Uchylenie-lub-zmiana-decyzji-w-sprawie-świadczeń-rodzinnych-zasady-orzekania-skutek-decyzji,

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->Uchylenie lub zmiana decyzji w sprawie świadczeń rodzinnych - zasady orzekania; skutek decyzjiWyrokWojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Łodziz dnia 10 czerwca 2011 r.II SA/Łd 387/11Teza1. Zakresy wszystkich wyszczególnionych w art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniachrodzinnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 ze zm.) podstaw uchylenia lub zmiany decyzji są rozłączne, tensam stan faktyczny nie powinien być zatem kwalifikowany jako wypełniający jednocześnie dyspozycję kilkuprzesłanek uchylenia lub zmiany decyzji, stosowanych zamiennie według wyboru organu wydającego decyzję.Zaś podstawa zmiany bądź uchylenia przez organ decyzji winna bowiem jasno wynikać z uzasadnienia decyzji iznajdować oparcie w treści obowiązujących przepisów prawa.2. Zasadą jest, że decyzja wydana w trybie art. 32 ustawy o świadczeniach rodzinnych może wywrzeć skutkiwyłącznie na przyszłość (ex nunc). Skutek ex tunc (z mocą wsteczną) wiąże się bowiem wyłącznie z wydawaniemaktów o charakterze deklaratoryjnym, do których decyzja z art. 32 ust. 1 ustawy, jako dotycząca zmiany lubpozbawienia praw wcześniej nabytych, nie może być zaliczona. Wynika stąd, że stwierdzenie przez organadministracyjny ziszczenia się jednej z określonych w tym przepisie przesłanek może prowadzić do wydaniadecyzji uchylającej lub zmieniającej decyzją pierwotną ze skutkiem ex nunc, czyli jedynie na przyszłość. Jednakżewyjątkiem od konstytutywnego charakteru tej normy prawnej jest możliwość uchylenia bądź zmiany decyzji zmocą wsteczną (i związanego z tym pozbawienia strony prawa do wypłaconego jej już świadczenia) wyłącznie napodstawie trzeciej przesłanki, jaką jest instytucja świadczenia nienależnego, podlegającego zwrotowi.3. Treść art. 30 i 32 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych nie wyklucza przyjęcia, iż organ może równieżorzec o uchyleniu decyzji oraz zwrocie nienależnego świadczenia jedną decyzją. Za przyjęciem takiegorozwiązania przemawia przedmiot uregulowania, względy ekonomiki postępowania oraz pewności adresatówdecyzji co do zakresu ich uprawnień. W obu rozstrzygnięciach przedmiotem postępowania jest ta samaprzesłanka - nienależnego pobrania świadczeń z uwagi na zaistnienie okoliczności powodujących ustanie lubzawieszenie prawa do świadczeń rodzinnych albo wstrzymanie wypłaty świadczeń rodzinnych w całości lub wczęści, jeżeli osoba pobierająca te świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania. Przedmiotembadania organu jest zatem w istocie jedna kwestia wzruszenia decyzji z uwagi na nienależne pobranie świadczeńi zwrotu wypłaconych w oparciu o nią świadczeń.--LegalisUstawa o świadczeniach rodzinnych, Art. 30, Art. 32 ust. 1Numer 363917Skład sąduJoanna Sekunda-Lenczewska (przewodniczący)Sławomir Wojciechowski (sprawozdawca)Arkadiusz BlewązkaSentencjaDnia 10 czerwca 2011 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi - Wydział II po rozpoznaniu na rozprawie wdniu 10 czerwca 2011 roku sprawy ze skargi D. J. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. zdnia (...) nr (...) w przedmiocie zmiany decyzji ostatecznej w części dotyczącej okresu przyznania prawa dozasiłku rodzinnego oraz dodatku;1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta Ł. z dnia (...) znak: (...);2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do dnia uprawomocnienia się wyroku.UzasadnienieWnioskiem z dnia 29 lipca 2008 r. D. J. wystąpiła do Prezydenta Miasta Ł. o przyznanie w okresieświadczeniowym 2008/2009 świadczeń rodzinnych na dzieci: M. i D. J.Decyzją z dnia (...) r. nr (...) Prezydent Miasta Ł. przyznał wnioskowane świadczenia w postaci:- zasiłku rodzinnego na dziecko M. J., w