układ dopełniacza2, Lekarski WLK SUM, lekarski, biochemia, enzymy

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Postepy Hig Med Dosw. (online), 2007; 61: 167-177
e-ISSN 1732-2693
www.
phmd
.pl
Review
Rola układu dopełniacza w fi zjologii i patologii*
Received:
2007.01.11
Accepted:
2007.03.08
Published:
2007.03.28
The role of complement in physiology and pathology
Izabela Klaska
1
, Jerzy Z. Nowak
1,2
1
Centrum Biologii Medycznej, Polska Akademia Nauk, Łódź
2
Zakład Farmakologii, Uniwersytet Medyczny, Łódź
Streszczenie
Wykryty ponad sto lat temu układ dopełniacza stanowi istotny element wrodzonych mechani-
zmów odpowiedzi immunologicznej. Grupa około 40 białek tworząca układ dopełniacza, poprzez
wspomaganie procesów fagocytozy i nasilanie toczącej się reakcji zapalnej, uczestniczy w obro-
nie organizmu gospodarza przed różnorodnymi czynnikami, np. drobnoustrojami. Wyróżniamy
trzy drogi aktywacji układu dopełniacza: klasyczną, alternatywną oraz lektynową. Aktywacja
układu dopełniacza prowadzi do powstania kompleksu atakującego błonę (MAC) i śmierci li-
tycznej komórki docelowej. Autoagresywny wpływ produktów aktywacji komplementu na orga-
nizm gospodarza ogranicza sprawne funkcjonowanie wielu regulatorów, np. czynnika H (CFH).
Najnowsze dane doświadczalne dotyczące zaburzonej kontroli aktywności układu dopełniacza
sugerują, że przyczyna tych zaburzeń może być uwarunkowana genetycznie. Mutacje genu czyn-
nika H (polimorfi zm
CFH
) oraz czynnika B i składnika C2 mogą mieć fundamentalne znaczenie
dla upośledzonej kontroli i nadmiernej funkcji układu dopełniacza. W pracy omówiono budo-
wę i zasady działania układu dopełniacza oraz funkcjonalne powiązanie tego elementu wrodzo-
nej odpowiedzi układu immunologicznego z patogenezą wielu chorób, takich jak m.in, atypowy
zespół hemolityczno-mocznicowy (aHUS), błoniasto-rozplemowe kłębuszkowe zapalenie nerek
typu II (MPGN II), czy zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (AMD).
Słowa kluczowe:
układ dopełniacza • czynnik H • CFH • fi zjologia • patologia
Summary
The complement system was discovered over one hundred years ago. It is an essential part of
the innate immune system. A group of about 40 proteins assists in phagocytosis and stimulates
infl ammation. The complement system participates in the defense of an organism against diffe-
rent factors, e.g. microorganisms. There are three pathways of complement activation: the classi-
cal, lectin, and alternative. Activation of the complement system leads to the formation of a lytic
macromolecule known as the membrane attack complex (MAC). The MAC may damage target
cells in a process called bacteriolysis. The host organism is protected against the negative impact
of autoimmunity by complement factor H (CFH). Recent experimental studies dealing with the
regulation of the complement system suggest that this control process can be genetically deter-
mined. Mutations in genes encoding CFH (
CFH
polymorphism), factor B, and C2, can be cru-
cial for a defective or insuffi cient regulation of the complement system. This paper surveys recent
achievements on the structure and mechanisms of the complement system and shortly reviews the
correlation between the complement function and pathogenesis of many diseases, including aty-
pical hemolytic uremic syndrome (aHUS), membranoproliferative glomerulonephritis II (MPGN
II), and age-related macular degeneration (AMD).
Key words:
complement system • complement factor H • CFH • physiology • pathology
* Praca wykonana w ramach działalności statutowej CBM PAN w Łodzi i Zakładu Farmakologii UM w Łodzi.
