UNIA WALUTOWA I CELNA, PLIKI Z CHOMIKA, FINANSE MIĘDZYNARODOWE (Logistics6)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
1.
Unia monetarna:
Unia monetarna (unia walutowa) - jest rozwinięciem wspólnego rynku. Wnosi ona
dodatkowo dwa zasadnicze elementy: wspólny rynek kapitałowy (w tym finansowy),
integrujących się krajów, oraz unię kursową (unię tę można zrealizować przez
wprowadzenie pełnej wymienialności walut tych krajów lub przez stosowanie we
wzajemnych rozliczeniach wspólnej waluty). Warunki i implikacje wprowadzenia pełnej
wymienialności walut (pełnego usztywnienia kursów walutowych integrujących się
krajów), bądź jednej wspólnej waluty, są takie same.
Prawidłowe funkcjonowanie unii monetarnej wymaga:
- pełnej harmonizacji (unifikacji) polityki pieniężnej integrujących się krajów;
- połączenia rezerw dewizowych tych krajów;
- utworzenia wspólnego banku centralnego.
Unię monetarną można zatem zdefiniować
jako integrację szeroko rozumianego rynku
kapitałowego oraz unię kursową.
Przez integrację rynku kapitałowego
rozumie się nie tylko brak jakichkolwiek
przeszkód przy międzynarodowych przepływach kapitału, łącznie z przekazywaniem
dochodów z tytułu jego wykorzystywania (dochodów z kapitału pożyczkowego i
produkcyjnego). Innymi słowy, poza przepływami kapitału portfolio i produkcyjnego,
chodzi dodatkowo o pełną swobodę przekazywania między integrującymi się krajami
zysków z tytułu oszczędzania, inwestowania, a także swobodne przekazy rent, dywidend,
itp.
1
Efektem unii monetarnej
były bardzo silne wzrosty kursów akcji na giełdach państw
przystępujących do Unii Europejskiej. Było to wynikiem przede wszystkim wzrostu
wiarygodności tych państw, a po drugie napływem nowego kapitału.
1
Adam Budnikowski:
Międzynarodowe stosunku gospodarcze
. Warszawa: Polskie Wydawnictwo
Ekonomiczne, 2006, s. 252.
Mechanizm był następujący: w związku z przystąpieniem do Unii spadało ryzyko
inwestycyjne, więc napływał nowy kapitał. Spadek ryzyka inwestycyjnego powodował z
kolei, że kursy akcji zwyżkowały.
Integracja europejska spowodowała również na rynkach Unii:
- redukcję kosztów zawierania transakcji,
- eliminację ryzyka walutowego,
- zmianę czynników wyznaczających dochodowość instrumentów finansowych. W czasach
poprzedzających unię walutową dochody z inwestycji były zdominowane przez kursy
walutowe oraz krótko i długoterminowe stopy procentowe. Obecnie dochodowość inwestycji
określają aspekty kredytowe, płynność instrumentów, a także takie czynniki, jak np. marka
czy preferencje inwestora,
- zwiększenie konkurencji między kasowymi i terminowymi rynkami poszczególnych państw
Unii stwarzając korzystne warunki ich wewnętrznej integracji.
2
Istota unii walutowej
polega najogólniej mówiąc na wprowadzeniu dla całego
obszaru integrujących się krajów wspólnej waluty lub też ewentualnie wprowadzenie kursów
sztywnych , czyli nie zmieniających się bez względu na okoliczności .