kwocie 64 zł. miesięcznie, na okres od dnia 1 września 2008 r. do dnia31 sierpnia 2009 r.;- zasiłku rodzinnego na dziecko D. J., w kwocie 64 zł. miesięcznie, na okres od dnia 1 września 2008 r. do dnia31 sierpnia 2009 r.;- dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego na dziecko M. J., wkwocie 80 zł. miesięcznie, na okres od dnia 1 września 2008 r. do dnia 30 listopada 2008 r.;- dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego na dziecko D. J., wkwocie 80 zł. miesięcznie, na okres od dnia 1 września 2008 r. do dnia 30 listopada 2008 r.;- dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego na dziecko M. J., w kwocie 150 zł-jednorazowo we wrześniu 2008 r.;- dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego na dziecko D. J., w kwocie 150 złjednorazowo we wrześniu 2008 r.Decyzją z dnia (...) r. nr (...) Prezydent Miasta Ł. zmienił swoje poprzednie rozstrzygnięcie i orzekł o przyznaniu:- zasiłku rodzinnego na dziecko M. J., w kwocie 64 zł. miesięcznie, na okres od dnia 1 września 2008 r. do dnia31 października 2009 r.;- zasiłku rodzinnego na dziecko D. J., w kwocie 64 zł. miesięcznie, na okres od dnia 1 września 2008 r. do dnia31 października 2009 r.;- dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego na dziecko M. J., wkwocie 80 zł. miesięcznie, na okres od dnia 1 listopada 2008 r. do dnia 31 października 2009 r.Decyzją z dnia (...) r. nr (...), Prezydent Miasta Ł. zmienił swoją ostateczną decyzję z dnia (...) r. nr (...),zmieniającą decyzję z dnia (...) r. nr (...) w części dotyczącej okresu przyznania prawa do zasiłku rodzinnego orazdodatku do zasiłku do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego,wnioskowanych na dziecko M. J. i orzekł o przyznaniu:- zasiłku rodzinnego na dziecko M. J., w kwocie 64 zł. miesięcznie, na okres od dnia 1 września 2008 r. do dnia30 września 2009 r.- dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego na dziecko M. J., wkwocie 80 zł. miesięcznie, na okres od dnia 1 września 2008 r. do dnia 30 września 2009 r.Pozostałe rozstrzygnięcie zmienionej decyzji pozostawiono bez zmian.W uzasadnieniu rozstrzygnięcia, organ l instancji powołał się na treść art. 32 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. oświadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. Nr 139, poz. 992 ze zm.), zgodnie z którym organ właściwy lub marszałekwojewództwa mogą bez zgody strony zmienić lub uchylić ostateczną decyzję administracyjną na mocy którejstrona nabyła prawo do świadczeń rodzinnych, jeżeli uległa zmianie sytuacja rodzinna lub dochodowa rodzinymająca wpływ na prawo do świadczeń rodzinnych, członek rodziny nabył prawo do świadczeń rodzinnych winnym państwie w związku ze stosowaniem przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego alboosoba nienależnie pobrała świadczenie. W ocenie organu I instancji, w sprawie niniejszej zmianie uległa sytuacjarodzinna strony, bowiem od dnia 1 października 2009 r. syn D. J. - M. J. nie zamieszkuje z matką i pozostaje podopieką swojego ojca. Stosownie do treści art. 27 ust. 2 ww. ustawy, w przypadku gdy dziecko nie pozostaje wewspólnym gospodarstwie domowym z obojgiem rodziców, świadczenia wypłaca się temu z nich pod któregoopieką przebywa. W sprawie niniejszej dziecko pozostaje pod opieką ojca od dnia 1 października 2009 r. i od tegoczasu świadczenia na syna nie przysługują jego matce.Od decyzji powyższej odwołała się D. J. Skarżąca nie zakwestionowała dokonanych przez organ l instancjiustaleń faktycznych, stwierdziła jednakże, iż angażowała się w sprawy związane z wychowaniem i utrzymaniemsyna, zaś środki uzyskiwane ze świadczeń rodzinnych przeznaczała na pokrycie wydatków związanych zutrzymaniem dziecka. Skarżąca wskazała również, iż jest w trakcie sprawy rozwodowej z ojcem dziecka, który wocenie skarżącej, zabrał syna do siebie, aby uniknąć płacenia alimentów.Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. decyzją z dnia (...) roku nr (...), działając na podstawie art. 138 § 1 pkt1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071ze zm.), w związku z art.art. 4 ust. 1 i 2, art. 27 ust. 2 oraz art. 32 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. oświadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. Nr 139, poz. 992 ze zm.) utrzymało w mocy decyzję organu I instancji.W ocenie Kolegium w sprawie ma zastosowanie przepis art. 27 ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych, którystanowi, że w przypadku, gdy dzieci nie pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z obojgiem rodziców,świadczenia wypłaca się temu z rodziców pod którego opieką dzieci się znajdują. Organ odwoławczy wskazał, żez dokumentów niniejszej sprawy wynika, iż od dnia 1 października 2009 r. M. J. znajduje się pod opieką ojca, zktórym wspólnie zamieszkuje. Organ stanął na stanowisku, iż powyższe skutkuje brakiem podstaw do przyznaniaskarżącej świadczeń rodzinnych na to dziecko.Zdaniem organu odwoławczego w sprawie niniejszej bezspornym jest, iż sytuacja rodzinna strony uległa zmianie,bezspornym jest również, iż zmiana ta ma wpływ na prawo do otrzymywania świadczeń. W związku z powyższym,zmiana decyzji przyznającej skarżącej świadczenia rodzinne na syna była - na podstawie art. 32 cyt. ustawy -zasadna i uprawniona.W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Ł. skarżąca zauważyła, iż angażowała się wwychowanie dziecka i partycypowała w kosztach jego utrzymania, zatem jej zdaniem była uprawniona dopobrania spornego świadczenia.W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie.Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:Skarga zasługuje na uwzględnienie, aczkolwiek z innych powodów niż w niej podniesiono.Stosownie do treści art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawoo ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) i art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r.Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) - dalej jako PostAdmU,sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności administracji publicznej.Kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.W rozumieniu powyższych przepisów, sąd administracyjny bada legalność, czyli innymi słowy zgodnośćzaskarżonego aktu administracyjnego z obowiązującymiw dacie jego podjęcia przepisami prawa materialnego, określającymi prawai obowiązki stron oraz z przepisami proceduralnymi, normującymi zasady postępowania przed organamiadministracji publicznej. Natomiast stosownie do art. 145 § 1 pkt 1 PostAdmU, uwzględnienie przez sądadministracyjny skargi i uchylenie zaskarżonej decyzji lub postanowienia następuje wówczas, gdy sąd stwierdzi:naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy (lit. a), naruszenie prawa dające podstawę dowznowienia postępowania administracyjnego (lit. b), albo inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogłomieć ono istotny wpływ na wynik sprawy (lit. c). Po myśli art. 134 § 1 PostAdmU rozstrzygając daną sprawę, sądnie jest związany zarzutami i wnioskami skargi. Może również zastosować przewidziane ustawą środki w celuusunięcia naruszenia prawa w stosunku do aktów lub czynności wydanych lub podjętych we wszystkichpostępowaniach, prowadzonych w granicach sprawy, której dotyczy skarga, jeżeli jest to niezbędne dlakońcowego jej załatwienia (art. 135 PostAdmU). Sąd jest zatem uprawniony do oceny zgodności z prawemzaskarżonego aktu, nawet wówczas gdy dany zarzut nie został w skardze podniesiony.W następstwie rozpoznania skargi wniesionej w niniejszej sprawie, nie będąc ograniczonym zarzutami iwnioskami skargi Wojewódzki Sąd Administracyjny w Ł. dopatrzył się w zaskarżonej decyzji jak również jąpoprzedzającej tego