167
Electronic PDF security powered by www.IndexCopernicus.com
Postepy Hig Med Dosw (online), 2007; tom 61: 167-177
Full-text PDF:
Word count:
4446
Tables:
3
Figures:
3
References:
51
Adres autora:
prof. dr hab. med. Jerzy Z. Nowak, Zakład Farmakologii, Uniwersytet Medyczny, ul. Żeligowskiego 7/9,
90-752 Łódź, e-mail: jznowak@pharm.am.lodz.pl
U
KŁAD
IMMUNOLOGICZNY
–
ODPORNOŚĆ
WRODZONA
I
NABYTA
3. Eliminację zmodyfi kowanych bądź też uszkodzonych
komórek gospodarza.
4. Bezpośrednią lizę komórek bakteryjnych i wirusów.
5. Inicjację reakcji zapalnej.
6. Hamowanie precypitacji kompleksów immunologicz-
nych antygen-przeciwciało (ryc. 1) [30,48].
Funkcjonowanie człowieka w środowisku będącym źród-
łem różnorodnych czynników zakaźnych, takich jak wirusy
czy bakterie, możliwe jest dzięki istnieniu układu odpor-
nościowego, określanego także jako układ immunologicz-
ny. Funkcją tego systemu jest wykształcenie odpowiedzi
immunologicznej, na którą składa się rozpoznanie pato-
genu, powstanie adekwatnej reakcji odpornościowej oraz
eliminacja czynnika szkodliwego. Wyróżniamy dwa typy
reakcji odpornościowych: odpowiedź immunologiczną nie-
swoistą o charakterze wrodzonym oraz odpowiedź swoi-
stą, tzw. adaptacyjną, nabywaną w trakcie życia osobni-
czego. Zarówno odporność wrodzona jak i nabyta mogą
występować w postaci humoralnej, tj. związanej z aktyw-
nością immunoglobulin, jak i w postaci komórkowej, tj.
związanej z aktywnością komórek układu immunologicz-
nego [37]. Na wczesne, a więc nieswoiste mechanizmy od-
powiedzi układu odpornościowego składa się aktywność
przeciwciał naturalnych obecnych w surowicy, a także ko-
mórek o właściwościach fagocytarnych (monocyty, ma-
krofagi, granulocyty) i cytotoksycznych (komórki NK –
natural killer). Wymienione wyżej immunokompetentne
komórki fagocytarne gromadzą się w miejscu wniknięcia
czynnika szkodliwego i poprzez wydzielanie wielu me-
diatorów, z których najważniejszą grupę stanowią cyto-
kiny, uczestniczą w rozwoju reakcji zapalnej. Integralną
i niezwykle istotną częścią odpowiedzi immunologicznej
nieswoistej jest również układ dopełniacza wspomagają-
cy fagocytozę i kontrolujący przebieg reakcji zapalnej.
Wytworzone w czasie trwania zapalenia cytokiny deter-
minują rodzaj swoistej odpowiedzi immunologicznej roz-
wijającej się z udziałem limfocytów T-pomocniczych: Th1
i Th2 (T-helper) [30].
Ponadto, w miejscu objętym zakażeniem zwiększa się
przepływ krwi oraz wzrasta przepuszczalność naczyń
włosowatych, co ułatwia przechodzenie przez śródbłonek
naczyń krwionośnych mediatorów istotnych z punktu wi-
dzenia trwającej reakcji zapalnej [30].
Aktywacja układu dopełniacza zachodzi w sposób kaskado-
wy co oznacza, że każdy kolejny składnik aktywuje następ-
ny. Wyróżniamy trzy drogi aktywacji dopełniacza: klasyczną,
alternatywną i lektynową (ryc. 2). Klasyczna droga aktywacji
komplementu, opisana po raz pierwszy w 1890 r., zachodzi
za pośrednictwem swoistych immunoglobulin związanych
z powierzchnią drobnoustrojów, czyli stanowi element na-
bytej odporności immunologicznej [6,37]. Rozpoczyna się
w chwili połączenia kompleksu antygen-przeciwciało (np.
antygen
Escherichia coli
– przeciwciała anty-
E. coli
) z obec-
ną w surowicy cząsteczką C1q dopełniacza, co prowadzi do
dysocjacji kompleksu C1 (C1q, C1r, C1s). Uwolnione pro-
teazy serynowe (C1r, C1s) rozszczepiają kolejne składni-
ki układu dopełniacza (C4 ® C4a, C4b; C2 ® C2a, C2b).