Wprowadzenie wspólnej waluty eliminuje przede wszystkim wiele kosztów
transakcyjnych związanych z koniecznością wymiany walut lub prowadzenia zapisów
księgowych w kilku walutach . Ponadto eliminując konieczność ciągłych przeliczeń , wspólna
waluta zwiększa przejrzystość cen w różnych krajach . W ten sposób staje się bodźcem do
zwiększania obrotów handlowych , a przez to także do wzrostu konkurencyjności między
przedsiębiorstwami zlokalizowanymi w różnych krajach . Oprócz pobudzania obrotów
handlowych wprowadzenie wspólnej waluty staje się także czynnikiem wpływającym
korzystnie na wielkość obrotów kapitałowych , eliminując bowiem ryzyko kursowe ,
zwiększa bezpieczeństwo zagranicznych lokat kapitału . Wprowadzenie wspólnej waluty
oddziałuje także pozytywnie na całe gospodarki krajowe . Eliminując dewaluację , usuwa
jednocześnie jeden z czynników wywołujących inflację i przyczynia się tym samym do
stabilizacji cen . Doświadczenia europejskie kryzysów walutowych z 1998r. wskazują , że
wprowadzenie wspólnej waluty jest uznawane za czynnik umacniający zarówno gospodarki
wprowadzających je krajów jak i ich „ obrzeża „ . Utworzenie unii walutowej w Europie
Zachodniej i rysująca się możliwość stopniowego rozszerzenia jej na dalsze kraje jest też
2
czynnikiem umacniającym cały współczesny system walutowy . Stabilizuje bowiem stosunki
walutowe w obszarze , na który przypada około 50% światowego handlu i płatności .
Oczywiście uzyskanie w/w korzyści wiąże się z poniesieniem przez kraje decydujące się na
unię walutową pewnych kosztów . Najważniejsze z nich to : rezygnacja przez poszczególne
kraje z dwóch ważnych części polityki ekonomicznej : polityki kursowej i polityki
monetarnej . Konieczność rezygnacji z nich jest logicznym następstwem likwidacji walut
narodowych i powstania jednego banku centralnego odpowiedzialnego za politykę pieniężną
całego ugrupowania . Konieczność rezygnacji z suwerennego prowadzenia przez kraje
członkowskie UE obu tych polityk sprawia , że kraje chcące przystąpic do unii walutowej
muszą przejść przez swoistą kwarantannę . W czasie jej trwania powinny one , odzwyczaić
się od konieczności sięgania do tych środków polityki ekonomicznej . Temu celowi służyło
wprowadzenie tzw. Kryteriów konwergencji , których spełnienie miało gwarantować
osiągnięcie przez kraje pretendujące do unii walutowej stanu równowagi wewnętrznej nie
wymagającej interwencji przy użyciu obu w/w polityk .
Spośród 5 kryteriów konwergencji 2 miały charakter fiskalny , 2 monetarny i jedno
dotyczyło polityki kursowej .
Kryteria fiskalne to :
-
deficyt budżetu nie mógł być wyższy niż 3% PKB ( przy czym dodać należy , że
dopuszczano deficyt większy , pod warunkiem wykazywania tendencji spadkowej)
-
dług państwa nie mógł przekraczać 60% PKB ( mógł być ewentualnie wyższy ,
jeżeli wykazywał tendencję spadkową )
Kryteria monetarne to :
-
długookresowa stopa procentowa mogła przewyższać najwyżej o 2 % średnią
stopę oprocentowania w trzech krajach o najniższej stopie inflacji
-
stopa inflacji nie mogła być większa niż o 1,5% od przeciętnej stopy inflacji trzech
krajów , w których jej poziom był najniższy .
Kryterium polityki kursowej zakładało, że kraj musi przez dwa lata być członkiem ESW i w
związku z tym przez dwa lata nie powinien dewaluować swej waluty poza uzgodnionym
przedziałem.
3
.
2. Unia celna
Unia celna została powołana w 1968 przez kraje Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej na
podstawie zapisów Traktatu Rzymskiego. Unia celna jest jednym z etapów integracji
gospodarczej.
Unia celna
– porozumienie handlowe, w ramach którego kraje członkowskie znoszą cła i
inne taryfy w obrotach handlowych oraz ustalają wspólną zewnętrzną politykę handlową.
Niższym stadium integracji jest strefa wolnego handlu, w której nie obowiązuje wspólna
polityka wobec państw trzecich. Wyższym stadium jest wspólny rynek, a więc dodatkowo
swobodny przepływ czynników produkcji. Krótkookresowymi efektami utworzenia unii
celnej są efekt kreacji handlu oraz efekt przesunięcia handlu. W dłuższym okresie można
zaobserwować zmianę skali produkcji, związaną z powiększeniem się rynku. Są to tak zwane
korzyści ze skali produkcji. Innym skutkiem jest wzrost konkurencji, który wymaga wzrostu
efektywności gospodarowania przedsiębiorstw. W nowo zaistniałej sytuacji przedsiębiorstwa
muszą podejmować odpowiednie kroki, aby stać się konkurencyjnymi w porównaniu z
zagranicznymi firmami.