rodzaju uchybień, które obligowały Sąd do wyeliminowania ich z obrotu prawnego.Przedmiotem sądowej kontroli w niniejszej sprawie jest ocena legalności decyzji Samorządowego KolegiumOdwoławczego w Ł., którą utrzymano w mocy decyzję organu I instancji zmieniającą wcześniejszą decyzję oprzyznaniu prawa do zasiłku rodzinnego wraz z dodatkami w związku ze zmianą sytuacji skarżącej,spowodowanej niekwestionowanym przez stronę faktem, iż jej syn - M. J. od dnia 1 października 2009 roku niezamieszkuje z matką, lecz ojcem. Podkreślić warto, iż zaskarżoną decyzją organ zmienił decyzję przyznającąświadczenie argumentując, iż zaistniała zmiana sytuacji rodzinnej skarżącej, mająca wpływ na prawo doświadczeń rodzinnych, przy czym w dacie wydawania decyzji przez organ I instancji - w dniu 20 października2010 r. - świadczenie rodzinne wraz z dodatkami, należne zgodnie z decyzją z dnia 9 stycznia 2009 r. za okres oddnia 1 listopada 2008 r. do dnia 31 października 2009 r. zostały już skarżącej - jak należy mniemać - w całościwypłacone.Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia podlegającego kontroli organy wskazały w szczególności art. 32 ust. 1ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 ze zm.), zgodniez którym organ właściwy może bez zgody strony zmienić lub uchylić ostateczną decyzję administracyjną, na mocyktórej strona nabyła prawo do świadczeń rodzinnych, jeżeli uległa zmianie sytuacja rodzinna lub dochodowarodziny, mająca wpływ na prawo do świadczeń rodzinnych, członek rodziny nabył prawo do świadczeń rodzinnychw innym państwie w związku ze stosowaniem przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznegoalbo osoba nienależnie pobrała świadczenie rodzinne.Z treści art. 32 ust. 1 ustawy wynika, iż zmiana lub uchylenie ostatecznej decyzji administracyjnej, na mocy którejstrona nabyła prawo do świadczeń rodzinnych, nastąpić może w trzech różnych przypadkach, z których instytucjaświadczenia nienależnego uregulowana jest w art. 30 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Przepis ten stanowi, iżosoba, która pobrała nienależnie świadczenia rodzinne, jest obowiązana do ich zwrotu, zaś za nienależniepobrane świadczenia rodzinne uważa się:1) świadczenia rodzinne wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawado świadczeń rodzinnych albo wstrzymanie wypłaty świadczeń rodzinnych w całości lub w części, jeżeli osobapobierająca te świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania;2) świadczenia rodzinne przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo winnych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą te świadczenia;3) świadczenia rodzinne wypłacone w przypadku, o którym mowa w art. 23a ust. 5, za okres od dnia, w którymosoba stała się uprawniona do świadczeń rodzinnych w innym państwie w związku ze stosowaniem przepisów okoordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, do dnia wydania decyzji o uchyleniu decyzji przyznającejświadczenia rodzinne;4) świadczenia rodzinne przyznane na podstawie decyzji, której następnie stwierdzono nieważność z powodu jejwydania bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa albo świadczenie rodzinne przyznane napodstawie decyzji, która została następnie uchylona w wyniku wznowienia postępowania i osobie odmówionoprawa do świadczenia rodzinnego.W ocenie Sądu, każda z trzech z wymienionych w art. 32 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych przesłanekstanowi samodzielną i odrębną podstawę uchylenia lub zmiany decyzji. Przyjąć należy, iż zakresy wszystkichwyszczególnionych podstaw uchylenia lub zmiany decyzji są rozłączne, ten sam stan faktyczny nie powinien byćzatem kwalifikowany jako wypełniający jednocześnie dyspozycję kilku przesłanek uchylenia lub zmiany decyzji,stosowanych zamiennie według wyboru organu wydającego decyzję. Zaś podstawa