Fragmenty C4b i C2a tworzą tzw. konwertazę C3 (C4b2a),
która prowadzi do rozszczepienia wielu cząsteczek C3 (C3
® C3a, C3b). Powstające pod wpływem konwertazy C3
fragmenty C3b są wiązane na powierzchni komórki doce-
lowej. Kompleks cząsteczek C4b2aC3b to tzw. konwertaza
C5. W wyniku aktywności konwertazy C5 cząsteczka C5
rozpada się na C5a i C5b. Fragment C5b ulega związaniu
z powierzchnią komórki bakteryjnej i indukuje przyłącza-
nie się kolejnych składników kaskady: C6, C7, C8 (insercja
w błonę komórkową) oraz wielu cząsteczek C9 (polimery-
zacja w błonie komórkowej). Składniki C5b, C6, C7, C8,
(C9)
n
tworzą strukturę określaną jako kompleks atakujący
błonę, w skrócie MAC (membrane attack complex). W wy-
niku depozycji tak dużej liczby cząsteczek (C5b-C9) w ob-
rębie błony komórkowej powstają pory. Klasyczna droga ak-
tywacji układu dopełniacza prowadzi do śmierci litycznej
komórki docelowej (bakterioliza) [20]. Znacznie szybsza,
bo kształtująca się od wniknięcia patogenu przez wrota za-
każenia, jest droga alternatywna (properdynowa). Ta wro-
dzona i nieswoista ochrona polega na spontanicznej opso-
nizacji drobnoustrojów przez cząsteczki C3b dopełniacza,
co ułatwia ich pochłanianie przez komórki fagocytarne.
Zjawisko opsonofagocytozy zachodzi dzięki obecności na
powierzchni komórek fagocytarnych (np. makrofagi) recep-
torów składników dopełniacza (np. CR1 – swoistość w sto-
sunku do C3b i C4b) (ryc. 1) [30].
U
KŁAD
DOPEŁNIACZA
W 1919 r. Jules Bordet (belgijski mikrobiolog; kierownik
Instytutu Pasteura w Brukseli) otrzymał Nagrodę Nobla
z dziedziny medycyny za odkrycie bakteriolitycznych
właściwości surowicy. Zaobserwował on, że rozpad ko-
mórek bakteryjnych
Vibrio cholerae
zachodzi pod wpły-
wem termolabilnych (inaktywacja w temp. powyżej 56°C)
związków surowicy – układu dopełniacza (complement sy-
stem) [17]. Dopełniacz stanowi istotny element wrodzonej
odporności immunologicznej [6]. Grupa około 40 białek
tworząca układ dopełniacza zabezpiecza organizm przed
atakami drobnoustrojów [48]. Działanie tego systemu wy-
raża się poprzez:
1. Opsonizację mikroorganizmów (ułatwianie fagocyto-
zy).
2. Chemotaksję komórek o właściwościach żernych do
miejsca toczącego się procesu zapalnego.
168
Electronic PDF security powered by www.IndexCopernicus.com
Klaska I. i Nowak J. Z. – Rola układu dopełniacza w fi zjologii i patologii
rza, nie czekając na pojawienie się swoistych w stosunku
do mikroorganizmu przeciwciał, uruchamia kaskadę nie-
swoistych reakcji obronnych. Niestety, alternatywna akty-
wacja układu dopełniacza, poza korzystnym z punktu wi-
dzenia gospodarza niszczeniem komórek drobnoustrojów,
oddziałuje także na własne tkanki. Autoagresywny wpływ
produktów aktywacji na organizm gospodarza ogranicza
sprawne funkcjonowanie wielu regulatorów, np. czynni-
ka H [28,30].
