów własności w zamian za pożyczki
==>
{
ten napływ kapitału stanowi kredyt (+) w amerykańskim BOP (podobnie jak
eksport towarów).
{
==>
Nadwyżka CAP
: gdy
{
suma napływów kapitałów (= kredytom) > suma odpływów (= debetom)
JJ Michalek
Bilans płatniczy USA w 1994 roku:
bilans
obrotów kapitałowych
Rachunek obrotów kapitałowych
4. Aktywa USA ulokowane za granicą (wzrost -)
-125,7
w tym:
aktywa rezerwy oficjalnej
5,3
inne aktywa
-131,0
5. Zagraniczne aktywa ulokowane w USA (wzrost +)
314,6
w tym;
aktywa rezerwy oficjalnej
38,9
inne aktywa
275,7
Saldo rachunku obrotów kapitałowych (4+5)
188,9
Rozbieżności statystyczne (saldo błędów i opuszczeń):
-33,3
JJ Michalek
Znacznie CAP dla równoważenia bilansu
obrotów bieżących
{
dla pokrycia deficytu CA w 1994 (156 mld $) potrzebna jest
nadwyżka CAP
{
tzn. wzrost zadłużenia netto na tą sumę lub sprzedaż
amerykańskich aktywów;
{
a w rzeczywistości:
{
wzrost amerykańskich aktywów za granicą (ze znakiem - to
znaczy odpływ kapitałów, zmniejszenie aktywów: -131 mld $)
{
wzrost zagranicznych aktywów w USA (+314.6 mld $)
{
zmiana stanu netto CAP: -125 + 314 = 189
{
==> tzn.
nadwyżka bilansu obrotów kapitałowych (189 mld $)
{
a w tym saldo rezerw oficjalnych: +44.2 (por. dalej)
JJ Michalek
Saldo błędów i opuszczeń
{
Ponieważ wystąpiła większa
nadwyżka CAP (189) niż deficyt CA (-
156) = 33.3
to różnica jest nazywana saldem błędów i opuszczeń;
{
- wynika z tego, że te same transakcje księgowane dwukrotnie ale z
różnych źródeł
:
{
np. od władz celnych (napływ towarów) i z banków (płatności).
Zakres, dokładność i czas tych zapisów może być różny
{
==> powstają różnice, które po skumulowaniu są zapisane w tym
saldzie błędów i opuszczeń.
{
w 1994: w USA saldo to
wynosiło - 33.3 mld $.
{
--> najczęściej te transakcje są nieuchwytne:
{
- na rachunku obrotów kapitałowych (szczególnie dywidendy i
procenty)
{
- w obrotach dotyczących usług.
{
(dane handlowe są dużo bardziej dokładne i wiarygodne).
JJ Michalek
Zmiany rezerw oficjalnych
{
zakupy i sprzedaż aktywów przez bank centralny (BC): inaczej
zmiana netto w zasobach zagranicznej waluty oraz saldo pożyczek
sektora centralnego
{
kredyt
: spadek rezerw BC USA lub wzrost rezerw zagranicznych
trzymanych w USA (dla ułatwienia spadek rezerw traktować jako
“eksport” zagranicznych dewiz)
{
debet
: wzrost poziomu rezerw amerykańskich lub spadek rezerw
zagranicznych trzymanych przez inne BC’s w USA.
{
Ogólnie: zmiany rezerw kompensują różnice pomiędzy całkowitymi
płatnościami i przychodami na innych rachunkach.
{
Oficjalne rezerwy międzynarodowe:
zagraniczne aktywa trzymane
przez BC dla zapobiegania napięciom w gospodarce narodowej.
{
-dawniej głównie złoto po cenie oficjalnej obecne najczęściej dolary i
inne dewizy oraz bony skarbowe. Własne zasoby BC nie są
traktowane jako rezerwy międzynarodowe.
JJ Michalek
Saldo bilansu płatniczego
{
Bilans płatniczy
(b.p): suma bilansu obrotów bieżących (CA), sumy rachunku
kapitałowego (CAP) bez części dotyczącej rezerw oraz transakcji oficjalnymi rezerwami
służącymi pokryciu deficytu rachunku obrotów bieżących.
{
Znaczenie ekonomiczne: bilans transakcji oficjalnych pełni funkcję akomodacyjną dla
autonomicznych decyzji ekonomicznych osób fizycznych, prawnych i agencji
rządowych.
{
b.p.: mierzy nierównowagę w rozliczeniach międzynarodowych.
{
- deficyt oznaczający utratę rezerw może być sygnałem poważnego kryzysu. Czyli w
zapisie:
{
CA +CAP (bez transakcji oficjalnych) + bilans rezerw oficjalnych + saldo błędów = 0
{
-155.7 + 144.7+ 44.2 - 33.3 = 0
{
Inny zapis:
{
CA +CAP (bez transakcji oficjalnych) + saldo błędów
=
bilans płatniczy
{
-155.7 + 144.7 - 33.3 = - 44.2
{
lub jeszcze inaczej:
{
- bilans transakcji oficjalnych = bilans płatniczy
{
- (44.2) = - 44.2
{
Potrzebna duża ostrożność w interpretacji b.p. bo nie zawsze można uchwycić transakcje
rezerwami dewizowymi B.C.: (gdyby np. Bundesbank dokona tej samej transakcji za
pośrednictwem prywatnego banku angielskiego który złożył depozyt dolarowy w a
prywatnym banku amerykańskim ===> nastąpiłby napływ kapitału do USA ale nie
nastąpiłoby formalnie zwiększenie deficytu w poziomie rezerw w USA).
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • emaginacja.xlx.pl

    •