zmiany bądź uchylenia przezorgan decyzji winna bowiem jasno wynikać z uzasadnienia decyzji i znajdować oparcie w treści obowiązującychprzepisów prawa.Dalej należy wyjaśnić, iż istotą decyzji zmieniającej lub uchylającej ostateczną decyzję administracyjną w sprawieświadczeń rodzinnych w trybie art. 32 ustawy o świadczeniach rodzinnych jest wyeliminowanie z obrotu prawnegotworzącego określony stan prawny rozstrzygnięcia administracyjnego w przypadku wystąpienia okolicznościenumeratywne wymienionych w tym przepisie. Nie ulega wątpliwości, iż zmiana lub uchylenie na niekorzyśćstrony bez jej zgody decyzji administracyjnej w związku ze stwierdzeniem przesłanek określonych w art. 32 ust. 1ustawy o świadczeniach rodzinnych ma na celu zapobieżenie dalszemu korzystaniu z przyznanego świadczeniaprzez osobę, wobec której zachodzą negatywne przesłanki przyznania świadczenia rodzinnego. Postępowanie wsprawie uchylenia lub zmiany decyzji w trybie art. 32 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych nie stanowi zatemkontynuacji czy ponownego rozpoznania sprawy administracyjnej już rozstrzygniętej decyzją ostatecznąprzyznającą uprawnienie do świadczenia rodzinnego, lecz jest postępowaniem w całkiem nowej sprawieadministracyjnej.Na marginesie w tym miejscu warto zaznaczyć, że skoro postępowanie takie stanowi wyodrębnionepostępowanie administracyjne, to może zostać wszczęte przez organ z urzędu po zawiadomieniu strony, jakwymagają tego przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego (art. 61 KPA), czego jednak organ wkontrolowanym postępowaniu nie dopilnował.Sąd podziela stanowisko, które już utrwaliło się w doktrynie i orzecznictwie sądowo administracyjnym, iż zarównozmiana decyzji pierwotnej przyznającej świadczenie, jak i jej uchylenie ma charakter konstytutywny, albowiemwpływa na dotychczasowy zakres przyznanych świadczeń - odmiennie je kształtuje lub wręcz je odbiera. Zasadązatem jest, że decyzja wydana w trybie art. 32 ustawy o świadczeniach rodzinnych może wywrzeć skutkiwyłącznie na przyszłość (ex nunc). Skutek ex tunc(z mocą wsteczną) wiąże się bowiem wyłącznie z wydawaniem aktów o charakterze deklaratoryjnym, do którychdecyzja z art. 32 ust. 1 ustawy, jako dotycząca zmiany lub pozbawienia praw wcześniej nabytych, nie może byćzaliczona. Wynika stąd, że stwierdzenie przez organ administracyjny ziszczenia się jednej z określonych w tymprzepisie przesłanek może prowadzić do wydania decyzji uchylającej lub zmieniającej decyzją pierwotną zeskutkiem ex nunc, czyli jedynie na przyszłość. Jednakże wyjątkiem od - opisanego powyżej - konstytutywnegocharakteru tej normy prawnej jest możliwość uchylenia bądź zmiany decyzji z mocą wsteczną (i związanego z tympozbawienia strony prawa do wypłaconego jej już świadczenia) wyłącznie na podstawie trzeciej przesłanki, jakąjest instytucja świadczenia nienależnego, podlegającego zwrotowi. Brak jest natomiast podstaw do przyjęciadopuszczalności pozbawienia strony przyznanego uprawnienia z mocą wsteczną w innych przypadkach (por.wyrok WSA w Bydgoszczy z 18 stycznia 2011 roku, sygn. akt 1483/10, wyrok WSA w Gdańsku z dnia 27 maja2009 roku, sygn. akt II SA/GD 155/09, wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 5 czerwca 2008 roku, sygn. akt IV SA/WRWobec treści art. 32 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz w obliczu powyższych wywodów Sąduobowiązkiem organu administracji w niniejszej sprawie było rozważenie, czy zmiana decyzji winna nastąpić wzwiązku zaistnieniem przesłanki, jaką jest zmiana sytuacji rodzinnej strony, mająca wpływ na prawo do świadczeńrodzinnych, czy też przesłanki, jaką jest nienależne pobranie świadczenia. Kwestia ta winna być oceniona przezorgan przy ponownym rozpoznaniu sprawy z uwzględnieniem treści, charakteru i celu tego uregulowania. Jeżelibowiem organ rozstrzygał o zmianie