Układ dopełniacza kontrolowany jest przez wiele regu-
latorów określanych skrótową nazwą RCA (regulators of
complement activation). Rodzina tych białek składa się z:
czynnika H (complement factor H – CFH), białka FHL-1
(factor H-like protein-1), białka wiążącego C4, tzw. C4-bp
(C4-binding protein), białek błonowych DAF (decay-acce-
lerating factor – CD55) i MCP (membrane cofactor pro-
tein – CD46), czynnika restrykcji homologicznej HRF20
(homologous restriction factor – CD59) oraz receptorów
dopełniacza CR1 (CD35) i CR2 (complement receptor).
Regulatory te mogą występować w surowicy (CFH, FHL-1,
C4-bp), bądź też ulegać ekspresji na powierzchni komórek
gospodarza (DAF, MCP, CR1, CR2, HRF20).
Ryc. 1. Rola układu dopełniacza. Układ dopełniacza wspiera
mechanizmy wrodzonej odporności immunologicznej przez:
bezpośrednie zabijanie drobnoustrojów za pośrednictwem
lizy, chemotaksję komórek fagocytarnych, ułatwianie procesu
fagocytozy (opsonizacja drobnoustrojów)
Funkcjonowanie regulatorów aktywacji układu dopełnia-
cza polega na:
1. Hamowaniu gromadzenia się konwertazy C3.
2. Inaktywacji zdeponowanych na powierzchni komórki
cząsteczek C3b (reakcja zachodzi przy współudziale
czynnika I oraz kofaktorów: CFH i FHL-1, oraz CR1
i MCP).
3. Niszczeniu konwertazy C3bBb (reakcja zachodzi dzięki
aktywności czynników CFH i FHL-1 oraz CR1 i DAF)
(tabela 1) [30,48].
W odróżnieniu od klasycznej, w alternatywnej drodze ak-
tywacji układu dopełniacza składnik C3 rozpada się na
fragmenty C3a i C3b w sposób spontaniczny. Związane
na powierzchni drobnoustrojów cząsteczki C3b łączą się
w obecności jonów Mg
2+
z czynnikiem B. Pod wpływem
proteazowej aktywności czynnika D czynnik B rozpada się
na Ba i Bb. Z udziałem properdyny (stabilizator), powstaje
konwertaza drogi alternatywnej – konwertaza C3 (C3bBb).
Na skutek rozłożenia cząsteczki C3 i przyłączenia się po-
wstałego fragmentu C3b do C3bBb powstaje konwertaza
C5 (C3b2Bb). Kolejne etapy alternatywnej drogi aktywa-
cji układu dopełniacza są identyczne jak podczas proce-
su aktywacji zależnego od przeciwciał (droga klasyczna).
Trzecia z wymienionych dróg, tzw. lektynowa, jest zwią-
zana z połączeniem cząsteczki cukru (mannoza, fruktoza
bądź też N-acetyloglukozamina) obecnej na powierzchni
bakterii z lektyną wiążącą mannozę tzw. MBL (mannose
binding lectin) [28,37]. Ta interakcja czyni kompleks MBL
wrażliwym na działanie proteaz serynowych MASP (man-
nose-binding lectin-associated serine protease) oraz pro-
wadzi do rozkładu czynników C2 i C4 układu dopełnia-
cza. Kolejne etapy lektynowej drogi aktywacji przebiegają
analogicznie jak podczas drogi klasycznej (ryc. 2) [30].
Powstające podczas kaskadowej aktywacji białek dopeł-
niacza anafi latoksyny (C3a, C4a, C5a) uczestniczą w che-
motaksji komórek immunokompetentnych oraz w degra-
nulacji komórek tucznych [20].