4
Unia celna jest wyższą formą regionalnej integracji ekonomicznej niż strefy wolnego
handlu , w tym sensie , że kraje członkowskie tej unii nie tylko w pełni liberalizują wzajemne
obroty handlowe , lecz dodatkowo ujednolicają poziom stawek celnych oraz innych barier w
stosunku do krajów nieczłonkowskich . Prowadzą ponadto wobec nich wspólną politykę
handlową . Można mówić o preferencyjnym i dyskryminacyjnym działaniu cła w unii celnej ,
tzn. preferowaniu importu z krajów unii i dyskryminowaniu importu z krajów trzecich .
Preferencja polega na zniesieniu ceł i ograniczeń w obrotach handlowych między krajami unii
oraz ich niestosowaniu , dyskryminacja zaś – na wprowadzeniu wspólnej dla krajów unii
3
E.Jantoń-Drozdowska „
Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze
„, Warszawa 2009, s. 56
4
Adam Budnikowski:
Międzynarodowe stosunku gospodarcze
. Warszawa: Polskie Wydawnictwo
Ekonomiczne, 2006, s. 178.
zewnętrznej taryfy celnej i jej stosowaniu . Unia celna wywiera dwojaki wpływ na handel
zagraniczny krajów unii : wywołuje efekt przesunięcia i efekt kreacji handlu .
Efekt kreacji handlu pojawia się już w ramach strefy wolnego handlu , przy pełnej
liberalizacji obrotów towarowych i oznacza powstanie nowych , nie istniejących wcześniej ,
powiązań handlowych na obszarze strefy wolnego handlu i unii celnej . Inaczej mówiąc
wprowadzenie strefy wolnego handlu i unii celnej powoduje zastąpienie droższej produkcji
krajowej przez import tańszych wyrobów z państwa członkowskiego . Produkty importowane
stają się tańsze dzięki eliminacji ceł .
Efekt przesunięcia handlu natomiast wiąże się z wprowadzeniem wspólnej zewnętrznej taryfy
celnej w ramach unii celnej i polega na zastąpieniu tańszego importu z krajów trzecich przez
relatywnie droższą produkcję , dostarczaną przez producenta z obszaru unii celnej . Gorsza
pozycja konkurencyjna produktów wytwarzanych poza unią wiąże się w tym przypadku tylko
z faktem utrzymywania ceł importowych w obrotach z krajami trzecimi .
O ile efekt kreacji handlu jest zjawiskiem pozytywnym , to efekt przesunięcia należy w
kategoriach neoliberalnych potraktować jako negatywny skutek unii celnej .
Wspólny rynek jest formą integracji wyższą od stref wolnego handlu i unii celnej . Oznacza
on bowiem nie tylko zniesienie ceł we wzajemnych obrotach i wprowadzenie wspólnej taryfy
celnej wobec krajów trzecich , lecz także swobodę przepływu kapitału i zasobów pracy w
obrębie ugrupowania integracyjnego . Stwarza to lepsze warunki do niezakłóconego
funkcjonowania mechanizmu wolnej konkurencji , a w konsekwencji lepsze możliwości
dostosowawcze , niż w przypadku stref wolnego handlu i unii celnej , przez optymalną
alokację zasobów pracy , rozwój produkcji na wielką skalę , szybsze wprowadzenie postępu
technicznego itp. Utworzenie wspólnego rynku wymaga zwłaszcza ujednolicenia polityki
cenowej w obrębie ugrupowania . Klasycznym przykładem tego typu rozwiązania jest
wspólny rynek produktów rolnych w Unii Europejskiej . Kraje , które godzą się na utworzenie
wspólnego rynku muszą zgodzić się na częściowe ograniczenie suwerenności narodowej ,
gdyż wymaga tego proces podejmowania decyzji w ramach wspólnych polityk lub
zharmonizowanych działań, niezbędnych do skutecznego funkcjonowania wspólnego rynku.
5
5
E.Jantoń-Drozdowska „
Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze
„, Warszawa 2009, s. 56
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • emaginacja.xlx.pl

    •