decyzji w związku ze zmianą sytuacji rodzinnej skarżącej to był uprawnionyjedynie do dokonania tejże zmiany na przyszłość. Organy obu instancji w toku postępowania administracyjnego tęistotną okoliczność pominęły, co w efekcie doprowadziło do naruszenia przepisu art. 32 ust. 1 ustawy oświadczeniach rodzinnych poprzez zmianę decyzji pierwotnej z datą wsteczną (ex tunc).Jeśli zaś zamiarem organu było pozbawienie strony przyznanego uprawnienia z mocą wsteczną, to mogło się tozdarzyć jedynie w trybie wznowienia postępowania (art. 145 § 1 pkt 5 KPA - albowiem w dniu wydania decyzjiorganowi nie były znane istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne dotyczące miejsca zamieszkania synaskarżącej) albo z równoczesnym niewątpliwym ustaleniem i orzeczeniem przez organ wysokości pobranegonienależnego świadczenia. Podkreślenia wymaga, iż w sytuacji - tak jak to miało miejsce w niniejszej sprawie -gdy upłynął już okres na jaki świadczenie zostało przyznane, brak jest podstaw do uchylenia lub zmiany decyzjiprzyznającej świadczenie w trybie art. 32 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych. W takim wypadkuzastosowanie znajduje już tylko materialnoprawna instytucja zwrotu nienależnie pobranego świadczenia (por.wyrok NSA z dnia 19 stycznia 2009 roku, sygn. akt I OSK 535/08).W ocenie Sądu brak jest przeszkód by rozstrzygnięcia te objęte zostały jedną decyzją. Z punktu widzenialegislacyjnego celowym byłoby wyraźne przyjęcie takiego rozwiązania bezpośrednio w ustawie lub objęcie oburozstrzygnięć jedną jednostką redakcyjną. Zamieszczenie ich w dwóch różnych przepisach, z których jeden (art.30 ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych) określa przesłanki świadczenia nienależnego budzi bowiemuzasadnione wątpliwości co do kolejności wydawania decyzji i ich wagi, w szczególności tego, w której z decyzjiorgan winien przesądzić, iż pobrane świadczenie miało charakter świadczenia nienależnego.Stanowisko, iż do orzeczenia zwrotu świadczeń nienależnych konieczne jest wydanie ostatecznej decyzjiuchylającej decyzję przyznającą świadczenie, podobnie jak przeciwne stanowisko, iż uchylenie decyzji nastąpićmoże dopiero po ustatecznieniu się decyzji w przedmiocie zwrotu świadczeń nienależnych, argumentowane jestwzględami proceduralnymi. Przyjęcie stanowiska, że uchylenie decyzji nastąpić może dopiero po ustatecznieniusię decyzji w przedmiocie zwrotu świadczeń nienależnych, cechuje słabość przejawiająca się w przypadku, gdyorgan poweźmie wiadomość o uprzedniej zmianie sytuacji strony w okresie zasiłkowym, gdy strona jest w trakciepobierania świadczeń. Wówczas uzasadnione jest uchylenie decyzji na przyszłość oraz może zaistnieć podstawado uchylenia decyzji z mocą wsteczną z uwagi na nienależne pobranie świadczenia. Organ mając na celu szybkiewstrzymanie wypłaty świadczeń winien wydać decyzję uchylającą w jak najszybszym terminie. W takiej sytuacjiwydanie jednej decyzji z art. 32 ust. 1 ustawy, uchylającej decyzję przyznającą świadczenie z określoną datąwsteczną, będzie praktycznie niemożliwe. Objęcie nią także okresu wstecznego wymagałoby bowiemwcześniejszego zakończenia postępowania z art. 30 ust. 1 i 2 ustawy w sprawie zwrotu świadczeń nienależnych,co wiąże się z upływem czasu i wpłynie na przesunięcie daty wstrzymania wypłaty świadczeń. Względyracjonalne przemawiają zatem raczej za przyjęciem rozwiązania, iż organ w pierwszej kolejności winien wydać napodstawie art. 32 ust. 1 ustawy decyzję o uchyleniu decyzji, w której ustali okres za jaki świadczenie jestnienależne, sięgając do przesłanek przewidzianych w art. 30 ust. 2 ustawy.W ocenie Sądu, treść art. 30 i 32 ust. 1 ustawy nie wyklucza przyjęcia, iż organ może również orzec o uchyleniudecyzji oraz zwrocie nienależnego świadczenia jedną decyzją. Za przyjęciem takiego rozwiązania, zdaniem Sądu,przemawia