R
ODZINA
BIAŁEK
CZYNNIKA
H
Rodzina białek czynnika H obejmuje siedem podobnych
pod względem struktury i funkcji elementów. Geny kodu-
jące białka należące do tej grupy są u człowieka umiejsco-
wione na chromosomie 1q32. Najlepiej poznanym przedsta-
wicielem omawianej grupy jest czynnik H (CFH). Białko
to reguluje aktywację dopełniacza na drodze alternatyw-
nej oraz wykazuje właściwości przeciwzapalne. Sugeruje
się, że funkcja białka FHL-1 jest zbliżona do funkcji CFH.
Rola pozostałych pięciu białek określanych skrótowo FHR
(factor H-related proteins) jest dotąd bliżej nieokreślo-
na. Syntetyzowane przede wszystkim w wątrobie, CFH,
FHL-1, oraz białka FHR (FHR-1, -2, -3, -4, -5), są zbu-
dowane z około 60 aminokwasowych domen określanych
jako „krótkie odcinki zgodności” (short consensus repeat
– SCR). Szczegółowa analiza sekwencji domen SCR bu-
dujących cząsteczki tych białek wykazała wysoki stopień
homologii. Fragmenty wysoce konserwatywne obejmują
aminokwasy 6-10 domeny SCR umiejscowione na C-koń-
cu. Różnice w budowie między poszczególnymi członka-
mi rodziny białek CFH polegają głównie na odmiennej
liczbie domen SCR wchodzących w skład danej cząstecz-
ki (tabela 2) [50,51].
Wspomniana wcześniej alternatywna droga aktywacji do-
pełniacza jest podstawowym mechanizmem wrodzonego
układu odpornościowego. Wniknięcie czynnika zakaź-
nego do organizmu gospodarza uruchamia wiele reakcji
zmierzających do eradykacji drobnoustroju. Zaletą tej dro-
gi aktywacji jest oszczędność czasu. Organizm gospoda-
C
ZYNNIK
H
UKŁADU
DOPEŁNIACZA
Czynnik H (CFH) to białko osocza regulujące aktywację
układu dopełniacza, występujące w surowicy w zakresie
169
Electronic PDF security powered by www.IndexCopernicus.com
Postepy Hig Med Dosw (online), 2007; tom 61: 167-177
Ryc. 2. Porównanie aktywacji dopełniacza na drodze
klasycznej, lektynowej oraz alternatywnej.
Aktywacja klasycznej drogi układu
dopełniacza zachodzi z udziałem swoistych
przeciwciał związanych z powierzchnią
antygenu np. bakterii. Lektynowa droga
aktywacji układu dopełniacza zachodzi
z udziałem cząsteczek MBL wiążących
oligosacharydy powierzchniowe patogenu.
Alternatywna ścieżka aktywowana
jest spontanicznie na skutek zetknięcia
obecnych w surowicy cząsteczek C3
układu dopełniacza z drobnoustrojem.
Ostatecznie wszystkie drogi aktywacji
układu dopełniacza prowadzą do powstania
kolejno: konwertazy C3, konwertazy C5
oraz inicjującego śmierć lityczną komórki
docelowej kompleksu atakującego błonę
(MAC)
stężeń 110–615 μg/ml. W 1965 r. Nilsson i Mueller-Eberhard
zaklasyfi kowali tę glikoproteinę do b1H globulin [8,25].
CFH jest zbudowany z 20 domen SCR określanych także
jako moduły CCP (complement control protein modules)
[6]. Powtarzające się odcinki SCR, stanowiące „szkielet”
cząsteczki, wpływają na swoistość w stosunku do wiąza-
nych białek [30].
glikozaminoglikanów czy sulfopolisacharydów (np. hepa-
ryna), podnosi powinowactwo CFH do C3b [6]. W obrę-
bie CFH zidentyfi kowano trzy miejsca wiązania peptydów
C3 (SCR 1-4 w części N-terminalnej, SCR 12-14 w cen-
tralnej części CFH oraz SCR 19-20 w obrębie fragmentu
C-końcowego), trzy miejsca wiązania heparyny (SCR 7,
SCR 13, SCR 19-20) oraz dodatkowe domeny odpowie-
dzialne za interakcje z białkami surowicy czy mikroorga-
nizmami [51].