przedmiot uregulowania, względy ekonomiki postępowania oraz pewności adresatów decyzji co dozakresu ich uprawnień. W obu rozstrzygnięciach przedmiotem postępowania jest ta sama przesłanka -nienależnego pobrania świadczeń z uwagi na zaistnienie okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenieprawa do świadczeń rodzinnych albo wstrzymanie wypłaty świadczeń rodzinnych w całości lub w części, jeżeliosoba pobierająca te świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania. Przedmiotem badania organujest zatem w istocie jedna kwestia wzruszenia decyzji z uwagi na nienależne pobranie świadczeń i zwrotuwypłaconych w oparciu o nią świadczeń. Istnieje w tym zakresie konieczność zachowania spójności oburozstrzygnięć. Przesądzenie tej przesłanki w jednym postępowaniu sprowadza w istocie kolejne wszczętepostępowanie do formalności, związanej z ustaleniem przesłanki w postaci istnienia wcześniejszej decyzjiadministracyjnej. W ocenie Sądu, przyjęcie takiego rozwiązania w żaden sposób nie naruszy praw strony,przeciwnie jednorazowo i ostatecznie, bez wprowadzania elementu niepewności, określi jej sytuację prawną (por.wyrok WSA w Gdańsku z dnia 27 maja 2009 roku, sygn. akt II SA/GD 155/09, dostępny na stronie:W toku ponownego rozpoznania sprawy organ I instancji winien uwzględnić ocenę prawną zawartą w niniejszymuzasadnieniu.Natomiast odnosząc się do stanowiska skarżącej wyjaśnić należy, że art. 23 ust. 1 cyt. ustawy stanowi, iżustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz ich wypłata następują odpowiednio na wniosek małżonków,jednego z małżonków, rodziców, jednego z rodziców, opiekuna faktycznego dziecka, opiekuna prawnego dziecka,osoby uczącej się, pełnoletniej osoby niepełnosprawnej lub innej osoby upoważnionej do reprezentowaniadziecka lub pełnoletniej osoby niepełnosprawnej. Powyższy przepis wskazuje, że do otrzymania danegoświadczenia uprawniona jest każda z wymienionych w nim osób pod warunkiem spełnienia ustawowychindywidualnych wymogów dotyczących poszczególnych świadczeń. Przy czym świadczenie może zostaćprzyznane i wypłacane tylko jednemu z podmiotów wnioskujących. Z kolei z treści art. 27 ust. 2 analizowanejustawy o świadczeniach pieniężnych wynika, iż w przypadku gdy dziecko nie pozostaje we wspólnymgospodarstwie domowym z obojgiem rodziców, świadczenia rodzinne wypłaca się temu z rodziców, pod któregoopieką dziecko się znajduje. Nadto przypomnieć wypada, iż zgodnie z art. 25 ust. 1 ustawy w przypadkuwystąpienia zmian w liczbie członków rodziny, uzyskania dochodu lub innych zmian mających wpływ na prawo doświadczeń rodzinnych osoba, pobierająca świadczenie jest obowiązana do niezwłocznego powiadomienia o tymorganu wypłacającego świadczenie rodzinne.Skarżąca nie zakwestionowała, iż ona i jej mąż prowadzą oddzielne gospodarstwa domowe i sama przyznała, iżsyn - M. J. od 1 października 2009 roku zamieszkuje z ojcem. Jeżeli tak ustalony stan faktyczny nie zostałpodważony, to nie budzi wątpliwości Sądu, iż organ prawidłowo zastosował cytowany przepis i wywiódłniewadliwe wnioski, iż od kiedy syn - M. J. pozostaje pod opieką ojca, świadczenie rodzinne nie może byćwypłacone skarżącej. Fakt łożenia przez skarżącą kosztów na utrzymanie syna, który znajduje się pod opiekaojca, nie może zmienić oceny prawnej zaistniałej sytuacji. W ocenie Sądu, z konstrukcji przepisu art. 27 ust. 2ustawy o świadczeniach rodzinnych wynika, iż ustawodawca, kładąc nacisk na odrębne prowadzeniegospodarstw domowych, miał na myśli, że miarodajnym objawem "znajdowania się pod opieką" w szczególnościjest wspólne zamieszkiwanie dziecka i osoby uprawnionej do świadczenia.Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a oraz c, w związku z art. 135 PostAdmUSąd orzekł, jak w sentencji. [ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • emaginacja.xlx.pl

    •