Funkcją CFH oraz pozostałych regulatorów jest:
1. Hamowanie stabilnego powstawania enzymów konwer-
tazy C3 szlaku klasycznego i alternatywnego.
2. Hamowanie wiązania C2 do C4b oraz czynnika B do
C3b.
3. Intensyfi kacja dysocjacji C2a z C4b oraz Bb z C3b.
Z
ABURZENIA
UKŁADU
DOPEŁNIACZA
A
CHOROBY
Wrodzone mechanizmy immunologiczne, w tym układ
dopełniacza, stanowią pierwszą linię obrony gospodarza
przed wnikającymi ze środowiska zewnętrznego czynni-
kami infekcyjnymi [37]. Zaburzenia mechanizmów fun-
damentalnych z punktu widzenia odporności organizmu
przekładają się na występowanie chorób (ryc. 3, tabela 3).
Przyczyny nieprawidłowego funkcjonowania układu dopeł-
niacza mogą mieć różnorodne podłoże. Niejednokrotnie
dotyczą one mutacji genów odpowiedzialnych za ekspresję
istotnych regulatorów układu dopełniacza (np. CFH ® aty-
powy zespół hemolityczno-mocznicowy, błoniasto-rozple-
mowe kłębuszkowe zapalenie nerek typu II, zwyrodnienie
plamki związane z wiekiem – AMD), bądź też poszcze-
CFH jest ponadto kofaktorem czynnika I katalizującego re-
akcję rozkładu cząsteczek C3b i C4b (ryc. 2) [6,30].
CFH charakteryzuje się zdolnością do wiązania i inak-
tywowania cząsteczek C3b dopełniacza, zarówno obec-
nych w osoczu, jak i związanych z powierzchnią komórki
[51]. Na efektywność inaktywacji cząsteczek C3b, zwią-
zanych z powierzchnią komórek gospodarza, wpływają
różnorodne czynniki chemiczne. Przykładowo, ekspresja
na powierzchni komórek gospodarza kwasów sjalowych,
170
Electronic PDF security powered by www.IndexCopernicus.com
Klaska I. i Nowak J. Z. – Rola układu dopełniacza w fi zjologii i patologii
Tabela 1. Znaczenie i skutki niedoboru wybranych składników i regulatorów układu dopełniacza
Składnik
Funkcja
Skutki niedoboru
C3
• ważne elementy klasycznej drogi aktywacji układu dopełniacza
• zaburzenia klasycznej drogi aktywacji dopełniacza
C4
Czynnik B
• ważny element alternatywnej drogi aktywacji układu dopełniacza
• uczestniczy w rozpuszczaniu kompleksów immunologicznych
• stymuluje wzrost limfocytów B i monocytów
• zaburzenia alternatywnej drogi aktywacji dopełniacza
Czynnik H
• reguluje alternatywną drogę aktywacji układu dopełniacza
(inhibitor)
• wiąże i inaktywuje cząsteczki C3b obecne w surowicy oraz związane
z powierzchnią komórek gospodarza
• kofaktor czynnika I
• zaburzenia alternatywnej drogi aktywacji dopełniacza
Czynnik I
• rozkłada i inaktywuje konwertazę C3 oraz cząsteczki C3b
• zaburzenia alternatywnej drogi aktywacji dopełniacza
Tabela 2. Rodzina białek czynnika H (CFH) u człowieka
nienie rozsiane, choroba Creutzfeldta-Jakoba, choroba
Huntingtona, zespół Downa, choroba naczyniowa mózgu,
zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, astma, czy schi-
zofrenia [12,16,19,36,47].
Masa
cząsteczkowa
[kDa]
Liczba domen
SCR budujących
cząsteczkę
Nazwa
N
IETYPOWY
ZESPÓŁ
HEMOLITYCZNO
-
MOCZNICOWY
Czynnik H
150
20
Zespół hemolityczno-mocznicowy (hemolytic uremic syn-
drome – HUS) to choroba, podczas której dochodzi do
rozwoju niedokrwistości hemolitycznej, trombocytope-
nii, tworzenia się rozległych mikrozakrzepów, oraz zmian
patologicznych w obrębie nerek prowadzących do upo-
śledzenia ich czynności [51]. Typowa postać HUS dotyka
przede wszystkim dzieci i jest związana głównie z infek-
cjami bakteriami Gram-ujemnymi wytwarzającymi wero-
toksynę (enterokrwotoczne szczepy
Escherichia coli
lub
Shigella
). U osób dorosłych występuje atypowa postać
HUS (aHUS). U podstaw tej odmiany HUS leżą heterozy-
gotyczne mutacje genetyczne. Na skutek mutacji punkto-
wej genu kodującego CFH w obrębie SCR 20 pojawia się
kodon przedwczesnej terminacji transkrypcji. Modyfi kacje
te prowadzą do zaburzeń w regulacji alternatywnej drogi
aktywacji układu dopełniacza i są bezpośrednią przyczy-
ną rozwoju choroby. Do czynników etiologicznych aHUS
zaliczamy również obecność autoprzeciwciał swoistych
w stosunku do CFH oraz mutacje genów czynnika I i biał-
ka MCP [4,15,48].
FHL-1
–
7
FHR-1α
37
FHR-1
5
FHR-1β
43
FHR-2
24
FHR-2
4
FHR-2a
29
FHR-3
35–56
5
FHR-4
86
5
FHR-5
62
9
gólnych składników kaskady komplementu (np. czynnik
B ® AMD; C1q ® zapalenie nerek w toczniu rumienio-
watym układowym). Według najnowszych doniesień po-
limorfi zm genu CFH stanowi także czynnik ryzyka pod-
czas rozwoju zawału mięśnia sercowego [14].
B
ŁONIASTO
-
ROZPLEMOWE
KŁĘBUSZKOWE
ZAPALENIE
NEREK
TYPU
II
Drobnoustroje chorobotwórcze wykształciły wiele mecha-
nizmów umożliwiających im unikanie odpowiedzi układu
immunologicznego, np. bakterie
Streptococcus pyogenes
wiążą syntetyzowane przez gospodarza białka CFH/FHL-1,
będące bardzo ważnymi regulatorami układu dopełniacza.
Gatunki bakterii zdolne do wiązania czynników regulują-
cych aktywację dopełniacza, oraz typy komórek nowotwo-
rowych wiążące bądź też syntetyzujące te czynniki
de novo
,
hamują lizę zależną od aktywacji dopełniacza [49].
Błoniasto-rozplemowe kłębuszkowe zapalenie nerek typu
II (membranoproliferative glomerulonephritis II – MPGN
II), nazywane również mezangialno-włośniczkowym kłę-
buszkowym zapaleniem nerek, to postępująca choroba
z grupy glomerulopatii przebiegająca z nadciśnieniem
tętniczym (50–80% chorych), krwinkomoczem i białko-
moczem (35%), zespołem nerczycowym (35%), o zazwy-
czaj niekorzystnym przebiegu u młodych dorosłych [38].
Wywoływana jest niekontrolowaną aktywacją alterna-
tywnej drogi układu dopełniacza. U podstaw tych zabu-
rzeń znajduje się niedobór lub brak CFH, bądź też obec-
ność autoprzeciwciał skierowanych przeciwko czynnikowi
nefrytycznemu C3 (C3 nephritic factor – C3NeF). CFH
oraz C3NeF mają właściwości regulatorowe w stosunku
Dopełniacz uczestniczy również w rozwoju wielu chorób
autoimmunologicznych, np. reumatoidalnego zapalenia
stawów [13]. Uszkodzenia tkanek gospodarza powstają-
ce przy współudziale białek układu dopełniacza obser-
wuje się także w przebiegu chorób takich jak: stward-
171
Electronic PDF security powered by www.IndexCopernicus.com
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • emaginacja.xlx.pl

    •